Eva Bollen koestert De Punt, het puntvormige wijkje in de Amsterdam-Noordse Vogelbuurt. In het oorspronkelijke tuindorp zijn de bewoners er voor elkaar. Het is er gezellig en er hangt een goede sfeer. Wel schrok Eva van de slechte staat waarin haar sociale huurwoning in 2007 werd aangeboden. In 2017 was ze het zat en kwam ze in actie.
‘De Key maar zeker ook de gemeente hebben onze wijk 35 jaar lang verwaarloosd,’ stelt Eva. Volgens Eva wordt de verhuurderheffing als excuus gebruikt om grootschalige onderhoudsprojecten van oude wijken op de lange baan te schuiven. De verhuurderheffing is een hoge, extra belasting die woningcorporaties uit de sociale sector aan het Rijk moeten betalen. Daardoor blijft er bij sommige woningcorporaties weinig geld over. Maar de verhuurderheffing werd pas in 2014 ingevoerd. Dus die kan niet als slap excuus worden gebruikt voor ernstige gebreken in De Punt. En al helemaal niet als De Key blijkbaar wél geld heeft om heel veel nieuwe woningen te bouwen, aldus Eva.
Eva’s strijd voor betere woningen begon drie jaar geleden
In 2017 wilde Eva weten of zij nu de enige was in De Punt met een huis vol gebreken en achterstallig onderhoud. Ze maakte een flyer, kopieerde die en gooide hem bij 348 woningen door de brievenbus. Doel: vragen of buren dezelfde problemen hadden. De mensen konden haar mailen. Gevolg: talloze mails over ernstige onderhoudsproblemen. Tijdens daarop volgende huisbezoeken schrok Eva zich rot: schimmel, lekkages, doorgezakte vloeren, slechte isolatie en brandgevaarlijke situaties.
Ja, er was ook brandgevaar
Sterk verouderde elektra en leidingen maakten de woningen, in combinatie met de oude rieten plafonds, bijzonder brandgevaarlijk. De brandweer bevestigde dit toen er in de afgelopen 2,5 jaar drie branden ontstonden in De Punt. Bij de laatste brand raakte een bewoner zwaargewond. Tot op de dag van vandaag weigert De Key nieuwe elektrapunten aan te leggen.
Eva zocht contact met instanties
Een belangrijke les die Eva meteen leerde was dat ze in haar eentje de strijd niet ging winnen. Ze besloot contact te zoeken met professionele instanties, organisaties met verstand van huurderszaken, die haar konden ondersteunen.
In het verleden had Eva al eens contact gehad met Stichting !WOON en de Amsterdamse SP over de problemen in haar huis. Daarom benaderde ze hen opnieuw.
Alle problemen verzameld in een zwartboek
Samen met SP Amsterdam werd een ‘zwartboek’ gemaakt over het achterstallig onderhoud in De Punt. Alle gebreken in alle huizen werden opgeschreven, gefotografeerd en verzameld in één grote map, het ‘zwartboek’.
De map werd door Eva, samen met de SP en enkele bewoners, aangeboden aan De Key. Voor dat moment werd huis-aan-huisblad De Echo benaderd. Die schreef een artikel over de slechte staat van de woningen in De Punt. Het zwartboek ging ook nog naar alle Amsterdamse gemeenteraadsleden. Op deze manier was er stevig aan de bel getrokken over de problemen in De Punt.
De Key was bepaald niet blij
De Key reageerde met intimiderende telefoontjes aan het adres van Eva. Een projectleider van de Key stelde dat het aanpakken van de onderhoudsproblemen in De Punt miljoenen euro’s zou gaan kosten. Ook werd het door De Key niet op prijs gesteld dat Eva de SP erbij had gehaald.
Voor Eva waren die telefoontjes in het begin best moeilijk. ‘Ik was totaal onervaren. In het begin schrik je hier wel van.’ Inmiddels heeft ze geleerd dat je bij De Key ‘gewoon een grote mond moet hebben, want dat heeft De Key ook.’ Veel mensen steunen Eva.
Toch wilde De Key in gesprek met bewoners
Alhoewel het zwartboek aanvankelijk tot negatieve reacties leidde, werden Eva, Stichting !WOON en de SP vanaf 2017 uitgenodigd voor gesprekken met De Key. In deze maandelijkse overleggen, die nog steeds plaatsvinden, wil De Key praten over verbeteringen in De Punt. Ook wil De Key weten hoe ze de bewoners beter kunnen helpen.
In 2018 startte De Key met technisch onderzoek in De Punt. De onderhoudsproblemen bleken inderdaad veel ernstiger dan De Key aanvankelijk dacht. Uit vervolgonderzoeken bleek dat de funderingen gelukkig nog wel in orde waren.
Ondersteuning van Arcade
Tijdens één van de eerste overleggen zegt De Key dat Eva hulp kan krijgen van Arcade. Daar is een huurdersvereniging nu eenmaal voor bedoeld. Ook kan er het beste een bewonerscommissie worden opgericht, zodat Eva ondersteuning krijgt van andere bewoners in De Punt.
In 2018 helpt Arcade-bestuurslid Harrie Houtbeckers bij de oprichting van een bewonerscommissie in De Punt. Helmie Bijleveld, bestuursvoorzitter van Arcade, brengt ondertussen de onderhoudsproblemen onder de aandacht van de directie van De Key. Die moet de problemen nu echt serieus nemen.
Oprichting van bewonerscommissie De Punt
Een bewonerscommissie oprichten is niet zo gemakkelijk. Zeker niet in een wijk waar mensen wel iets anders aan hun hoofd hebben. Het wordt in Amsterdam steeds moeilijker voor sociale huurders en mensen met een klein inkomen. ‘In deze tijd probeert iedereen zijn hoofd boven water te houden en hebben mensen genoeg aan hun eigen problemen,’ vertelt Eva. Niet iedereen kan dan ook nog de energie opbrengen om actief te zijn in een bewonerscommissie.
Door te blijven rondvragen en regelmatig berichtjes in de buurt-app achter te laten, lukt het Eva toch om een paar bewoners te vinden voor de commissie. In 2018 melden zich twee mensen, een jaar later komen er nog twee bij.
Het is belangrijk dat er nu een bewonerscommissie was, want dit gaf Eva en alle andere huurders meer mogelijkheden om hun problemen aan te kaarten.
Naar de gemeenteraad
Zo was het voor de bewonerscommissie makkelijker, als officiële spreekbuis van alle huurders in De Punt, om de serieuze problemen aan te kaarten bij Amsterdamse politici en beleidsmakers.
Eva Bollen benaderde in 2018 de Amsterdamse gemeenteraad. Zij heeft namens de bewonerscommissie en alle medehuurders ingesproken tijdens een vergadering van de raadscommissie Wonen.
Alle Amsterdammers hebben het recht om de gemeenteraad te laten weten wat zij ergens van vinden. Voordat de gemeenteraad een beslissing neemt, worden alle onderwerpen per thema eerst in een zogenaamde ‘raadscommissie’ besproken. Door in te spreken wijs je raadsleden op iets wat je belangrijk vindt. Doel is het beïnvloeden van beleid.
Tijdens het inspreken vertelt Eva aan de Amsterdamse gemeenteraadsleden hoe er grote onderhoudsproblemen zijn in De Punt en dat De Key die niet aanpakt. De schimmel in Eva’s badkamer, bijvoorbeeld, is een terugkerend probleem waar De Key structureel iets aan moet doen, maar dat dus niet doet.
De gemeenteraadsleden schrikken hiervan. Zij willen van de wethouder Wonen weten of het normaal is dat sociale huurders zo in de kou worden gezet door een woningcorporatie. Dat heeft effect.
De Key gaat overstag
Het inspreken bij de raadscommissie en alle eerdere acties om De Key tot handelen te dwingen, zorgen er ten slotte voor dat De Key iets gaat doen.
Na talloze overleggen en jaren onderzoek, laat De Key in december 2019 weten dat ze de hele wijk gaan renoveren in plaats van te slopen. Pas toen werd voor de bewoners duidelijk dat De Key overwoog om De Punt tegen de vlakte te gooien. De Key had dus wel degelijk in de gaten hoe slecht de woningen waren!
Wellicht speelden alle negatieve publiciteit over De Key, plus de actieve inzet van de bewoners én het inspreken bij de raadscommissie Wonen, een rol bij de keuze voor renovatie.
Renoveren is voor huurders beter dan slopen
Eva is blij dat De Key heeft besloten om de wijk niet te slopen. De Punt is een rijksbeschermd stadsgezicht en kent daarnaast een grote sociale cohesie. Bovendien heeft Eva het idee dat nieuwbouwhuurwoningen onbetaalbaar zijn, ook in Noord. Veel gezinnen zouden daardoor niet doorstromen naar een grotere woning.
Als je huurwoning gesloopt wordt, wordt je een zogenaamde ‘stadsvernieuwingskandidaat’. Alhoewel je dan voorrang krijgt op andere woningzoekenden en een verhuiskostenvergoeding ontvangt, heb je daar volgens Eva weinig aan als je niet veel te besteden hebt. Je kan een betere woning dan simpelweg niet betalen. Het gevolg is dat je opnieuw in een slechte woning terecht komt, maar dan vaak aan de rand van de stad.
Bewoners bekijken de renovatieplannen
De Key heeft een werkplan gemaakt voor de renovatie. Daarnaast is er een sociaal plan, opgesteld met de bewonerscommissie. Volgens de Woningwet moeten corporaties een sociaal plan opstellen. Wettelijk gezien moet zeventig procent van de bewoners akkoord gaan met de renovatieplannen. De Key start waarschijnlijk in het voorjaar van 2023 met renoveren in De Punt.
Er is een bewonersavond over de aanstaande renovatie georganiseerd. De bewonerscommissie houdt bewoners via flyers op de hoogte. Eva is op zoek naar een welzijnsorganisatie voor ondersteuning van een tuinenproject. Hierbij worden bewoners geholpen bij de aanpak van hun tuinen. Dit zal voor velen de drempel verlagen om hun buurtgenoten te leren kennen. En als je je buren een beetje kent, kun je elkaar beter door zo’n renovatie heen helpen.
Zelf de regie houden
Eve heeft veel bereikt, sinds die ene dag dat ze haar eerste flyers door de buurt verspreidde. De woningen gaan gerenoveerd worden en er is een bewonerscommissie die opkomt voor de huurders.
Eva zegt dat het als huurder belangrijk is om personen en organisaties erbij te halen die de procedures kennen, zeker als je grof achterstallig onderhoud wilt verbeteren. Eva heeft er met haar bewonerscommissie heel veel aan gehad.
‘Maar,’ zo waarschuwt ze: ‘houd daarbij wel zélf de regie.’ Een blind geloof of blind vertrouwen in welke organisatie dan ook is onverstandig. Elke club, corporatie, gemeente of politieke partij heeft namelijk ook een eigen agenda. Publiciteit genereren bijvoorbeeld. Soms komen belangen van bewoners niet overeen met die van organisaties.
Je moet als bewonerscommissie heel erg je eigen belang in het vizier houden en heel erg je eigen afwegingen blijven maken, vindt Eva. Zo kun je voorkomen dat je wordt gebruikt voor iets waar je als bewoner misschien geen belang bij hebt. Eva Bollen is door de jaren heen minder naïef geworden.
Meer waardering voor huurders
Vanuit de gemeente en corporaties zou ook meer waardering mogen zijn voor het werk van huurders en bewonerscommissies, denkt Eva. Er wordt heel veel van bewonerscommissies gevraagd terwijl ze maar een zeer beperkt budget hebben om zich te weren. Eva: ‘Je moet enorm veel doorzettingsvermogen hebben voor dit werk. Het kost veel energie om de belangen van bewoners blijvend onder de aandacht te brengen van grote, machtige organisaties.’
Maar dit is hard nodig. Want, zo stelt Eva: ‘De bewoners zijn de experts, wij weten wat er in onze woningen speelt, wij weten wat het beste is voor onze wijk.’
Handige adressen voor huurders en bewonerscommissies
Stichting !WOON
!WOON geeft bewoners informatie en advies over huren, kopen, energie, organisatie en participatie. Stichting !WOON is er voor huurders, eigenaar-bewoners en woningzoekenden.
E-mail Via vragenformulier – https://www.wooninfo.nl/vragen/
Telefoon (020) 5230 130
Website https://www.wooninfo.nl/contact/
Woonbond
De Woonbond komt op voor de belangen van huurders en huurdersorganisaties.
E-mail info@woonbond.nl
Telefoon (020) 551 77 55
Website https://www.woonbond.nl/
HV Arcade
Ondersteunt individuele huurders en bewonerscommissies van Woonstichting De Key en Vastgoedorganisatie Lieven de Stad BV.
E-mail info@hvarcade.nl
Telefoon (020) 623 36 28
Website https://hvarcade.nl/contact/
Gemeente Amsterdam
Inspreken bij de gemeente – raadsleden wijzen op iets wat je als burger belangrijk vindt.
E-mail info@gemeenteraad.amsterdam.nl
E-mail commissieWB@amsterdam.nl (Raadscommissie Wonen en Bouwen)
Telefoon 14020
Website https://www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/gemeenteraad/raadscommissies/raadscommissie-wonen/
