Nieuw-West is een ruim opgezet, vredig stadsdeel, met mooie brede straten en veel oud groen. En juist daarom laten projectontwikkelaars, huisjesmelkers en zelfs de gemeente er hun oog op vallen: hier valt geld te verdienen aan rijkere huurders. Maar dan moeten de huidige huurders wel eerst weg. Dat pikken de huidige huurders dus niet.
Overloopbeleid
In de jaren zeventig waren er plannen voor grootschalige sloop en nieuwbouw voor de oude stadswijken rond het centrum. Het gevolg was dat veel bewoners na afloop niet konden terugkeren. Daarvoor hadden de stadsplanners het zogenaamde ‘overloopbeleid’ bedacht. Nieuwbouwwijken verrezen in Purmerend, Hoorn, Lelystad, Almere en nog een paar plaatsen. Voor de bewoners kwam dit over als een vorm van deportatie. Bovendien zouden oude, goed functionerende sociale structuren afgebroken, kapot gemaakt worden.
Hevig verzet
Het verzet was hevig. Dit heeft uiteindelijk geleid tot de stadsvernieuwing van de jaren ’80. Leidraad hierbij is geweest het rapport ‘Bouwen voor de Buurt’, met aandacht voor meer kleinschalige projecten die voor bewoners overzichtelijker zijn. Meer nadruk op renovatie waar het kan. Minder sloop en afgestemd op de nieuwbouw, zodat woningen korter dichtgetimmerd staan. Meer overleg met bewoners. Kortom echt bouwen voor de buurt. Maar ook en vooral het vastleggen van het recht op terugkeer.
Het moet te behappen zijn voor bewoners
Dit heeft destijds positief uitgewerkt. Sociale structuren zijn grotendeels in stand gebleven. Uiteraard niet star, want dat is een utopie. Een stad verandert tenslotte voortdurend. Maar het moet altijd te behappen blijven voor de bewoners.
Een nieuw ‘masterplan’
Nu zijn er (opnieuw) plannen voor vernieuwing van Nieuw-West. Een ‘masterplan’ van de gemeente, het stadsdeel en de corporaties is onlangs afgerond. In dit plan is sprake van redelijk veel sloop en nieuwbouw. Omdat er daarbij te veel duurdere en jongerenwoningen worden teruggebouwd kan niet iedereen terugkeren.
Onzekere toekomst
Voor de huidige bewoners voelt dit als een onzekere toekomst en een vorm van verdringing, gentrificatie: ‘Jullie moeten eruit en rijken komen erin’. Ook nu weer dreigen sociale structuren kapot te gaan. Het verzet tegen dit beleid is op dit moment groeiende. Zo hebben bewoners van de Piet Mondriaanstraat en de Johan Grievestraat op 15 oktober 2021 een protestmars gehouden tegen de plannen van Lieven De Key. Daar heeft de algemeen directeur, Karin Verdooren, toegezegd opnieuw in gesprek te willen gaan. Dit heeft geleid tot nieuwe onderhandelingen met als resultaat een akkoord met de bewoners.
Aanbieden woonmanifest
Op 20 januari 2022 werd dit vervolgd met het aanbieden van het Woonmanifest van de actiegroep ‘Nieuw-West in verzet’ in gebouw Ru Paré, als reactie op en bijdrage aan het masterplan.
Verdringing door gentrificatie
Op 12 maart 2022 werd weer een demonstratie gehouden. Deze was pal voor de gemeenteraadsverkiezingen. Daarmee hoopte de actiegroep de politiek wakker te schudden.
Parallellen met de jaren ’70-’80 dringen zich op. Overloop is vergelijkbaar met verdringing en gentrificatie. Sociale structuren dreigen kapot te gaan.
Recht op terugkeer
Er zou ook nu een ander, meer op mensen gericht beleid nodig zijn, zoals destijds met ‘Bouwen voor de Buurt’. Kleinschalige plannen en projecten opgesteld samen met en voor de huidige bewoners. Maar vooral zal het recht op terugkeer gewaarborgd moeten blijven en een hoge prioriteit moeten krijgen. De makke van masterplannen is dat door de grootschaligheid de bewoners worden vergeten of over het hoofd worden gezien.
Kijk voor meer informatie op www.nieuwwestinverzet.org of ga naar de Facebookpagina ‘Nieuw-West in verzet’. Hier is ook het Woonmanifest terug te vinden.