Verduurzaming huurwoningen mag wel een tandje hoger
Lieven de Key en Lieven de Stad hebben de opdracht om te werken aan een voorspoedige energietransitie, zodat er minder CO2 wordt uitgestoten door huishoudens. Zo kunnen we met elkaar werken aan een veilige toekomst voor het klimaat. Hiervoor maken Lieven de Key en Lieven de Stad regelmatig plannen. Huurdersvereniging Arcade krijgt deze plannen ter inzage en mag er advies over uitbrengen. Arcade kijkt dan vooral naar het belang van de bewoners: gaat de transtitie niet te snel, of juist te langzaam, en wie betaalt eigenlijk de rekening? In dit artikel leest u een samenvatting van het laatste advies van Arcade op de laatste energietransitieplannen van Lieven de Key en Lieven de Stad uit 2022. Conclusie: het mag allemaal best een tandje hoger.
De werkgroep energietransitie van Arcade heeft het energietransitie-plan van Lieven de Key bestudeerd, met mooie ondersteuning door !WOON. Het advies van Arcade is eind december 2022 uitgebracht. Normaal moet dat binnen 6 weken, maar Arcade heeft voor zo’n complex onderwerp meer tijd nodig. Onze werkgroep is tweewekelijks bijeengekomen om het advies voor te bereiden. Daarnaast waren er bijeenkomsten met Lieven de Key over de energietransitie. Los daarvan won de werkgroep ook elders deskundig advies in.
Hier vindt u de link naar het volledige advies van Arcade. Goed om te weten dat Arcade al eerder geadviseerd heeft over de plannen van Lieven de Key met zonnepanelen, gasloos koken en VvE’s en de energietransitie.
De energietransitie is veelomvattend. In ons advies richten we ons daarom op de uitgangspunten, de gevolgen voor de huurders en met name ook op de noodzakelijke betrokkenheid van huurders en bewonerscommissies.
Conclusies
Arcade staat positief tegenover de belangrijkste uitgangspunten van het energietransitie-beleid en de hoofddoelstelling. Wij onderschrijven de doelstelling van CO2-reductie, en de ambitie om deze zo snel mogelijk te bereiken. We zijn het eens met de prioriteiten die Lieven de Key bij stap 1 stelt aan het zoveel mogelijk beperken van de energievraag. Het zoveel mogelijk energiezuinig maken c.q. isoleren van haar gehele woningbezit beschouwen we als de belangrijkste doelstelling, waar ook het grootste deel van de financiële middelen naartoe gaat. De kookgastransitie, aanleg van zonnepanelen en ledverlichting zijn in onze ogen ook belangrijk, maar deze stappen kunnen ook naast of gescheiden van deze hoofddoelstelling genomen worden. In beginsel is Arcade positief over de gekozen volgorde voor het energiezuinig maken van de woningvoorraad en de keuze om de woningen met een EFG-label als eerste aan te pakken.
Arcade adviseerde Lieven de Key al in 2018 deze stappen te nemen. De kosten voor uitvoering van deze stappen namen de afgelopen jaren sterk toe. Daarnaast zijn wij van mening dat de ambitie voor de te verwachten investeringen fors hoger mag zijn. Volgens Arcade heeft Lieven de Key genoeg financiële middelen hiervoor.
Samenvattend ziet Arcade veel mogelijkheden in het plan, maar maakt zich grote zorgen om het slagen, goed uitvoeren van de energietransitie en over het gebrek aan transparantie en betrokkenheid richting de huurders en bewonerscommissies.
Hieronder de thema’s: de grote hoeveelheid concrete adviezen en uitwerkingen vindt u in het advies zelf.
Huurdersparticipatie bij energietransitie en verduurzaming
Geef huurders de kans mee te denken en met alternatieven te komen. Arcade mist huurdersparticipatie in het voorgenomen beleid en hoe dit geregeld wordt bij de duurzaamheidsaanpak op complexniveau. Participatie leidt tot betere planvorming en betaalt zich terug doordat overlast voor bewoners beperkt wordt en op afhandeling van klachten energie en tijd bespaard wordt.
Planning, volgorde en organisatie bij uitvoering van de verduurzamingsopgave
Het uitgangspunt van Lieven de Key bij de energietransitie is dat de uitvoering gelijktijdig met het periodieke onderhoud plaatsvindt. Arcade wil dat er naast de meerjarenonderhoudsplanning, ruimte blijft voor maatwerk en voor bewonersinitiatieven van complexen. Ook bij die complexen die veel later aan de beurt zijn. Lieven de Key reserveert geen extra geld voor de eigen organisatie en personeelslasten voor de uitvoering en ook niet voor de huurdersparticipatie rond verduurzaming. Arcade denkt dat het moeilijk wordt om met de huidige projectteams een veelvoud van het aantal lopende projecten uit te voeren.
Uitfasering EFG-labels en mogelijke versnelling
De ambitie om zoveel mogelijk EFG-labels uit te faseren kan ambitieuzer. Lieven de Key is onduidelijk over de planning voor complexen met EFG-labels voor de jaren 2023-2028 en om hoeveel complexen/woningen per jaar het gaat. De aanpak van veel woningen met een EFG-label en/of enkel glas laat jaren op zich wachten, blijkt uit het voorgenomen beleid, met grote gevolgen voor de energielasten van bewoners. Lieven de Key moet erop anticiperen dat een EFG-label en/of enkel glas op korte termijn als woninggebrek aangemerkt gaat worden door de overheid en waar mogelijk veel sneller (label)stappen maken.
Ventilatie
In de uitvoering van het transitieplan speelt de aanleg of het verbeteren van de woningventilatie een belangrijke rol. Arcade is het eens met het belang van goede woningventilatie, als woningen beter geïsoleerd worden is het cruciaal de ventilatie daarop af te stemmen. Wij missen in het plan aandacht voor de complexiteit van de keuze voor het soort ventilatie en de wijze van aanleg.
Isolatiemaatregelen
Thermische isolatie van buitenmuren, vloeren, daken en ramen zijn onderdeel van de verduurzaming van complexen. De werkzaamheden die daarvoor nodig zijn kunnen deels vanaf de buitenzijde plaatsvinden maar zullen ook vaak binnen de woning uitgevoerd worden.
Arcade heeft zorgen over de kwaliteit van uitvoering en de gevolgen voor huurders.
Zonnepanelen, voorzetting beleid voor zonnepanelen
Arcade wil dat er meer aandacht is voor communicatie richting bewonerscommissies en individuele bewoners, dat de aanleg van zonnepanelen langer van tevoren wordt aangekondigd en dat daar overleg met de bewonersvertegenwoordiging over gevoerd wordt.
Alternatieven voor gas en het opwekken van warmte
De focus op uitbreiding van warmtenetten voor aardgasvrije verwarming is riskant. De gemeente lijkt vooral hierop aan te sturen. Dit is riskant vanwege de monopoliepositie van Vattenfall in Amsterdam en daarmee de afhankelijkheid van 1 aanbieder. Er zijn geen garanties over de betaalbaarheid van warmtelevering en over wie op lange termijn eigenaar is van de warmtevoorziening. Er zijn naast warmtenetten ook alternatieve opties nodig voor warmtelevering. Van deze alternatieven: aquathermie, lucht-warmte pompen en mogelijk andere door bewoners van wijken aangedragen oplossingen mag meer werk gemaakt worden door Lieven de Key
Waterbeheer en groen
Arcade ziet de urgentie om bewust met water om te gaan niet terug in het voorgenomen beleid en zou dat graag anders zien. Bijvoorbeeld door hergebruik van water. Ook groene daken staan niet in de voorstellen maar dragen bij aan een duurzame stad, kunnen helpen tegen hittewoningen en zorgen o.a. voor een hogere opbrengst van zonnepanelen.
Monitoring van uitvoering van de transitie
Arcade wil de uitwerking en uitvoering van het beleid blijven monitoren. Ook bij de gemengde complexen met huur en koop willen we weten hoe het overleg tussen VvE en huurders loopt en zullen we Lieven de Key blijven aanspreken op hun verantwoordelijkheid voor de huurders in gemengde complexen.
Overige adviezen
Arcade mist in het voorgenomen beleid een onderdeel over duurzaamheid m.b.t. tijdelijke containerwoningen/studentencomplexen. Er leven verder zorgen ten aanzien van het veilig gebruik van laadpalen in met name parkeergarages onder complexen. Lieven de Key heeft toegezegd hier apart beleid op te gaan ontwikkelen. Arcade vindt tenslotte dat het informeren en adviseren van huurders over energiegebruik een verantwoordelijkheid van Lieven de Key is en niet uitbesteed mag worden aan de derde partijen, die de projecten zullen gaan uitvoeren. Ervaringen met deze uitbestedingspraktijken zijn vooral negatief.
Samenvattend
Arcade ziet veel mogelijkheden in het plan, maar maakt zich grote zorgen om het slagen, goed uitvoeren van de energietransitie en over het gebrek aan transparantie en betrokkenheid richting de huurders en bewonerscommissies.