Actiegroep Niet te Koop komt al meer dan 35 zaterdagen om 15.00 uur bij elkaar in Amsterdam-Zuid om te protesteren tegen de verkoop van sociale huurwoningen. Zij zien tot hun grote ergernis te veel woningen uit de sociale verhuur verdwijnen.

Het aandeel van sociale verhuur in Zuid is toch al niet al te groot. Daarom hebben de corporaties, gemeente en huurdersorganisaties afgesproken terughoudend te zijn met verkoop in Zuid. Deze afspraken worden niet (of hooguit alleen op papier) nagekomen. In de praktijk blijft de verkoop gewoon doorgaan.

Om dit onder de aandacht te brengen van bewoners, eigenlijk alle Amsterdammers, gemeente en corporaties, wordt er elke week kort gedemonstreerd. Een sociale huurwoning die te koop is gezet wordt volgeplakt met affiches, er wordt een praatje gehouden en foto’s genomen. De organisatie ligt in handen van Jan Leegwater van Huurders Belang Zuid en Boudewijn Rückert van Huurdersvereniging De Pijp.

Soms staat er een benedenwoning te koop die uitstekend geschikt zou kunnen zijn voor een huurder op leeftijd die graag van een bovenwoning naar beneden zou willen verhuizen. Maar nee, zo’n woning met tuin brengt nu eenmaal meer op dan een bovenwoning. Dus gaat de huurwoning naar de koopmarkt en kan de oudere bewoner noodgedwongen de trappen op en af blijven lopen. Ook al hebben corporaties ervoor getekend om benedenwoningen hiervoor beschikbaar te houden.

De actiegroep vindt het belangrijk om publiek te maken dat als de gemeente dan mooie regelingen in het leven roept, zoals verhuisregelingen voor ouderen die naar een benedenwoning willen, die regelingen dan wel moeten worden nageleefd. En dat de beschikbare huurwoningen dan niet verdwijnen naar de koopmarkt.

Tot nu toe hebben de acties niet gezorgd dat er geen sociale huurwoningen meer worden verkocht in Zuid. Wél haalde de actiegroep meerdere keren de krant. En dat is tenminste weer wat extra bekendheid voor het slinken van de sociale huurvoorraad in Amsterdam. En wat daarvan mede de oorzaak is.

De flitsacties van Niet te Koop worden onder meer aangekondigd via de facebookpagina van Huurders aan het woord en via de maillijst van het Wooncafé. Meer deelnemers aan de actie zijn uiteraard welkom. Geef je op bij de facebookpagina of bij wooncafe020@gmail.com en blijf op de hoogte.

Ook bij een aantal huurwoningen in de verkoop van De Key is actie gevoerd.

Nadat de huurverhogingsbrief op de mat was gevallen kreeg Arcade een signaal van een oplettende huurder van een vrije sector woning. Deze gaf aan dat het bevriezen van de huur ook voor sommige vrije sector huurders geldt, op grond van een bepaling die in enige vrije sectorcontracten hierover is opgenomen. Arcade heeft dit bij De Key aangekaart, De Key beaamt dit. De huren van huurders in de vrije sector met deze bepaling in het huurcontract worden ook bevroren.

Het gaat om contracten die zijn afgesloten tussen 2004 tot en met mei 2011. De bepaling geeft aan dat het huurverhogingspercentage gelijk is aan het huurverhogingspercentage voor sociale huurwoningen. Dat is dit jaar 0%. Voor huurders van Lieven de Stad met deze bepaling in het vrije sectorcontract geldt hetzelfde. De Key en Lieven de Stad informeren deze huurders hierover.

Na een uitgebreide evaluatie zijn de Amsterdamse verhuisregelingen Van Groot Naar Beter (VGNB) en Van Hoog Naar Laag (VHNL) op veel punten aangepast en verbeterd. De gemeente Amsterdam, Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties en Federatie Amsterdamse Huurderskoepels (FAH) zijn dit overeengekomen. Arcade vindt het bijzonder jammer dat De Key de grote woningen die door de regeling VGNB vrijkomen niet opnieuw als sociale huurwoningen wil verhuren. De Key gaat deze verkopen.

Door de verhuisregelingen kunnen mensen met voorrang en met gunstige regelingen verhuizen naar een meer passende, voor hen geschikte woning. De regeling Van Hoog Naar Laag maakt het voor huurders van boven de 65 mogelijk om te verhuizen naar een woning op de begane grond. Zij kunnen hun oude huur meenemen. Met de regeling Van Groot Naar Beter kunnen huurders van een woning, die voor hen te groot is geworden, met voorrang naar een kleinere woning verhuizen. Ook zij kunnen hun oude huur meenemen.

De verhuisregelingen leveren de huurder een passende woning op en zijn bedoeld om de doorstroom van de huurwoningen te bevorderen. De Key heeft echter de strategische keuze gemaakt om de grote vrijkomende woningen te verkopen. Hiermee draagt De Key tot grote teleurstelling van Arcade niet bij aan de doorstroming. Daar komt bij dat er ook minder grote sociale huurwoningen in Amsterdam beschikbaar komen voor gezinnen met een laag inkomen die te klein wonen.

Arcade betreurt dat De Key het doel van de regeling Van Groot naar Beter om grote, sociale huurwoningen beschikbaar te krijgen voor grote gezinnen met een laag inkomen, niet onderschrijft, maar omwille van haar koers deze huurwoningen in de verkoop zet.

• De evaluatie van verhuisregelingen is hier te vinden: Evaluatie verhuisregelingen Amsterdam – van Nimwegen

Nederland heeft er een nieuwe belangenbehartiger bij! Het Landelijk Overleg Studentenhuurders (LOS), een samenwerkingsverband tussen huurdersorganisaties die voornamelijk studenten vertegenwoordigen. Arcade heeft zich samen met negen verschillende huurdersorganisaties aangesloten bij LOS. Daarmee is LOS in bijna iedere studentenstad van Nederland vertegenwoordigd met een opgetelde achterban van 93.000 huurders, waaronder 67.000 studenten. Dat is een vijfde van alle uitwonende studenten (370.000) en bijna de helft van de studenten die huren bij een corporatie (Landelijke Monitor Studentenhuisvesting 2020, Kences).

Het doel van de samenwerking is in de eerste plaats om studentenhuurdersorganisaties meer met elkaar in contact te brengen en om elkaar door onderlinge uitwisseling van kennis en ervaring te versterken. Daarnaast staan wij als huurdersorganisaties samen sterker, wanneer wij op landelijk niveau een vuist willen maken voor de belangen van hurende studenten. Waar de Woonbond zich inzet voor iedereen die huurt en de LSVb voor iedereen die studeert, focust LOS zich op hurende studenten. Als samenwerking van studentenhuurdersorganisaties brengt LOS een unieke en gespecialiseerde invalshoek en expertise in de mix van landelijke belangenbehartigers. LOS wordt daarbij professioneel en inhoudelijk ondersteund door de Woonbond.

De opgave waar we voor staan is groot

De wachttijden voor een studentenkamer nemen al jaren toe en in de komende vijf jaar gaan naar verwachting tienduizenden extra studenten op zoek naar een kamer. De bouw van grote hoeveelheden studentenkamers moet door beter woonbeleid aantrekkelijker worden. Daarnaast zien we dat de flexibilisering op de woningmarkt doorschiet. Ook jongeren hebben recht op zekerheid op het gebied van huisvesting. De toenemende druk op de woningmarkt maakt jonge (Nederlandse en internationale) woningzoekende kwetsbaar voor huisjesmelkers, maar ook private partijen die dure studio’s opleveren met oneerlijke huurvoorwaarden en hoge servicekosten. Ten slotte maken wij ons erg zorgen over de kansen van studenten en jongeren op de woningmarkt. De wooncrisis treft vele Nederlanders maar deze groep moet na afloop van hun campus- of jongerencontact wel in staat zijn om een nieuwe plek te vinden.

Als pleitbezorger voor de hurende student maken wij ons hard voor:

Stem van studenten in woonbeleid. Bij woonbeleid wordt te weinig rekening gehouden met woonvormen die voor studenten gebruikelijk zijn. LOS wil de stem van hurende studenten vertegenwoordigen tegenover de beleidsmaker.

Voldoende betaalbare kamers en studio’s. Huurprijzen voor studentenhuisvesting stijgen en wachttijden worden langer. De wooncrisis kan alleen worden aangepakt als er serieus wordt ingezet op het toevoegen van veel nieuwe studentenhuisvesting.

Hoogwaardige en duurzame studentenhuisvesting. Verduurzaming van de woningvoorraad is belangrijk om de studentenhuisvesting toekomstbestendig te maken.

Versterking rechtspositie student-huurders. Jonge huurders verdienen een rechtspositie die gelijkwaardig is aan andere huurder. Zij zouden beter beschermd moeten worden tegen uitbuiting door private huisvesters.

Soepele overgang van student naar starter. De voortzetting van je wooncarrière na afstuderen zou moeten worden gefaciliteerd door goed beleid en voldoende starterswoningen.

Meer informatie is te vinden op de website van LOShuurders.

Arcade heeft 10 februari 2021 het voorgenomen besluit vaststelling verkoopvijver van De Key ontvangen. Daar heeft Arcade heeft advies over uitgebracht. Hierbij een samenvatting van dat advies.

Aan de adviesaanvraag ging een presentatiesessie vooraf. Daar is het bestuur van Arcade geïnformeerd over de afwegingen die tot het voorgenomen besluit hebben geleid. Dit is als informatief ervaren.

Toekomst huidige huurders

Het heeft echter de zorgen wat betreft de huidige situatie en de toekomst voor de zittende huurders van De Key niet weggenomen. De Key kiest er voor om vol in te zetten op de verkoop van het huidige bezit (zie ook de meerjarenbegroting 2021-2025, de compacte versie ten behoeve van Arcade december 2020). Dit ten bate van kleinere woningen voor een andere doelgroep dan het merendeel van de zittende huurders. Door het bezit steeds verder toe te spitsen op de nieuwe doelgroep, de starters, gaat De Key wat Arcade betreft voorbij aan de grote vraag naar woningen onder alle groepen woningzoekenden. Daarom vindt Arcade het niet verantwoord om zo’n groot aantal woningen aan de verkoopvijver toe te voegen met het doel deze aan de sociale woningvoorraad te onttrekken.

De Key vraagt nu aan Arcade of zij nog meer jarenlang zorgvuldig opgebouwd maatschappelijk vastgoed naar de markt mag brengen. Arcade kan hier niet mee akkoord gaan.

Niet alle informatie

Daarnaast vindt Arcade dat wij, hoewel De Key aan veel van onze vragen tegemoet is gekomen, nog steeds niet over alle informatie beschikken die wij nodig denken te hebben voor een volledig advies. Met name een overzicht van de verkopen per buurt en/of per stadsdeel ontbreekt nog. Dit had Arcade veel meer inzicht gegeven in de invloed die de voorgenomen verkoop heeft op een wijk of stadsdeel. Wij hadden dan bijvoorbeeld kunnen ingaan op de aspecten leefbaarheid, en ook op gemengde wijken.

Arcade is van mening dat als zij alle informatie had gekregen, er een uitgebreider en beter advies voor De Key had gelegen. De Key heeft ook baat bij een goed en gedegen advies van Arcade. Het niet verstrekken van relevante informatie werkt dus in het nadeel van ons beide.

Het voorgenomen besluit

De huidige verkoopvijver wordt aangevuld met 1894 woningen en komt in totaal op 7.410 woningen
De Key onderbouwt onvoldoende waarom het noodzakelijk is om woningen aan de verkoopvijver toe te voegen. De verkoopvijver is al ontzettend groot. Arcade schrikt er dan ook van dat met de voorgenomen uitbreiding van de verkoopvijver. Bijna een derde van het totale bezit van De Key onderdeel is van de verkoopvijver. Dat aantal is ontzettend hoog. Vooral omdat tijdens de presentatie naar voren kwam dat De Key in principe geen maxima hanteert wat betreft aantal verkopen per jaar. Daarom adviseert Arcade negatief op het uitbreiden van de verkoopvijver.
Dat De Key er voor kiest om 265 woningen uit de verkoopvijver te halen vindt Arcade zeer positief. De Key handelt hiermee in lijn met de Samenwerkingsafspraken, die Arcade heeft medeondertekend. Helaas is het onduidelijk om welke woningen het precies gaat. Arcade adviseert positief over het uit de verkoopvijver halen van de 265 woningen zoals genoemd in de adviesaanvraag.

Overwegingen en keuzes welke zijn voortgekomen vanuit de complexstrategiesessies

Het toevoegen vooroorlogs bezit aan de verkoopvijver

De informatie in de adviesaanvraag was erg summier. Arcade waardeert het dat De Key aanvullende informatie heeft toegestuurd, maar deze is nog niet volledig. Er ont­breekt een duidelijk en helder overzicht op postcodeniveau waar de woningen staan. Hierdoor heeft Arcade geen goed overzicht op welke plekken De Key ervoor kiest om meer woningen te verkopen en welke effecten dit heeft op het aantal (en de grootte van de) sociale huur­wo­ning­en in een wijk of buurt. Arcade snapt de argumentatie van De Key dat vooroorlogse woningen duurder in exploitatie zijn, maar vindt dat geen reden om zo’n groot deel van het zorgvuldig opgebouwde maatschappelijk vastgoed toe te voegen aan de verkoopvijver. Arcade adviseert daarom negatief op de toevoeging van 1.217 woningen uit het vooroorlogs bezit van De Key.

Het toevoegen grotere woningen aan de verkoopvijver

De Key kiest ervoor relatief veel woningen van 75 m2 en groter toe te voegen aan de verkoopvijver. Arcade vindt dit een zorgelijke ontwikkeling. Het is voor gezinnen steeds moeilijker een geschikte woning te vinden. Zeker voor gezinnen met een kleine portemonnee. Het verkopen van de woningen van 75 m2 en groter vergroot dit probleem. Zeker omdat er niet veel alternatieven zijn bij andere woningcorporaties. Arcade adviseert daarom negatief op de toevoeging van de woningen van 75 m2 en groter aan de verkoopvijver.

Het behouden van recente complexen

De keuze van De Key om recent gebouwde complexen met driekamerwoningen te behouden juicht Arcade toe. Waarom deze alleen gereserveerd moeten worden voor woon­starters wordt ons echter niet helemaal duidelijk. Wij begrijpen dat meer doorstroming hard nodig is voor de groep studenten en jongeren die anders vast blijven zitten in een studentenkamer of kleine studio. Maar we vinden tegelijkertijd dat deze woningen voor alle doelgroepen toegankelijk moeten zijn.

Desalniettemin adviseert Arcade positief op het behouden van recent gebouwde complexen met driekamerwoningen.

Het beperken van het aantal complexen

De laatste keuze van De Key om het aantal complexen in het bezit te beperken met het oog op de exploitatie kan niet op bijval rekenen van Arcade. Wij vinden dit geen reden om meer woningen aan de verkoopvijver toe te voegen. Arcade adviseert daarom negatief op het beperken van het aantal complexen in het bezit van De Key.

Conclusie

Samenvattend komt Arcade tot de conclusie dat wij steeds meer tevreden zijn over de manier waarop het adviestraject verloopt. Maar het niet volledig informeren van Arcade door De Key is voor ons nog wel een struikelblok in de samenwerking.

Arcade adviseert negatief op verdere uitbreiding van de verkoopvijver van De Key, omdat wij ons grote zorgen maken over het wegstromen van zorgvuldig opgebouwd maatschappelijk vastgoed naar de markt. Het feit dat De Key ook geen maximum hanteert wat betreft het aantal verkochte woningen per jaar, baart ons eveneens grote zorgen.

Het afstemmen van het bezit op een nieuwe, jonge doelgroep van De Key gaat ten koste van zittende huurders. Zij krijgen steeds minder mogelijkheden om door te stromen naar een grotere woning of een woning op de begane grond of 1^e etage. Arcade heeft het idee dat De Key deze groep steeds meer uit het oog verliest. Hierdoor raken zij steeds verder in de knel.
Arcade adviseert wel positief over het uit de verkoopvijver halen van de 265 woningen vanwege de Samenwerkingsafspraken.

Per overweging en keuze adviseert Arcade het volgende:

1. Arcade adviseert negatief op de toevoeging van 1.217 woningen uit het vooroorlogs bezit van De Key.
2. Arcade adviseert negatief op de toevoeging van de woningen van 75 m2 en groter aan de verkoopvijver.
3. Arcade adviseert positief op het behouden van recent gebouwde complexen met driekamerwoningen.
4. Arcade adviseert negatief op het beperken van het aantal complexen in het bezit van De Key.

• Verkoopvijver 2021 10-02-2021
• Advies Arcade verkoopvijver 2021 22-03-2021
• Besluit vaststelling verkoopvijver 2021 reactie op advies Arcade 29-03-2021
• Reactie Arcade op besluit vaststelling verkoopvijver 2021 05-05-2021
• Reactie De Key op brief Arcade 5-5-21 inzake vaststellen verkoopvijver 26-05-2021

Om maar meteen met het slechte nieuws in huis te vallen: de winnaars van de laatste Tweede Kamerverkiezingen gaan weinig doen om de positie van huurders te verbeteren. Vooral Amsterdamse sociale huurders zullen hiervan de wrange vruchten plukken. De onderstaande informatie is gebaseerd op de verkiezingsprogramma’s van de winnende partijen. Dit is wat elke partij graag wil. Wat eventuele coalitiepartijen met elkaar afspreken over de huursector is nu (begin april) nog niet bekend, zeker niet na het lastige debat over de vertrouwenspositie van premier Mark Rutte.

VVD (34 zetels): huren wordt duurder
De VVD wil voortzetting van de hoge belasting op sociale huur ( de zogenaamde ‘verhuurderheffing’) en wil deze zelfs hoger maken, waardoor de huren naar verwachting (fors) zullen stijgen na de coronacrisis. De VVD wil bovendien hard bezuinigen op de huurtoeslag en op uitkeringen. Ook wil de VVD sociale huurders met iets meer inkomen een ‘marktconforme’ hoge huur laten betalen vanuit het idee dat ze dan wel zullen verhuizen naar een duurdere huurwoning of een koophuis. Als woningeigenaar kom je dan in aanmerking voor meer financiële steun van de overheid (hypotheekrenteaftrek). Tot slot wil de VVD dat woningcorporaties meer sociale huurwoningen gaan verkopen.

D66 (24 zetels): huurtoeslag afschaffen en vertrouwen op vrije markt
D66 wil helemaal af van de huurtoeslag en wil net als de VVD sociale huurders met iets meer inkomen een ‘marktconforme’ hoge huur laten betalen, al binnen twee jaar nadat het inkomen is gestegen. Huurders die financieel in de knel komen, zowel in de sociale als in de vrije sector, wil D66 helpen met een belastingkorting waarvoor het huidige belastingsysteem wel eerst op de schop moet. Deze belastingkorting wordt niet berekend op basis van de huurprijs maar op basis van het aantal personen in een huishouden. D66 wil daarnaast mogelijkheden onderzoeken voor woningdelen en inwonen. Verder vertrouwt D66 op de marktwerking.

Volt (3 zetels): veel flex voor jonge expats
Volt is tegen het reguleren van huurprijzen in de vrije sector (de andere partijen beweren juist wél iets minder ‘wild west’ van huisjesmelkers te willen). Volt is daarnaast voor meer flexibilisering (tijdelijke contracten) in de huursector voor internationale studenten en kenniswerkers.

FvD: huizen afpakken en vrije huurprijzen

Forum voor Democratie, die waarschijnlijk niet gaat deelnemen aan een nieuwe regering, wil vluchtelingen terugsturen naar hun land van herkomst om op die manier sociale huurwoningen vrij te maken voor mensen met een Nederlands paspoort. Verhuurders mogen volgens de partij zelf weten welke huurprijs zij vragen.

JA21 (3 zetels): liever kopen dan huren
JA21 wil een inkomensafhankelijke huur maar wel met iets meer woonzekerheid, dus met meer vaste huurcontracten. Net als FvD wil JA21 vluchtelingen weren uit sociale huurwoningen. JA21 wil meer geld investeren in woningeigenaren dan in huurders.

BIJ1 (1 zetel): huren omlaag en meer huurzekerheid
BIJ1, met één zetel nieuw in de Tweede Kamer, vindt dat wonen nooit over winst mag gaan. De huurprijs moet afhangen van de kwaliteit van een woning en niet van de marktwaarde van het vastgoed. BIJ1 wil af van flexibilisering en wil veel meer huurbescherming: tijdelijke contracten worden de uitzondering, vaste contracten de regel. BIJ1 wil huurverhogingen sterk aan banden leggen. Ook wil BIJ1 een speciale huurcategorie voor zeer kwetsbare huurders, die dan een maximum huurprijs van 350 euro per maand betalen.

CDA (15 zetels): huren voor middeninkomens

Het CDA, geen winnaar van de verkiezingen maar wel een mogelijke coalitiepartner, is voor meer eigenwoningbezit en wil dat woningcorporaties sociale huurwoningen gaan verkopen aan zittende huurders. Het CDA wil dat er meer huurwoningen komen voor mensen met een middeninkomen en heeft het ambitieuze plan om 1 miljoen huizen te bouwen (‘of een hele nieuwe stad’) om daarmee de woningnood aan te pakken.

CU (5 zetels): minder marktwerking
De CU, ook geen winnaar van de verkiezingen maar heel misschien coalitiepartner, wil flink investeren in woonstarters. Net als D66 wil de CU een belastingkorting in plaats van huurtoeslag, maar is daarin ruimhartig voor mensen met een kleine portemonnee. De CU wil meer betaalbare huurwoningen en strengere regels om huisjesmelkers aan te pakken. De CU wil woningcorporaties beter ondersteunen door ze niet langer op te leggen volgens marktprincipes te werken.

Een nieuwe regering
De politieke partijen die waarschijnlijk de nieuwe regering gaan vormen hebben tijdens de campagne aangegeven geen rol te zien voor een minister voor Wonen en Volkshuisvesting (VVD), of niet bereid te zijn zo’n minister meer macht te geven dan lagere overheden en vastgoedinvesteerders (CDA, D66). Het blijft ‘ieder voor zichzelf’ tussen de gemeentes en projectontwikkelaars met winstoogmerk. Begin maart 2021 gingen VVD, D66, CDA, PVV, CU en DENK bovendien akkoord over een wetswijziging die meer ruimte biedt aan tijdelijke huurcontracten, wat vooral gunstig is voor verhuurders die huurverhoging als verdienmodel hanteren. Ook moeten huurders met een tijdelijk contract verplicht minimaal een bepaalde periode (tot wel een jaar) in het huis blijven wonen, zelfs als zij in aanmerking komen voor een beter huis met een vast huurcontract.

En de huurder?
Tja, zoals aan het begin gezegd: veel goed nieuws valt er niet te melden voor de huurder. De uitslag van deze verkiezingen, welke regering er ook komt, zal de positie van de huurder en de betaalbaarheid van huren niet verbeteren in de komende jaren. Als huurder is het daarom verstandig om bij de les te blijven én om lid te worden van een huurdersorganisatie zoals Arcade, die kan ondersteunen bij problemen én zaken aankaart bij beleidsmakers en de politiek. Trek meteen aan de bel (ook bij je buren) als er achterstallig onderhoud is en je op grond daarvan huurverlaging zou kunnen eisen. Trek meteen aan de bel als je de huur niet meer kunt betalen. Trek meteen aan de bel als je huurcontract niet wordt verlengd en je geen uitzicht (of recht) hebt op een andere betaalbare woning. Hoe meer huurders aan de bel trekken, hoe groter de kans dat er na de volgende verkiezingen misschien wél wat voor huurders wordt gedaan.

Kersverse Arcade-secretaris Alex de Joode aan het woord

Alex de Joode is in februari gekozen als bestuurslid van Arcade. Als secretaris wil hij huurders ondersteunen in hun strijd voor goede en betaalbare huurwoningen. Hij wil de ondersteuning van Arcade verder professionaliseren en geeft regelmatig juridisch advies.

Alex huurt al jaren bij De Key. In het dagelijks leven is hij ‘Regulatory Risk & Compliance Manager’. Hij helpt bedrijven bij de groei van hun onderneming, informeert hen over wet- en regelgeving en praat met de politiek. Betrouwbare werknemers en klanten zijn belangrijk voor bedrijven. Alex houdt zich daarom ook met integriteit bezig.

Ook Arcade moet integriteit hoog op de agenda plaatsen in gesprekken met De Key en Lieven de Stad, volgens Alex. Verhuurders moeten namelijk goed met huurders omgaan en hun problemen serieus nemen.

Positie van huurders moet verbeteren

De positie van huurders moet verbeteren. Alex constateert dat als je je onderhoudsprobleem niet kunt omschrijven omdat je bijvoorbeeld slecht Nederlands spreekt, De Key niet voor je op komt. Hij vindt: ‘De Key moet zich realiseren dat huurders eenzelfde  soort behandeling verdienen als klanten daar doe je het voor. Als woningcorporatie is het van belang je sociaal op te stellen.’

Inzet van IT

Alex is onder andere verantwoordelijk voor de IT binnen Arcade. Hij zorgt er bijvoorbeeld voor dat bestuursleden een goed werkende digitale werkomgeving hebben. Ook heeft hij ideeën hoe bewonerscommissies digitale middelen zouden kunnen inzetten om hun werk te doen. ‘Er zou,’ denkt Alex, ‘als daar behoefte aan is een soort intranet voor bewonerscommissies kunnen komen.’ Alex wil bewoners met deze middelen helpen om ‘sterker tegenover De Key te staan’.

Eerst zaaien dan oogsten

‘Om de invloed van bewoners binnen Arcade te versterken spreekt de werkwijze van Arcade om input op te halen door middel van werkgroepen mij aan. Daar ga ik mijn steentje aan bijdragen door me bezig te gaan houden met de servicekosten en overlast. Over beide onderwerpen krijgt Arcade veel vragen om hulp. Daar gaan we mee aan de slag. Digitale middelen die hierbij kunnen helpen wil ik graag onderzoeken.’

Alex realiseert zich dat met het inzetten van digitale ondersteuning niet alle huurdersproblemen zijn opgelost. ‘Eerst zaaien dan oogsten,’, zo stelt hij. Er moet een bepaalde infrastructuur zijn om te kunnen bouwen.’ Als secretaris levert hij hier graag een bijdrage aan. ‘Wanneer bewoners elkaar beter kunnen vinden, is het gemakkelijker om invloed op De Key uit te oefenen en de positie van huurders te versterken.’

Een kat in het nauw maakt vreemde sprongen. Dit geldt blijkbaar ook voor het Amsterdamse gemeentebestuur, dat inmiddels zo in paniek lijkt te raken door de stijgende woningnood dat ze in alle hoeken en gaten speurt naar ‘cosmetische’ oplossingen die nou niet echt zoden aan de dijk zetten. De laatste schijnoplossing: woongroepen niet langer zelf laten bepalen wie een nieuwe bewoner wordt, maar hen een lijst met kandidaten van Woningnet in de maag splitsen.

Woont u in een woongroep en huurt u bij De Key of Lieven de Stad? Meld u bij Arcade, zodat wij deze kwestie als huurdersvereniging onder de aandacht kunnen brengen bij beleidsmakers, politici en verhuurders.

De wethouder Bouwen en Wonen, Laurens Ivens (SP), stelt voor om het recht op ‘coöptatie’ voor woongroepen te schrappen in de Gemeentelijke Huisvestingsverordening 2021. Maar coöptatie (het zelf kiezen van nieuwe bewoners) is juist dé ruggengraat van woongroepen. Er zijn hiervoor daarom goede afspraken zijn gemaakt met de woningcorporaties. Het recht op coöptie is bovendien, in contrast met wat de wethouder beweert, wettelijk vastgelegd.

Huurders kiezen bewust voor een woongroep

Wonen in een groep is een bewuste keuze voor een bepaalde levensstijl. Net als bijvoorbeeld kiezen voor samenwonen binnen een relatie. Veel woongroepen dragen een zekere levensvisie uit, of voelen zich prettig bij een bepaalde samenstelling van huisgenoten. Wie erbij komt is dus heel belangrijk voor de woongroep. Hetzelfde geldt voor gedeelde studentenwoningen, waar daarom wordt gehospiteerd door kandidaten. Mensen willen gemeenschappelijk wonen met mensen die zij prettig vinden en vertrouwen. Niet met wildvreemden die toevallig in aanmerking komen voor een sociale huurwoning.

Het verplicht moeten accepteren van een kandidaat van Woningnet, die zit te springen om woonruimte en misschien niet zo zeer om huisgenoten, doet het hele idee van een ‘woongroep’ – bewust gemeenschappelijk leven – de das om. Een woongroep is namelijk beduidend anders dan ‘woningdelen’ om samen een (extreem hoge) huur te kunnen opbrengen.

Overigens geldt voor kandidaten van Woningnet eveneens als onwenselijk dat zij mogelijk woonruimte in een woongemeenschap moeten accepteren, terwijl zij allereerst op zoek zijn naar betaalbare zelfstandige woonruimte.

Dankzij daadkrachtig protest van meerdere woongroepen, aangevoerd door bewoner Egon Hoogenboom en zijn bewonerscommissie, met ondersteuning van OWA50+ en LVGO (belangenorganisatie voor woongemeenschappen met vijftigplussers), én door inspreken in de commissie Bouwen en Wonen, heeft de wethouder het voorstel voorlopig opgeschort tot 2022, na zijn ambtsperiode.

Dit voorjaar moet er een nieuw voorstel komen voor de huisvestingsverordening met, hopelijk, continuering van de huidige coöptatie-overeenkomsten voor woongroepen.

Deze opinie verscheen 6 april 2021 in Het Parool.

Zodra het woord ‘woningnood’ valt wijst het Amsterdamse gemeentebestuur wat al te graag naar politiek Den Haag. Maar we weten allemaal dat die het woonbeleid al tien jaar over de schutting gooit. Amsterdam zou juist een dikke vinger in de pap moeten hebben op woongebied. Met al zeven jaar dezelfde sociale wethouder op Bouwen en Wonen zou je bovendien verwachten dat er zoiets als een visie op ‘een Amsterdam van Amsterdammers’ zou liggen.

De afgelopen weken werd geregeld in Het Parool geschreven over de uittocht van middeninkomens die in Amsterdam geen woning kunnen vinden, zowel koop als huur.

Zodra het woord ‘woningnood’ valt, wijst het Amsterdamse gemeente­bestuur graag naar politiek Den Haag. Terwijl dat het woonbeleid al tien jaar over de schutting gooit. Je zou na zeven jaar dezelfde socialistische wethouder op Bouwen en Wonen verwachten dat er een visie en een strategie op ‘een Amsterdam van Amsterdammers’ zou liggen.

Maar helaas is er nog steeds geen antwoord op de vraag voor wie de stad bedoeld is en wie hier nu eigenlijk een toekomst wordt gegund. Ook de Omgevingsvisie 2050 biedt geen aanknopingspunten. Zelfs de corporaties hebben geen idee welk type woningen de gemeente wenselijk vindt en hoe zij deze over de stad moeten verdelen.

Als huurdersvereniging zien wij steeds meer huurders uit alle inkomensgroepen in onzekere en onwenselijke woonsituaties belanden. Dat is maar ten dele te wijten aan de woningnood. Het ligt ook aan de weigering van het Amsterdamse gemeentebestuur om te bepalen voor wie Amsterdam bedoeld is.

Dit wordt geïllustreerd door gemeentelijke regelingen, zoals Van Groot naar Beter. Deze levert corporaties grote lege woningen op die een aantal van hen niet van plan is opnieuw te verhuren. Deze woningen gaan in de verkoop tegen marktconforme prijzen. Huurdersvereniging Arcade vindt dat de gemeente erop moet toezien dat grote woningen behouden blijven voor de huursector en voor meeroudergezinnen, en dat elke corporatie daaraan gehouden is op straffe van boetes en beperking op lucratieve projectontwikkeling.

Inmiddels heeft de gemeente een nieuwe regeling bedacht: een gewijzigd digitaal toewijzingssysteem om sociale huurwoningen te verdelen. Het is met name gericht op jongeren en ouders in echtscheiding. Voor meeroudergezinnen, ouderen en kwetsbaren – laat staan bewoners met een niet-urgente maar wel noodzakelijke verhuisbehoefte – betekent het een langere wachttijd. Deze regeling beidt wederom geen oplossing voor het gedrang om een betaalbare huurwoning.

Het voorgestelde digitale puntensysteem zou wat Arcade betreft getoetst moeten worden bij het College voor de Rechten van de Mens. Kan een gemeente zo op leeftijd discrimineren? Dit zou het gemeentebestuur misschien dwingen te antwoorden op de vraag: voor wie is Amsterdam bedoeld? Gaan we voor jong, flex, voor ‘ruggengraat’ en middeninkomens, voor van alles een beetje, of voor de superrijken?

Helmie Bijleveld
Voorzitter Huurdersvereniging Arcade

Een beetje student wil gezellig samenzijn met andere studenten, zeker als ze in een studentenflat wonen. Maar dan moet er wel een ontmoetingsruimte zijn. Studenten van de Rode Kruislaan krijgen na lang gesteggel eindelijk hun ontmoetingsruimte van De Key. Tim Ruting en Mats Pijning, betrokken bij bewonersvereniging RXL, vertellen welk proces hieraan vooraf ging.

In de zomer van 2019 vergadert het nieuwe verenigingsbestuur voor het eerst met De Key-beheerder Mark de Fouw. Nadat eerdere onderhandelingen jaren terug mislukten, legt De Key de ontmoetingsruimte opnieuw op tafel. Het bestuur onder leiding van voorzitter Tim, is enthousiast. Mats versterkt het bestuur ruim een jaar later als penningmeester. Tim is dan geen voorzitter meer.

Een ontmoetingsruimte is belangrijk om bewoners met elkaar in contact te brengen en om ook met slecht weer activiteiten te kunnen organiseren. Er waren hiervoor wel meer leden nodig.

Bewoners betrekken was niet gemakkelijk. Er werden onder andere borrels en activiteiten georganiseerd om de interesse te vergroten. Voor het samenstellen van een barcommissie die zich over de ontmoetingsruimte zou buigen, moest ook nog wat gebeuren. Bewoners werden op borrels gevraagd of ze mee wilden denken. Een andere bewoner kwam via een actief verenigingslid in de barcommissie terecht.

Het begint met een barcommissie

De uiteindelijke barcommissie bestaat uit bestuurslid Kyra en vier andere bewoners: voorzitter Niek, Sytze, Jannes en Roald. Er wordt een taakverdeling en stappenplan voor de ontmoetingsruimte gemaakt. Dit ter voorbereiding op latere gesprekken met De Key en de gemeente.

Naast de nieuwe barcommissie waren er al  een activiteitencommissie, een leefbaarheidscommissie, een welkomstcommissie en een tuinierscommissie. De commissies zijn nuttige ‘subgroepen’ die de betrokkenheid vergroten. Tim: ‘Het werken met subgroepen is een makkelijke manier om je organisatie te vergroten en nieuwe mensen binnen te halen. Je mobiliseert mensen door ze aan te spreken op dat wat ze leuk vinden.’

Arcade wijst bewoners op hun rechten

Arcade-bestuurslid Harrie Houtbeckers speelt een belangrijke rol in het proces. Hij bemiddelt bij problemen en wijst op bewonersrechten. Het sterkt de bewoners in hun missie om latere onderhandelingen met De Key soepel te laten verlopen. Tijdens een Arcade-bijeenkomst blijkt bovendien dat de bewoners recht hebben op een ontmoetingsruimte.

Aanvraag horecavergunning bij gemeente loopt niet soepel

Om hapjes en drankjes te kunnen verkopen, vragen de bewoners een horecavergunning aan. Dit is een moeizaam proces. De barcommissie is maanden aan het touwtrekken met de gemeente. De commissieleden worden meerdere keren van het kastje naar de muur gestuurd. Mats: “We zaten tot ver in september vast in de bureaucratie”. Nadat De Key zich er mee gaat bemoeien en zelf contact opneemt met de gemeente, komt er pas duidelijkheid. De horecavergunning wordt afgewezen omdat die niet in het bestemmingsplan zou passen.

De Key werkt ook niet direct mee

Totdat in september de onderhandelingen over de ontmoetingsruimte beginnen, is er wantrouwen bij De Key. De Key wil weten wat ze kunnen verwachten en eist dat de bewoners uiteindelijk aan hen verantwoording afleggen. De vereniging legt echter alleen verantwoording af aan de leden, tijdens de Algemene Ledenvergadering (ALV). En dan zijn er nog de buren die in de omliggende kantoren werken. Zij vrezen voor dronken studenten voor hun deur en deinzen er volgens Mats niet voor terug om zich over ‘elk stukje overlast te beklagen bij de vereniging of bij De Key.’

Toch start De Key uiteindelijk met onderhandelen

Om het contact met de Key vlot te trekken, wordt door alle commissies een plan opgesteld met het soort activiteiten die in de ruimte plaats kunnen gaan vinden. Dit stemt de Key enthousiast. Een filmavond, studeerhoek en een moestuin worden onder andere genoemd. Het ontbreken van een horecavergunning maakt de keus voor de vereniging om door te gaan met het project echter wel ingewikkeld: er kunnen namelijk geen opbrengsten worden gegenereerd. Verkoop van hapjes en drankjes is zonder vergunning immers niet mogelijk. Na een lange ALV is besloten om de ontmoetingsruimte toch door te zetten.

De Key zet in september opeens wél vaart achter de ontmoetingsruimte. De inzet van de barcommissie speelt hierbij een belangrijke rol. Eerder wilde De Key bewoners nauwelijks tegemoet komen. De commissieleden realiseerden zich dat ze er zélf achteraan moesten.

De Key suggereert om bezoekers een vrijwillige bijdrage te vragen voor hun drankjes. De barcommissie kan zo gemakkelijker de huur van de ruimte betalen.

Samen afspraken maken lukt, maar blijkt niet gemakkelijk 

Tijdens de laatste maanden van 2020, onderhandelt de barcommissie over het huurcontract en de bijlage ‘randvoorwaarden bewonersruimte’. De inhoud wordt flink bediscussieerd. Nadat de randvoorwaarden zijn overeengekomen in december, gaat de Key het definitieve contract opstellen. Na twee maanden wachten blijken in februari niet alle afspraken in het contract te staan. Nadat De Key dit gecorrigeerd heeft, ondertekenen de bewoners half maart het contract.

Mats en Tim hebben veel geleerd. Dit geldt ook voor de leden van de barcommissie. Tijdens het proces zijn er door de bewoners zeker fouten gemaakt en moest er dan ook regelmatig worden bijgestuurd. Daarnaast maakte de organisatiestructuur van De Key het de bewoners niet altijd makkelijk om zaken voor elkaar te krijgen. Toch is er wel heel fijn met De Key-beheerder Mark de Fouw samengewerkt. Hij heeft zich echt voor de bewoners ingezet. Daarnaast waarderen de bewoners het dat De Key nu ook echt de verbouwing in gang heeft gezet. De bewoners kunnen er nu samen met De Key een mooie ruimte van gaan maken.