In deze tijden van energiecrisis en klimaatverandering worden huurders overspoeld met allerlei goedbedoelde tips om energie te besparen. Isoleren, dubbelglas, zonnepanelen, kieren dichten, thermostaat een paar graden lager, korter douchen – alle beetjes helpen. Maar volgens huurder en activist Cok Oostveen speelt er meer op het gebied van de energietransitie. Dat noemt hij een lang en ingewikkeld verhaal. Om het kort en overzichtelijk te houden formuleert hij hieronder een ideologisch betoog, met een aantal krachtige voorbeelden.
Een betoog van huurder en activist Cok Oostveen.
Als gevolg van veertig jaar neoliberalisme in politiek Den Haag zijn de huren te sterk gestegen. Onder andere door de verhuurderheffing, het oppompen van het puntenstelsel, te hoge aanvangshuren en de scherpe scheiding tussen sociale verhuur en de vrije sector. De markt zou alle problemen oplossen. Het tegendeel is waar. De markt heeft het wonen verziekt en de wooncrisis veroorzaakt! Maar dit terzijde.
Allereerst het misverstand dat de energietransitie alleen de omschakeling is van gas, benzine en andere fossiele brandstoffen naar zogenaamde hernieuwbare energie en groene stroom. Het is ook de bedoeling om minder energie te verbruiken. Dus niet alleen schoner maar ook minder; minder autorijden, minder vliegen, meer dingen zelf doen, op eigen kracht, zoals meer fietsen en meer lopen.
Wat dat betreft leven we in een ‘gemaksmaatschappij’. Overal is gemaksapparatuur voor. Dat wordt ons aangeprezen door reclames. Lekker makkelijk allemaal. Als je er niet aan meedoet tel je niet mee. Waar gaat dit naar toe? Komt er binnenkort een zelfroerend theelepeltje met afstandsbediening op de markt? Het klinkt overdreven maar zo werkt de consumentenmarkt.
Daarnaast bestaat er een overmaat aan ‘diensten’, alles kan worden thuisbezorgd of voor je worden gedaan. Nooit meer koken, nooit meer boodschappen doen, thuiswerken, geen vriendenbezoek meer maar digitaal communiceren. Voor sommigen misschien nog een uurtje sportschool per week. Voor de meesten bewegingsarmoe en overgewicht. Gaan wij de duiven achterna die op hun vaste stek zitten te wachten tot er weer zo’n gek met oud brood langs komt?
En dan de ontwikkeling die overduidelijk zichtbaar is in het straatbeeld. De enorme toename van e-bikes en fat bikes. Oorspronkelijk bedoeld om ouderen en zwakkeren te helpen om langer in beweging te blijven. Nu in gebruik bij veel jongere mensen die goed in staat zijn om zelf de pedalen rond te trappen. Zelfs schoolkinderen rijden binnen de stad elektrisch: de bewegingsarmoe van de toekomst!
Dit kost allemaal veel energie. Kennelijk is er een grote groep mensen die het kunnen betalen. Maar door de grotere vraag naar energie blijven de energieprijzen hoog. Waardoor anderen, in het armere deel van de samenleving, juist in de problemen komen en blijven. Meer solidariteit is wenselijk.
Een soortgelijke discussie hebben we gezien bij de internationale klimaattop over een solidariteitsfonds. Door de hogere uitstoot van rijke landen lopen arme landen flinke klimaatschade op die zij niet kunnen betalen. Maar ook het massaal opkopen van vloeibaar gas door rijke Europese landen zorgt voor hogere prijzen, zodat arme landen buiten de boot vallen en zonder gas komen te zitten. Ook op wereldniveau is meer solidariteit hard nodig.
Een kritische blik op onze consumptiemaatschappij is in dit kader op z’n plaats. De winkelschappen liggen vol. Niet alleen met essentiële dingen, maar ook met veel eigenlijk overbodige extraatjes. En daarbij de vele aanbiedingen, nog goedkoper dan goedkoop. Als we maar ‘kopen kopen kopen!’ blijft de verspilling ook toenemen. Wat overblijft komt terecht bij voedselbanken of wordt weggegooid. De verspilling is al jaren enorm. De massaproductie gaat maar door, meestal ten koste van de kwaliteit, arbeidsomstandigheden, uitputting van de grond, uitputting van grondstoffen en exploitatie van het leven om ons heen. Denk hierbij aan de stikstofproblematiek, de misstanden in de slachterijen, de vele arbeidsmigranten die slecht gehuisvest zijn, de louche uitzendbureaus die hierbij zijn betrokken, enzovoorts.
Bij apparaten uit zich dit op een andere manier. Een belangrijk onderdeel bijvoorbeeld wordt uit de handel gehaald zodat de consument gedwongen wordt een nieuw apparaat te kopen. Bijvoorbeeld een toner voor de printer. Of het apparaat is zodanig geconstrueerd dat reparaties onmogelijk worden. Allemaal verspilling. Dit kost veel energie. Wat dat betreft leven we ook nog eens in een weggooimaatschappij. Recyclen is niet altijd mogelijk.
Wij moeten als ‘consumensen’ veel bewuster worden. Is een aanschaf echt noodzakelijk? Daarbij meer letten op de kwaliteit, de levensduur, valt het te repareren of te recyclen. Bijvoorbeeld: goedkope schoenen gaan vrij snel kapot, terwijl duurdere schoenen vaak veel langer meegaan en bovendien loop je er prettiger op.
Solidariteit is een van de kernvoorwaarden voor de energietransitie. Niet meer ‘ieder voor zich’ en ‘niemand voor ons allen’. Dit individualisme, samen met de markt, leidt alleen maar tot een sterke tweedeling. De sterken en rijken worden sterker en rijker, de rest kijkt toe. Daarom moeten we toe naar minder markt of liever helemaal geen marktwerking. Gewoon meer regulering. Niet alleen op lokaal en landelijk niveau, ook en vooral op wereldniveau.
Dat betekent ook minder macht voor de aandeelhouders, de multinationals en de banken. Er moet veel meer aandacht komen voor het midden- en kleinbedrijf. Bedrijven moeten weer bewust worden van het maatschappelijk belang.
Solidariteit betekent ook dat rijke landen een stap terug moeten doen ten opzichte van arme landen. Hierbij moeten we niet vergeten dat onze rijkdom voortgekomen is uit het koloniale verleden met plundering van grondstoffen en slavernij. Maar het is niet de gewone burger die de stap terug moet doen, maar de ‘rijke elite’.
Concluderend kunnen we stellen dat er anders en duurzamer geproduceerd moet worden, minder en bewuster geconsumeerd, minder energie verbruiken, meer zelf doen op eigen kracht, minder markt en meer regulering. En vooral moeten de rijken een stap terug doen want zij zijn de veroorzakers van de energiecrisis, zij verbruiken en verspillen veel te veel. Wij moeten die solidariteit opeisen, van lokaal niveau tot wereldwijd!
Doe mee met de Werkgroep VvE-beleid
In april krijgt Arcade van Lieven de Key een adviesaanvraag over wijzigingen in het VvE-beleid van Lieven de Key, toegespitst op participatie en positie van huurders en bewonerscommissies in een gemengd complex waar zowel huurders als kopers wonen. Arcade wil voor het uitbrengen van dit advies namens de huurders graag gebruikmaken van de ervaringen van huurders en bewonerscommissies die in een gemengd complex wonen.
Al lang bereiken Arcade veel vragen, klachten en signalen over VvE-s: over slechte samenwerking met bewonerscommissies, negeren of heel laat aanpakken van gemelde klachten en vooral ook veel onduidelijkheid over waar je waarvoor moet zijn.
Dat reparaties en beheer van een gemengd complex onder de verantwoordelijkheid vallen van VvE-beheer Amsterdam(VBA), maar voor huurders lopen via Lieven de Key of Lieven de Stad, zorgt voor langere processen, omwegen en slechte communicatie.
Het adviestraject zal ongeveer 6 weken in beslag nemen: hebben we meer tijd nodig dan kunnen we Lieven de Key om een langere termijn verzoeken: wat bijna altijd wordt toegestaan.
Arcade hoopt dat er in het toekomstige beleid stevige en positieve veranderingen komen voor de huurders.
Wil je meedenken in de werkgroep, heb jij slechte of juist goede ervaringen met en binnen VvE’s, laat het ons weten. Klik hier voor contact.
Wil je eerst meer informatie, stel je vragen via info@hvarcade.nl. Vermeld in welk (gemengd) complex je woont en geef ons je contactgegevens zodat we je kunnen bellen.
Namens het bestuur van Arcade
Daphne Paris (zij gaat dit traject begeleiden)
Helmie Bijleveld, voorzitter
Wie neemt het stokje over?
Bewonerscommissie Fiep, aan de Vlaardingenlaan in Nieuw-West, houdt het na tien jaar voor gezien. Bewonerscommissieleden Adri, Joke en Michel vinden het mooi geweest. Fiep hoopt dat andere huurders het stokje overnemen. Want: ’Het is belangrijk om je stem te laten horen’.
In de flat van Adri en Ben is de hele bewonerscommissie aanwezig. Het is er gezellig en warm. Er staat ook een heerlijke lunch klaar. We gaan met elkaar in gesprek. Hoe kijkt de commissie terug op de afgelopen periode?
Bewonersspreekuren
‘Het is belangrijk om als huurder je geluid te laten horen. Dat is in ons aller belang. In contact komen met huurders is echter niet altijd gemakkelijk. Hoe graag je dat ook wil. Op bewonersbrieven en enquêtes komt bijvoorbeeld weinig respons. Daarom zijn we ook bewonersspreekuren gaan organiseren.’
Lege winkelruimte als ontmoetingsplek voor de buurt
‘Ooit hebben we een lege winkelruimte hier in de buurt als ontmoetingsplek kunnen gebruiken. Dat was ideaal. Het laat ook zien hoe belangrijk het is om goede contacten te hebben en samen te werken. Dan krijg je gemakkelijker dingen voor elkaar.´
Bewonersmiddagen
‘Om met meer bewoners in contact te komen, zijn we twee keer per jaar bewonersmiddagen gaan organiseren. Daar reserveerden we een zaterdagmiddag voor. De meeste mensen lopen door de centrale hal om hun flat te bereiken. Het leek ons dus goed om op die plek met bewoners in gesprek te gaan.’
Laat weten wat er beter kan
´Karin Verdooren, directeur-bestuurder van Lieven de Key, is bij ons op bezoek geweest. Zij liet duidelijk weten dat wat wij hier opvatten als “smerig” door andere huurders niet per se zo wordt ervaren. Karin Verdooren vond ons complex ten opzichte van andere complexen bovendien nog wel meevallen, zei ze – wat je toch aan het denken zet over de slechte staat van onderhoud van die andere complexen. Doordat we hebben aangegeven dat we ons complex toch vies vinden, wordt onze centrale hal nu wel binnenkort opgeknapt en in de toekomst vaker schoongemaakt. Jip Verbruggen van Lieven de Key gaat hier volgend jaar voor zorgen. Laten we positief blijven en ervan uitgaan dat dit doorgaat.’
Ja dat heeft zin
‘Laten zien wat er beter kan, heeft echt zin, hoor. Er wordt sneller tot actie overgegaan van de verhuurder. In het verleden werkten we goed met contactpersoon Kirsten Forte samen. Zij heeft bijvoorbeeld de lekkage helpen oplossen. Nu onze contactpersonen bij Lieven de Key vaak wisselen, is het moeilijker geworden om grotere zaken aan te pakken.´
Buurtwerk gaat door
Alhoewel ze stoppen met hun bewonerscommissie, blijven Adri, Joke en Michel wel actief in de buurt. En dan vooral voor de senioren in hun wijk. Adri vindt zichzelf een buurtwerker. ‘Dat verzorgende en sociale past bij mij. Ik houd me graag bezig met wat andere mensen nodig hebben.’ Haar man Ben is de klusjesman van het complex. Joke werkt ook met senioren. Ze gaat regelmatig langs bij een bewoner die erg ziek is en haar hulp goed kan gebruiken. ‘Nu we zelf ook ouderen zijn, zijn we een soort spreekbuis voor de senioren geworden’, stellen Adri, Michel en Joke. ‘We blijven ons dus inzetten voor de buurt.’
‘Als je met de corporatie aan tafel zit heb je meer invloed dan thuis op de bank’
Bestuursleden (zelf ook huurders) Harrie Houtbeckers en Gerharda van der Meulen waren zes jaar lang actief voor Arcade. Tijdens de algemene ledenvergadering op 27 maart zwaaien ze af. In dit interview reflecteren ze op de positie van een huurdersvereniging als Arcade: ’We hebben een plek aan de vergadertafel van de verhuurders en de gemeente. Niemand kan om de rol van Arcade heen.’
Interesse om actief te worden als huurder? Neem contact op met Arcade.
Waarom besloten jullie je kandidaat te stellen, al die jaren geleden?
‘Onder andere omdat Lieven de Key in 2016 plotseling in haar statuten opnam dat ze de belangen van starters als core business ging stellen door voortaan voorrang te verlenen aan jonge mensen tot 28 jaar en hen alleen een tijdelijk huurcontract aan te bieden. Om deze kwestie moest het toenmalige Arcadebestuur opstappen omdat zij positief had geadviseerd over deze nieuwe bedrijfskoers, terwijl bewonerscommissies en huurders het er volstrekt niet mee eens waren. Tijdens algemene ledenvergaderingen van Arcade hadden bewonerscommissies en huurders zich namelijk al twee keer fel uitgesproken vóór een breed doelgroepenbeleid met mogelijk een aantal accenten, en daarmee tégen het speciale doelgroepenbeleid dat Lieven de Key wilde. Uiteindelijk legde het toenmalige Arcadebestuur verantwoording af aan de leden door af te treden. De wensen van de achterban mogen door een bestuur nu eenmaal niet worden genegeerd. Wij deelden de kritiek vanuit onze bewonerscommissies. We beseften dat als je een bestuur opdraagt om te vertrekken, je dan dan zelf bereid moet zijn om in een nieuw bestuur plaats te nemen. Dat deden we dus door ons kandidaat te stellen.’
Gemeenschappelijk belang
‘Het is belangrijk dat bewonerscommissies en het Arcadebestuur elkaar vinden. We hebben een gemeenschappelijk belang: zorgen voor betaalbare en kwalitatieve huurwoningen. Bewonerscommissies moeten beter in beeld komen om zo sterker te staan tegenover Lieven de Key. Wij hebben ook werkgroepen waarbij leden samen met het bestuur tot een advies komen. Lieven de Key moet Arcade regelmatig om advies vragen. Bijvoorbeeld over de jaarlijkse huurverhoging en de energietransitie. Dit is geregeld in de zogenaamde Overlegwet. De Overlegwet zorgt ervoor dat huurders wettelijk recht op medezeggenschap hebben. Door deel te nemen aan Arcade-werkgroepen kun je als huurder invloed uitoefenen op woonbeleid.’
Resultaten
‘In de afgelopen zes jaar zijn bewonerscommissies een stuk actiever geworden. Bijgeschoold over de Overlegwet en huurrechten stellen ze zich assertiever en bewuster op naar Lieven de Key en Lieven de Stad. Er zijn meer bewonerscommissies bijgekomen en binnen Arcade is een cultuur ontstaan van samen optrekken: voor het belang van huurders en in de breed gedeelde adviezen van Arcade rond bijvoorbeeld huurverhogingen, kwaliteitsbeleid en de energietransitie.’
Waarom is het belangrijk om als vereniging een goed bestuur te hebben?
‘Omdat je een team moet zijn wanneer je in gesprek met de verhuurder bent. Als bestuur werken we op basis van consensus. Dat betekent dat we het helemaal eens willen worden, zodat iedereen zich in een bepaald voorstel kan vinden. Daarbij respecteren we elkaars expertise. Vertrouwen is daarbij enorm belangrijk. Samen proberen we ervoor te zorgen dat Lieven de Key zich voor alle doelgroepen blijft inzetten en niet alleen voor de lucratieve startersgroep gaat. Alhoewel we de door Arcade aangespannen rechtszaak tegen de statutenwijziging verloren, zien we verschuivingen in de manier waarop Lieven de Key zich presenteert. Ze dragen nu uit dat ze er ook voor zittende huurders zijn. Daar hebben onze gezamenlijke inspanningen, Arcade samen met bewonerscommissies en huurders, zeker aan bijgedragen.’
Is het weleens lastig om gemotiveerd te blijven? Huurdersrechten zijn in de afgelopen decennia immers hand over hand afgenomen.
‘Jazeker. Je hebt een lange adem en bondgenoten nodig. En je moet je boodschap blijven herhalen totdat je een haakje vindt waardoor je betere afspraken kunt maken. We worden daarbij uitstekend ondersteund door Stichting !WOON en de Woonbond. !WOON ondersteunt ook ons secretariaat. Het is belangrijk om te beseffen dat de rol van Arcade een wettelijke grondslag heeft, daar kan en mag niemand omheen. We hebben een wettelijk vastgelegde plek aan tafel als huurdersorganisatie. Woningcorporaties, gemeenten en huurdersorganisaties moeten in het kader hiervan verplicht overleggen over de zogenaamde “prestatieafspraken”, in Amsterdam “samenwerkingsafspraken” genoemd. Dit zijn afspraken die het lokale woningbeleid voor de komende vier jaar bepalen. In 2023 worden er nieuwe afspraken gemaakt en dan is het belangrijk dat Arcade de positie en de belangen van huurders belicht en verdedigt.’
Wat willen jullie huurders die geïnteresseerd zijn in een bestuursfunctie meegeven?
‘Dat je niet deskundig hoeft te zijn maar wel bereid moet zijn om je te ontwikkelen. En je hoeft niet alles te kunnen. Wij leren ook nog steeds bij. Daarmee blijf je op de hoogte want er verandert veel in het huidige huurlandschap. En je moet er zin in hebben. Bestuurswerk is niet iets wat je er een paar uur per week even bij doet. Je bent er bijna dagelijks mee bezig. Maar het geeft uiteindelijk wel veel voldoening om met zoiets fundamenteels als woonzekerheid bezig te zijn. En om iets te betekenen voor huurders – dat zijn dus mensen zoals jij en ik, alle gewone mensen die een veilig, vast en betaalbaar dak boven hun hoofd nodig hebben.’
Huurverlaging. Dat klinkt goed. Dat wil iedereen wel. Maar de vlieger gaat niet voor iedereen op. Wel eenmalig voor huurders met een hoge huur en een laag inkomen. Die gaat in per 1 juli 2023, tegelijk met de gewoonlijke huurverhoging voor de meeste andere huurders. Dus voor één groep huurders verlaging, voor alle andere huurders verhoging. Hoe kan dit toch?
Eerst de hamvraag. Wie komen er in aanmerking voor de eenmalige huurverlaging in 2023 en hoe gaat het in z’n werk? Iedereen die minder verdient dan 120% van het wettelijk minimumloon gaat niet meer betalen dan € 575,- netto per maand. Is de huur thans lager, dan is het helaas pindakaas, dan gaat de huurprijs juist omhoog. Alleen huurders met een netto huur boven € 575,- per maand profiteren. De genoemde 120% is mede afhankelijk van de samenstelling van uw huishouden.
Meer informatie over de eenmalige huurverlaging en welke acties tot uw beschikking staan (inclusief een voorbeeldbrief) vindt u bij de Woonbond.
En het gaat geheel automatisch voor huurders met een laag inkomen in 2021. Lieven de Key krijgt van de ‘mooier-kan-je-het-niet-maken’ Belastingdienst te horen wie een inkomen heeft onder de inkomensgrens van 120%. Er wordt niet doorgegeven hoeveel iemand verdient. Want dat mag niet volgens de privacywet. Uiteraard zult u zelf de vinger aan de pols moeten houden of alles goed verloopt met het voorstel tot huurverlaging. Let dus goed op. U moet het eens zijn met het voorstel voor de nieuwe huurprijs dat u per brief voor 1 mei van Lieven de Key of Lieven de Stad ontvangt. Bent u het niet eens, maak dan bezwaar aan. Het zou kunnen dat u vindt dat u méér huurverlaging zou moeten krijgen, bijvoorbeeld op basis van eerder gemeld langdurig achterstallig onderhoud.
Onder elk stukje gras zit altijd een addertje. Zo ook nu. De gegevens van de Belastingdienst zijn gebaseerd op 2021. Bent u in 2022 of 2023 minder gaan verdienen (u bent bijvoorbeeld werkloos geraakt, u heeft minder opdrachten, u bent AOW-gerechtigd geworden, u bent alleen of juist samen gaan wonen, et cetera) dan zult u zelf aan de bel moeten trekken bij Lieven de Key of Lieven de Stad over de huurverlaging waar u recht op heeft. Maar let op: u moet dan uw huurverlaging claimen op basis van een voorstel waarin Lieven de Key of Lieven de Stad waarschijnlijk juist aanstuurt op verhoging op basis van inkomensgegevens uit 2021. Reageer op het voorstel zodra u de brief ontvangt. Wilt u hulp, neem dan contact met Stichting !WOON.
Een ander addertje is de voorwaarde dat u moet huren bij een woningcorporatie. Lieven de Stad is een commerciële vastgoedonderneming die niet niet langer onder de noemer ‘woningcorporatie’ valt sinds de splitsing van Lieven de Key. Arcade heeft als huurdersvereniging met Lieven de Key en Lieven de Stad afgesproken dat sociale huurders van Lieven de Stad die recht hebben op eenmalige huurverlaging deze ook krijgen, óf automatisch óf nadat ze zelf aan de bel hebben getrokken.
Inkomensgrenzen voor eenmalige huurverlaging:
Eenpersoonshuishouden maximaal € 23.250,-
Eenpersoonshuishouden met AOW maximaal € 24.600,-
Meerpersoonshuishouden maximaal € 30.270,-
Meerpersoonshuishouden met AOW maximaal € 32.730,-
Een ander belangrijk punt is dat de komende huurverhogingen niet meer worden gebaseerd op de hoogte van de inflatie, zoals in de afgelopen jaren. Vanaf nu volgt de huurverhoging de loonontwikkeling. Of dat gunstiger uitpakt moeten we afwachten. Voor dit jaar in ieder geval wel omdat de inflatie zo ontzettend hoog is.
Een ander kabinetsvoornemen is een aanpassing van de huurtoeslag waardoor meer huurders in aanmerking komen voor huurtoeslag. De bovengrens van € 750,- netto huur per maand moet dan verdwijnen. Dat zou betekenen dat ook huurders met een hogere huurprijs in aanmerking komen voor huurtoeslag. Daarnaast komen jongeren dan vanaf 21 jaar (nu 23 jaar) in aanmerking. Wel blijven de inkomenseisen gelijk en gaat de gemiddelde toeslag met € 10,- per maand per huurder naar beneden. Hoe dit voornemen verder uitpakt is afwachten. Want het voornemen moet nog door zowel de Tweede Kamer als door de Eerste Kamer worden goedgekeurd. En het is buiten dat maar de vraag of het huidige kabinet er de komende tijd nog zit.
Wilt u precies de regels weten betreffende huurprijzen, kijk dan op www.huurregels.nl.
Een tochtig huis huren van een woningcorporatie die niet wil isoleren omdat het huis ‘op papier’ een goed energielabel heeft. Het overkomt bewoners van een jaren zestig flat uit Amstelveen (Eigen Haard). Meer dan een jaar geleden benaderden zij consumentenprogramma Radar want ze hadden het koud en zaten met dekens om in hun woonkamer terwijl ze tegelijkertijd een torenhoge energierekening vreesden.
Arcade roept huurdes van Lieven de Key en Lieven de Stad op om te checken wat hun energielabel is en het door te geven aan Lieven de Key of Lieven de Stad als hun energielabel niet klopt. Hoe meer meldingen, hoe beter Arcade hier verbetering op kan eisen.
- Nieuwe huurders moeten vanaf 2023 een kopie van een geldig energielabel ontvangen wanneer zij het huurcontract ondertekenen.
- Zittende huurders kunnen hun geregistreerde energielabel zelf checken.
Goedkope energie is niet meer vanzelfsprekend. Maar veel huurders stoken wat af en zitten dan nog steeds met lage temperaturen en koude kamers in huis. Zoals Wim Staffeleu, bewoner van een huurwoning in de Haarlemmer Houttuinen, die ontdekte dat de geïnstalleerde radiatoren gewoon onvoldoende capaciteit hadden. Wim kon na veel gezeur, getouwtrek én volhouden toch 35% besparen op zijn energierekening. Leer van zijn ervaringen en kom óók in actie als u met slechte radiatoren zit.
Het verhaal van Wim Staffeleu, strijdbare huurder
Eigenlijk had ik best naar mijn zin in de Bijlmermeer. Maar de flat werd afgebroken, dus zat er niets anders op dan verhuizen. Na een zoektocht van anderhalf jaar vond ik uiteindelijk een woning aan de Haarlemmer Houttuinen. Ook niet verkeerd. Lekker in het centrum, leuke winkeltjes en prima openbaar vervoer. Ik was dan ook maar wat blij met mijn nieuwe woning.
Siberische toestanden én een hoge energierekening
Dat er iets aan mankeerde, ontdekte ik pas in de daaropvolgende winter. Want ook al stond de knop van de verwarming langere tijd helemaal open, de temperatuur in de woonkamer bleef steevast steken bij maximaal 18-19 graden en in de slaapkamer(s) werd het zelfs niet warmer dan 14 graden. Siberische toestanden dus, die eerste winter in mijn nieuwe huis. Vervolgens ontving ik ook nog eens een torenhoge jaarafrekening van verbruikte energie. Deze mocht ik gelukkig in termijnen betalen, maar de nota was wel 3x zo hoog in verhouding tot mijn vorige woning.
De Key geeft glashard de huurder de schuld
Hierover heb ik mijn beklag gedaan bij (toen nog) Woonstichting De Key. Die schreef de hoge kosten toe aan mijn stookgedrag. Pure onzin, want mijn stookgedrag was absoluut niet veranderd ten opzichte van mijn vorige woning. Daarentegen waren de kosten wel 3x zo hoog. Er moest dus, zo zei mijn gevoel, iets meer aan de hand zijn. Ik liet het er dan ook niet bij zitten. Allereerst ging ik gaten en kieren dichten. Het gebouw dateert uit begin jaren tachtig, een periode waarin alles snel en goedkoop moest bij de projectontwikkelaars. Ik voelde op sommige plekken best wel wat tocht. Maar kieren dichtproppen haalde weinig uit. Het leidde enkel tot beslagen ramen. Iets waar ik juist niet op zat te wachten.
Eigen onderzoek wijst uit: de radiatoren zijn niet goed
Daarna maar eens goed naar de verwarming gekeken. Ik had namelijk ergens op internet gelezen dat radiatoren over een bepaalde capaciteit moeten beschikken. Uit een eerste (eigengemaakte) berekening, kwam al snel naar voren dat 4 van de 5 radiatoren in mijn woning te weinig capaciteit hadden.
De huurder zoekt opnieuw contact met De Key
Met die gegevens ging ik dus opnieuw naar De Key. Maar die reageerde zeer laatdunkend. Eigenlijk kon men het zich niet voorstellen dat er bij de bouw van een dergelijk groot complex zo’n grote fout was gemaakt. Toen ik echter vertelde dat de berekening was gebaseerd op cijfers van een fabrikant van radiatoren, begon De Key toch te twijfelen en werd er in allerijl een deskundige (AVM Service BV) ingeschakeld.
Professioneel onderzoek wijst uit: de radiatoren zijn inderdaad niet goed
Het rapport van AVM bevestigde mijn eigen bevindingen. Bij twee radiatoren werd zelfs een tekort van 33% geconstateerd. Er zat voor De Key dus niets anders op dan de ondeugdelijke radiatoren te vervangen voor nieuwe radiatoren, dit keer met wél de juiste capaciteit. Zo geschiedde. Ik heb nu betere radiatoren.
De huurder wil niet zelf voor de kosten opdraaien
Maar hiermee was voor mij de kous nog niet af. Ik was namelijk van mening dat ik vanwege die knullige “bouwfout” extreem lang moest stoken, en dat het extra lang stoken mede de oorzaak was van de torenhoge afrekening die ik had ontvangen. De Key was het daar niet mee eens, dus vroeg ik de Huurcommissie om deze zaak in behandeling te nemen.
De Huurcommissie wordt ingeschakeld
Een goede beslissing zo bleek achteraf, want tijdens de zitting werd al snel duidelijk dat het voor De Key een zo goed als verloren zaak was. Met het vervangen had De Key immers al duidelijk aangetoond dat er iets mis was met de vorige verwarming.
Cashen!
Behalve nieuwe radiatoren ontving ik aanvullend dus ook nog eens een mooie tegemoetkoming in de (onnodig) gemaakte stookkosten. Dat was een groot bedrag dat ik anders was kwijt geweest.
Goede afloop voor de huurder
Ondertussen geniet ik nu al weer geruime tijd van een goed verwarmd huis en betaal ik een stuk minder stookkosten. Met dat laatste wil ik niet suggereren dat er in alle woningen, gebouwd in de jaren tachtig, ondeugdelijke radiatoren zijn geïnstalleerd. Maar het lijkt me voor iedereen wel verstandig om het te controleren, vooral nu met die onzekere energieprijzen.
Zelf controleren of uw radiatoren voldoende capaciteit hebben?
Mocht u zelf een berekening willen maken van de verwarming in uw woning, klik dan eens op de link van onderstaande websites.
Verwarming nodig? Zo vind je de juiste radiator! | Praxis
Warmte-afgifte berekenen | Plieger
Contact met de Huurcommissie
Verduurzaming huurwoningen mag wel een tandje hoger
Lieven de Key en Lieven de Stad hebben de opdracht om te werken aan een voorspoedige energietransitie, zodat er minder CO2 wordt uitgestoten door huishoudens. Zo kunnen we met elkaar werken aan een veilige toekomst voor het klimaat. Hiervoor maken Lieven de Key en Lieven de Stad regelmatig plannen. Huurdersvereniging Arcade krijgt deze plannen ter inzage en mag er advies over uitbrengen. Arcade kijkt dan vooral naar het belang van de bewoners: gaat de transtitie niet te snel, of juist te langzaam, en wie betaalt eigenlijk de rekening? In dit artikel leest u een samenvatting van het laatste advies van Arcade op de laatste energietransitieplannen van Lieven de Key en Lieven de Stad uit 2022. Conclusie: het mag allemaal best een tandje hoger.
De werkgroep energietransitie van Arcade heeft het energietransitie-plan van Lieven de Key bestudeerd, met mooie ondersteuning door !WOON. Het advies van Arcade is eind december 2022 uitgebracht. Normaal moet dat binnen 6 weken, maar Arcade heeft voor zo’n complex onderwerp meer tijd nodig. Onze werkgroep is tweewekelijks bijeengekomen om het advies voor te bereiden. Daarnaast waren er bijeenkomsten met Lieven de Key over de energietransitie. Los daarvan won de werkgroep ook elders deskundig advies in.
Hier vindt u de link naar het volledige advies van Arcade. Goed om te weten dat Arcade al eerder geadviseerd heeft over de plannen van Lieven de Key met zonnepanelen, gasloos koken en VvE’s en de energietransitie.
De energietransitie is veelomvattend. In ons advies richten we ons daarom op de uitgangspunten, de gevolgen voor de huurders en met name ook op de noodzakelijke betrokkenheid van huurders en bewonerscommissies.
Conclusies
Arcade staat positief tegenover de belangrijkste uitgangspunten van het energietransitie-beleid en de hoofddoelstelling. Wij onderschrijven de doelstelling van CO2-reductie, en de ambitie om deze zo snel mogelijk te bereiken. We zijn het eens met de prioriteiten die Lieven de Key bij stap 1 stelt aan het zoveel mogelijk beperken van de energievraag. Het zoveel mogelijk energiezuinig maken c.q. isoleren van haar gehele woningbezit beschouwen we als de belangrijkste doelstelling, waar ook het grootste deel van de financiële middelen naartoe gaat. De kookgastransitie, aanleg van zonnepanelen en ledverlichting zijn in onze ogen ook belangrijk, maar deze stappen kunnen ook naast of gescheiden van deze hoofddoelstelling genomen worden. In beginsel is Arcade positief over de gekozen volgorde voor het energiezuinig maken van de woningvoorraad en de keuze om de woningen met een EFG-label als eerste aan te pakken.
Arcade adviseerde Lieven de Key al in 2018 deze stappen te nemen. De kosten voor uitvoering van deze stappen namen de afgelopen jaren sterk toe. Daarnaast zijn wij van mening dat de ambitie voor de te verwachten investeringen fors hoger mag zijn. Volgens Arcade heeft Lieven de Key genoeg financiële middelen hiervoor.
Samenvattend ziet Arcade veel mogelijkheden in het plan, maar maakt zich grote zorgen om het slagen, goed uitvoeren van de energietransitie en over het gebrek aan transparantie en betrokkenheid richting de huurders en bewonerscommissies.
Hieronder de thema’s: de grote hoeveelheid concrete adviezen en uitwerkingen vindt u in het advies zelf.
Huurdersparticipatie bij energietransitie en verduurzaming
Geef huurders de kans mee te denken en met alternatieven te komen. Arcade mist huurdersparticipatie in het voorgenomen beleid en hoe dit geregeld wordt bij de duurzaamheidsaanpak op complexniveau. Participatie leidt tot betere planvorming en betaalt zich terug doordat overlast voor bewoners beperkt wordt en op afhandeling van klachten energie en tijd bespaard wordt.
Planning, volgorde en organisatie bij uitvoering van de verduurzamingsopgave
Het uitgangspunt van Lieven de Key bij de energietransitie is dat de uitvoering gelijktijdig met het periodieke onderhoud plaatsvindt. Arcade wil dat er naast de meerjarenonderhoudsplanning, ruimte blijft voor maatwerk en voor bewonersinitiatieven van complexen. Ook bij die complexen die veel later aan de beurt zijn. Lieven de Key reserveert geen extra geld voor de eigen organisatie en personeelslasten voor de uitvoering en ook niet voor de huurdersparticipatie rond verduurzaming. Arcade denkt dat het moeilijk wordt om met de huidige projectteams een veelvoud van het aantal lopende projecten uit te voeren.
Uitfasering EFG-labels en mogelijke versnelling
De ambitie om zoveel mogelijk EFG-labels uit te faseren kan ambitieuzer. Lieven de Key is onduidelijk over de planning voor complexen met EFG-labels voor de jaren 2023-2028 en om hoeveel complexen/woningen per jaar het gaat. De aanpak van veel woningen met een EFG-label en/of enkel glas laat jaren op zich wachten, blijkt uit het voorgenomen beleid, met grote gevolgen voor de energielasten van bewoners. Lieven de Key moet erop anticiperen dat een EFG-label en/of enkel glas op korte termijn als woninggebrek aangemerkt gaat worden door de overheid en waar mogelijk veel sneller (label)stappen maken.
Ventilatie
In de uitvoering van het transitieplan speelt de aanleg of het verbeteren van de woningventilatie een belangrijke rol. Arcade is het eens met het belang van goede woningventilatie, als woningen beter geïsoleerd worden is het cruciaal de ventilatie daarop af te stemmen. Wij missen in het plan aandacht voor de complexiteit van de keuze voor het soort ventilatie en de wijze van aanleg.
Isolatiemaatregelen
Thermische isolatie van buitenmuren, vloeren, daken en ramen zijn onderdeel van de verduurzaming van complexen. De werkzaamheden die daarvoor nodig zijn kunnen deels vanaf de buitenzijde plaatsvinden maar zullen ook vaak binnen de woning uitgevoerd worden.
Arcade heeft zorgen over de kwaliteit van uitvoering en de gevolgen voor huurders.
Zonnepanelen, voorzetting beleid voor zonnepanelen
Arcade wil dat er meer aandacht is voor communicatie richting bewonerscommissies en individuele bewoners, dat de aanleg van zonnepanelen langer van tevoren wordt aangekondigd en dat daar overleg met de bewonersvertegenwoordiging over gevoerd wordt.
Alternatieven voor gas en het opwekken van warmte
De focus op uitbreiding van warmtenetten voor aardgasvrije verwarming is riskant. De gemeente lijkt vooral hierop aan te sturen. Dit is riskant vanwege de monopoliepositie van Vattenfall in Amsterdam en daarmee de afhankelijkheid van 1 aanbieder. Er zijn geen garanties over de betaalbaarheid van warmtelevering en over wie op lange termijn eigenaar is van de warmtevoorziening. Er zijn naast warmtenetten ook alternatieve opties nodig voor warmtelevering. Van deze alternatieven: aquathermie, lucht-warmte pompen en mogelijk andere door bewoners van wijken aangedragen oplossingen mag meer werk gemaakt worden door Lieven de Key
Waterbeheer en groen
Arcade ziet de urgentie om bewust met water om te gaan niet terug in het voorgenomen beleid en zou dat graag anders zien. Bijvoorbeeld door hergebruik van water. Ook groene daken staan niet in de voorstellen maar dragen bij aan een duurzame stad, kunnen helpen tegen hittewoningen en zorgen o.a. voor een hogere opbrengst van zonnepanelen.
Monitoring van uitvoering van de transitie
Arcade wil de uitwerking en uitvoering van het beleid blijven monitoren. Ook bij de gemengde complexen met huur en koop willen we weten hoe het overleg tussen VvE en huurders loopt en zullen we Lieven de Key blijven aanspreken op hun verantwoordelijkheid voor de huurders in gemengde complexen.
Overige adviezen
Arcade mist in het voorgenomen beleid een onderdeel over duurzaamheid m.b.t. tijdelijke containerwoningen/studentencomplexen. Er leven verder zorgen ten aanzien van het veilig gebruik van laadpalen in met name parkeergarages onder complexen. Lieven de Key heeft toegezegd hier apart beleid op te gaan ontwikkelen. Arcade vindt tenslotte dat het informeren en adviseren van huurders over energiegebruik een verantwoordelijkheid van Lieven de Key is en niet uitbesteed mag worden aan de derde partijen, die de projecten zullen gaan uitvoeren. Ervaringen met deze uitbestedingspraktijken zijn vooral negatief.
Samenvattend
Arcade ziet veel mogelijkheden in het plan, maar maakt zich grote zorgen om het slagen, goed uitvoeren van de energietransitie en over het gebrek aan transparantie en betrokkenheid richting de huurders en bewonerscommissies.
Eind maart 2020 lezen bewoners van Tuindorp Amstelstation of wel Amsteldorp in de krant (!) dat een deel van hun wijk zou worden gesloopt. In plaats van de karakteristieke woningen, aan de randen van de wijk, komen flats. Bewoners komen massaal in actie. ‘We vechten voor het behoud van onze woningen en de sociale cohesie.’
Ymere, eigenaar van de woningen, informeert de bewoners eind maart 2020. Een deel van de huizen zou moeten verdwijnen, de rest van de woningen wordt gerenoveerd. Door deze plannen zo te presenteren, gaat Ymere tegen de zogenaamde kaderafspraken in. In de kaderafspraken staan de regels die bij een renovatie/sloopprocedure horen. De wensen van de bewoners en het advies van de bewonerscommissie moeten worden meegewogen in het besluit van een corporatie. Dat blijkt Ymere niet te hebben gedaan. Er is dan überhaupt nog niet met bewoners gesproken.
UPDATE
Lees ook de laatste ontwikkelingen op de website van bewonerscommissie Amsteldorp.
Hoe is het nu in Amsteldorp? We spreken de bewonerscommissie in één van de woningen. Hun openingszin is veelzeggend: ‘Kijk maar goed rond, want dit huis kan straks zo maar verdwenen zijn.’
Woonmuur
‘Wat Ymere wil bouwen is niet een flatgebouw. Het is een woonmuur van 4 tot 6 hoog. Volgens commissieleden Geert, Els en Greet is de geplande hoogbouw een soort ‘Berlijnse muur’ die om de wijk wordt gezet. Het is een nadelig bouwwerk. Ze schermen met de term ‘gelijkvloerse woning’, dan denk je (bijna) dat het een huis op de begane grond is, maar het is een flat waar je met een lift naar toe moet. Ymere spreekt over méér sociale huur, maar hoeveel meer woningen er dan per saldo bijkomen wordt niet gezegd. Het zou ook kunnen zijn dat er 113 woningen gesloopt worden en er 114 nieuwbouwwoningen bijkomen. Dat is ook meer. Met nieuwbouw neemt de druk op de wijk enorm toe, ook de verkeersdruk.’
Sociale cohesie
‘Ymere zegt dat het voor oude mensen ‘heel fijn’ is om een nieuwbouwwoning met een lift te krijgen. Maar bewoners hier zitten helemaal niet te wachten op een flat en op een lift. Ze wonen hier nu heel fijn en vaak ook al heel lang. Er is veel sociale cohesie. Iedereen kent elkaar. Dat verdwijnt als er grote flats voor terugkomen.’
Opknapbeurt
‘In de eerste brief die wij van Ymere ontvangen, wordt alleen gezegd dat de woningen toe zijn aan een opknapbeurt. Wij zijn daar natuurlijk voor, al vrezen we ook een flinke huurverhoging. Tegelijkertijd weten we dat de krant wel degelijk over sloop schreef. We zijn dus alert.’
Onrust
‘Later krijgen alleen de huurders van de te slopen woningen een brief. De toon is dwingend. Er is een plattegrond bij met in blauw de huizen die blijven en in oranje de huizen die weg zouden moeten. Dat leidt tot veel onrust.’
Bewonerscommissie oprichten
‘In april 2020 hebben enkele bewoners contact met Rob Oosterloo van het projectteam van Ymere. De plannen worden dan voor het eerst besproken. Wij worden gevraagd ons per mail aan te melden voor de bewonerscommissie zodat Ymere met ons als huurders kan overleggen. We richten een bewonerscommissie op en vragen andere bewoners om zich bij ons aan te sluiten.’
Hulp van !WOON
‘Er is al snel een digitale bijeenkomst via Teams. Daar treffen we Marlijn die de kar wil gaan trekken wat onze bewonerscommissie betreft. We krijgen ook een bewonersondersteuner van stichting !WOON. Hij gaat ook mee naar vergaderingen.’ !WOON geeft bewoners informatie en advies over bijvoorbeeld huren, energie en participatie.
Honderden handtekeningen
‘We starten met een huis-aan-huis poster en vragen wat bewoners van de plannen vinden. Uit onze enquête blijkt dat 93 procent wil dat al onze huizen blijven staan. We hebben een eigen website en sturen nieuwsbrieven. Met een petitie halen we honderden handtekeningen op. Er zijn ook bewonersavonden. Veel mensen zijn boos en ze zijn het niet eens met de plannen. Er worden kritische vragen gesteld. Tijdens een bewonersavond horen we dat het casco (de constructie) van onze huizen gewoon in orde is. Dit blijkt uit het technisch onderzoek.’
Erfgoedvereniging Heemschut
‘We krijgen steun van erfgoedvereniging Heemschut. Zij vinden dat alle woningen gerestaureerd moeten worden. We worden ook gesteund door de bewoners van de koopwoningen aan de overkant van de weg. Want als het plan van Ymere door gaat wonen ook zij in de schaduw van de hoge nieuwbouw.’
Onzekerheid
‘Mede dankzij onze protesten worden de sloopplannen on hold gezet. De plek van sloop/nieuwbouw staat niet meer vast. Dit klinkt misschien positief maar nu is er juist meer onzekerheid gecreëerd. Er wordt nu ook gezegd dat de sloop/nieuwbouw misschien helemaal niet doorgaat. Het wordt erg vaag gehouden. Je weet hierdoor nog steeds niet of al onze huizen blijven staan.’
Steun van huurderskoepel HYA
‘HYA (Huurders Ymere Amsterdam) is de koepel van bewonerscommissies van Ymere. Zij kijken en lezen met ons mee en ze zijn bij onze vergaderingen. We benaderen ook politieke partijen van de stadsdeelcommissie. De stadsdeelcommissie vindt dat we er in eerste instantie met Ymere moeten uitkomen. Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Want het volledige verhaal wordt niet altijd verteld. Zo garandeert Ymere opeens, vlák voor een woonwensenonderzoek, een terugkeergarantie na de renovatie. Maar de voorwaarden worden achterwege gelaten. Die zijn echter cruciaal omdat sommige bewoners misschien toch geen recht hebben op terugkeer.’
Ons mooie Amsteldorp
‘Er is nu een woonwensenonderzoek gaande. Wij hebben de conceptvragen kunnen aanpassen. Daarmee hopen wij dat de stem van bewoners beter naar voren komt en dat er ook echt naar hen geluisterd wordt. Voor de corporatie is plannen maken voor een wijk natuurlijk gesneden koek,. Voor ons is dit nieuw, het is niet ons vakgebied. We moeten dus scherp en gemotiveerd blijven en altijd doorzetten om ons doel te bereiken: het behoud van ons mooie Amsteldorp.’
De huurders namen niet langer genoegen met het gebrek aan kwaliteit en serviceverlening. In plaats van zich nog langer te laten afschepen verzamelden ze hun ongenoegens in een klinkend rapport waar de verhuurder niet meer omheen kon.
Het rapport werd afgelopen zomer door huurdersvereniging Arcade aangeboden en besproken met Lieven de Key en haar commerciële dochteronderneming Lieven de Stad. Zowel Lieven de Key als Lieven de Stad hebben aangegeven dat zij het rapport serieus nemen en dat zij het werk van de huurders waarderen.
De eerste verbetering bij Lieven de Stad is nu inmiddels aangebracht: de verhuurder gaat extra medewerkers inzetten om de samenwerking met bewonerscommissie De Sfinx te verbeteren.
Met Lieven de Key is naar aanleiding van een vergelijkbaar rapport drie jaar geleden een speciale werkwijzer ontwikkeld, die dit najaar geïmplementeerd wordt. Bij de toetsing vooraf zijn ook weer veel bewonerscommissies betrokken.
De boodschap van Arcade is: “Als huurder krijgt u meer voor elkaar dan u denkt, zolang u de krachten maar bundelt. Een verhuurder die maar niet thuis geeft, is zo tóch in beweging te krijgen. In de doorgedraaide huursector staat de prijs-kwaliteitverhouding van veel woningen sterk onder druk. Als verhuurders dan per se elk jaar de huur willen verhogen, dan moet er ook wel eens boter bij de vis.”