Bij ernstige en langdurige overlast is dossiervorming uiterst belangrijk. Er bestaan diverse vormen van overlast. Ook zijn er diverse instanties die zich ermee bezig houden. In dit overzicht zetten we alles op een rij.
Instanties voor meldingen van overlast en onveiligheid
Lieven de Key
info@lievendekey.nl
Postbus 2643
1000CP Amsterdam
Politie
Ernstig of levensbedreigend bel 112
Afspraak voor aangifte 0900-8844. Via dit nummer kan ook contact worden gezocht met de wijkagent
Zorg en Woonoverlast
Accuut of ernstig bel 14 020
Of mail de gemeente
Meer informatie op www.amsterdam.nl
Beter Buren
Bel 085-9022810
Of kijk op www.beterburen.nl
Overlast is natuurlijk altijd vervelend. Maar in een grote stad als Amsterdam, waar in sommige buurten mensen heel dicht op elkaar wonen, is het onvermijdelijk dat buren elkaar wel eens overlast bezorgen. Vaak kom je er samen wel uit met een goed gesprek. Niemand veroorzaakt overlast opzettelijk. Sommige overlastgevers schrikken ervan als zij horen dat zij anderen tot last zijn en stoppen met hun vervelende gedrag.
Maar ernstige of aanhoudende overlast en onveiligheid zijn een ander verhaal. Zeker als met de overlastgever(s) niet te praten valt. Dan verpest overlast het gevoel van veiligheid en woonplezier voor veel buurtgenoten. Hierin kan de bewonerscommissie een rol spelen. Onder andere door een dossier aan te leggen en bij te houden. In dit dossier wordt alle overlast gedocumenteerd zodat instanties weten wat er speelt.
Ernstige overlast kan heel divers zijn. Denk bijvoorbeeld aan langdurige geluidsoverlast van buren. Maar ook aan buren met merkbare verslavingsproblemen. Criminaliteit zoals dealen, hennepplantages en drugslabs maken het woongenot er ook niet beter op. Het moeilijkste is overlast van zogenoemde verwarde personen. Want zij kunnen daar vaak niks aan doen. Intussen kun je er als bewonerscommissie maar flink mee in je maag zitten.
Waarom dossiervorming?
Indien overlast na een paar klachten uit de wereld is geholpen, is dossiervorming niet nodig. Maar blijven de klachten aanhouden na diverse verzoeken en waarschuwingen, en zijn deze ernstig, dan zal de overlastgever anders aangepakt moeten worden, met uitzetting als uiterste oplossing. En voor dit laatste is een uitgebreid dossier noodzakelijk. Een rechter gaat niet over een nacht ijs.
Hebben jullie in het wooncomplex te maken met langdurige en onophoudelijke overlast, ook nadat jullie als bewonerscommissie in gesprek bent gegaan met de overlastgever, dan verdient het de aanbeveling om goede afspraken te maken met de betrokken instanties over het hoe en wat nodig is voor de dossiervorming. Bij voorkeur met vaste contactpersonen.
Uitzetting is wel het uiterste middel. Daartussen zit nog veel meer. Zeker indien de overlastgever onder behandeling of begeleiding staat van een zorginstelling. Dan kan het dossier een goed hulpmiddel zijn voor een juiste en adequate behandeling.
En hoe?
Elk feit in het dossier moet goed gedocumenteerd zijn: datum, tijdstip en een beschrijving van de aard, duur en ernst van het incident. Ernstige incidenten moeten altijd direct gemeld worden. Andere, kleinere voorvallen kunnen ‘opgespaard’ worden en één keer in de zoveel tijd (paar weken, maand) gemeld worden. Het is niet zo dat deze kleinere voorvallen er niet toe doen. Deze geven meer inzicht in het totaalplaatje. Dit ter ondersteuning van de ernstige incidenten. Dit is vooral belangrijk bij mensen met psychische problematiek.
Belangrijk is ook dat jullie altijd rustig en beheerst blijven, niet in paniek raken, de frustraties niet opkroppen en laten uitbarsten. Want dan zijn jullie zelf overlastgevend. Dan belanden jullie in een neerwaartse spiraal. Maak met een betreffende instantie goede afspraken over hoe informatie moet worden aangeleverd, bij welke incidenten de politie of andere instanties moeten worden gewaarschuwd.
Ook bij de verslaglegging moeten jullie rustig en beheerst blijven. Wees concreet, zakelijk en duidelijk. Maak er geen scheldpartij van. Schrijf het desnoods een dag later op of pas de tekst later aan. Het gaat om de feiten, niet om de emoties. Uiteraard moet er wel ruimte blijven om de ernst en urgentie te benadrukken.
Daarnaast verdient het de aanbeveling om bij ernstige overlast de klachten alleen gezamenlijk als bewonerscommissie, het liefst samen met andere omwonenden, in te dienen. Dan staan jullie sterker en dat maakt meer indruk. Ook is het in belang voor jullie eigen veiligheid. Ernstige overlast is vrijwel altijd een gezamenlijk probleem. Soms hebben mensen angst, zijn ze te bang om te klagen. Door dit gezamenlijk te doen kan die angst wegvallen.
De organisaties en/of contactpersonen hebben niet altijd tijd om op elk bericht te reageren. Dit betekent niet dat er geen dossiervorming plaatsvindt. Dus nooit stoppen met het verwijt ‘ze doen toch niks’. Ga stug door met melden. Achter de schermen gebeurt er wel degelijk iets.
Maak hierover duidelijke afspraken met contactpersonen. Soms is het nuttig om met contactpersonen en omwonenden een overleg te hebben om duidelijke afspraken te maken. Wel kan er vanuit de hulpverlening en politie (wijkagent) enige beperking zijn vanwege privacy.
Jullie kunnen meldingen beter niet telefonisch doorgeven. Doe het altijd schriftelijk per post of mail. Dit zijn dan meteen ‘bewijsstukken’. Bij gevaarlijke incidenten, zeker bij bedreiging of crimineel gedrag, moet natuurlijk wel de politie worden gebeld.
Geluidsoverlast
Dit kan komen door slecht woongedrag van buren, met name harde muziek ’s avonds, ’s nachts en in het weekend. Maar ook kan een slecht geluidsisolerende ondervloer in combinatie met harde zolen zorgen voor herrie. In eerste instantie zal verwezen worden naar Beter Buren voor bemiddeling. Dit blijft echter bij praten, iets afdwingen kunnen zij niet.
Indien de bemiddeling geen resultaat oplevert dan wordt het een zaak voor Lieven de Key en moet er een dossier worden aangelegd. Bij harde muziek of lawaai ’s nachts kan de politie gebeld worden. Een proces-verbaal, indien dit opgemaakt wordt, is een goede aanvulling voor het dossier. Vaak is het niet alleen het asociale gedrag, maar spelen er op de achtergrond andere problemen een grote rol, zoals alcohol- en drugsgebruik, psychische problemen of een combinatie hiervan.
Overlast van alcohol, drugs en criminaliteit
Bij dit soort overlast bemiddelt Beter Buren nooit. Naast meldingen bij Lieven de Key moet er ook gemeld worden bij Zorg en Woonoverlast. Indien drugsgebruik samengaat met dealen moet ook de politie (wijkagent) worden ingelicht. Met meerdere instanties wordt het voor de bewonerscommissie lastiger en ingewikkelder. Het beste is om goede afspraken te maken.
De klachten gaan alleen en rechtstreeks naar Lieven de Key. Daarna kan Lieven de Key de meldingen automatisch doorgeven aan Zorg en Woonoverlast en eventueel de wijkagent. Bij strafbare feiten, zoals dealen, bedreigingen, agressie en criminaliteit moet, naast melding bij Lieven de Key, altijd door de bewonerscommissie de politie worden ingeschakeld.
Is het een zeer ernstig en accuut incident dan 112 bellen. Dan wordt er automatisch proces-verbaal opgemaakt. Anders via 0900-8844 een afspraak maken om aangifte te doen. Meestal is de wijkagent al goed op de hoogte van dit soort situaties en kan met hem of haar goede afspraken gemaakt worden over meldingen.
Verwarde personen
Mensen met een achtergrond van psychische problemen zorgen regelmatig voor flinke en onvoorspelbare overlast. Vooral indien de medicatie wordt verwaarloosd kan het fout gaan. Dit is altijd een zaak voor Zorg en Woonoverlast. Het contact met een mogelijke begeleider vanuit de hulpverlening loopt altijd via Zorg en Woonoverlast. Daarnaast zal ook Lieven de Key op de hoogte moeten blijven. Daarom is het aan te bevelen om goede afspraken te maken, direct met Zorg en Woonoverlast en met Lieven de Key.
Veel kwetsbare mensen hebben een ambulante begeleider of krijgen deze nadat er klachten over hen binnenkomen. Voor deze begeleiders is een dossier uitermate belangrijk. Ook de kleine voorvallen. Een verward persoon leeft vaak in een eigen besloten gedachtewereld, de buitenwereld dringt niet altijd of niet realistisch door. Voor een goed beeld is een gedetailleerd dossier van groot belang voor de zorgverlener.
Indien verward gedrag soms gecombineerd gaat met agressie kan een bedreigende situatie ontstaan voor omwonenden. Dan is het zeker zaak om goede afspraken te maken met Zorg en Woonoverlast en de politie om snel en adequaat te handelen in bedreigende situaties.
Een vast contactpersoon vinden
Dit is heel belangrijk, zeker indien er meerdere instanties betrokken zijn. De keuze is afhankelijk van het soort overlast. De meest logische keuze voor een bewonerscommissie is natuurlijk Lieven de Key. Zeker wanneer het gaat om geluidsoverlast of mogelijke uitzetting. Bij verwarde personen is het soms handig om de keuze te laten vallen op de desbetreffende zorginstelling met de nadruk op betere begeleiding en behandeling.
Indien de situatie onhoudbaar dreigt te worden en het mogelijk tot een uitzetting moet komen, dan zal Lieven de Key het stokje overnemen. Het is dus zaak om bij meerdere instellingen duidelijkheid te hebben over hoe de communicatie tussen die instellingen verloopt, dat de dossiers bij die meerdere instellingen goed bijgehouden worden en informatie uitgewisseld en afgestemd wordt
Bij drugs en/of criminaliteit is altijd de politie betrokken. De politie houdt uitsluitend een strafwettelijk dossier bij, geen andere zaken. De politie zal nooit een coördinerende rol vervullen. Informatie over een proces-verbaal zal de politie aan de contactpersoon moeten doorgeven. Check dit bij de wijkagent of hierover goede afspraken zijn gemaakt. Wel kan bij ernstige gevallen (wietplantage, wapengeweld, intimidatie met explosies) de gemeente de woning voor (on)bepaalde tijd sluiten.
Tja, leuk is anders
Sommige overlastplegers zullen alles glashard ontkennen. Om vastlopen te voorkomen is het belangrijk dat meerdere omwonenden betrokken worden. Zeker bij zeer ernstige incidenten. Dan houdt iedereen een oogje in het zeil en is er ook meer sociale controle en veiligheid. Het is verstandig om dit goed te overleggen en afspraken te maken met buren.
Privacy speelt ook een rol. Instanties en contactpersonen kunnen niet zomaar alle informatie delen. Wat dat betreft moeten omwonenden vertrouwen hebben in de juiste aanpak. Het is de taak van omwonenden om de instanties goed en degelijk te voeden met informatie. Dus geen wilde paniekverhalen. Omgekeerd moeten de contactpersonen ook duidelijk zijn naar de klagers toe.
Als de overlast echt te gek wordt, is uitzetting soms de enige oplossing. Dit gaat altijd via een rechtszaak en ontbinding van het huurcontract door Lieven de Key. Het dossier dient hierbij als basis. Dit betekent niet dat er dakloosheid volgt voor de overlastgever. Vaak komt er een ‘tweede-kans-woning’ onder strenge voorwaarden of een (tijdelijke) opname in een kliniek of zorginstelling. De rechter zal adviezen van de instanties hierover meewegen in het vonnis.
Valkuilen
Lieven de Key heeft de neiging om bij klachten over buren in eerste instantie te verwijzen naar Beter Buren. Dit is een bemiddelingsorganisatie. Bij ernstige overlast, waarbij een dossier nodig is, gaat het niet om bemiddeling maar om eenzijdig gerichte overlast die moet ophouden. Maak dit meteen duidelijk bij Lieven de Key. Vraag desnoods bij Beter Buren om een verklaring dat zij geen rol kunnen spelen en niets kunnen doen. Ook bij drugs, criminaliteit en verwarde personen bemiddelt Beter Buren nooit.
In de praktijk komt het voor dat een zorginstelling, indien zij enige tijd geen meldingen krijgen, het dossier sluiten. Bij een eventuele nieuwe klacht moet dan de dossiervorming opnieuw beginnen. Niet erg bevordelijk voor de continuïteit. Dien dan een verzoek in tot heropening. Dit komt bijvoorbeeld voor als er nieuwe huurders in de woning komen. Voordat de nieuwe huurders door hebben dat zij met meldingen aan dossiervorming moeten doen, kan het oude dossier al afgesloten in een la zijn beland.