Categorie: Bewonerscommissie
De huurders namen niet langer genoegen met het gebrek aan kwaliteit en serviceverlening. In plaats van zich nog langer te laten afschepen verzamelden ze hun ongenoegens in een klinkend rapport waar de verhuurder niet meer omheen kon.
Het rapport werd afgelopen zomer door huurdersvereniging Arcade aangeboden en besproken met Lieven de Key en haar commerciële dochteronderneming Lieven de Stad. Zowel Lieven de Key als Lieven de Stad hebben aangegeven dat zij het rapport serieus nemen en dat zij het werk van de huurders waarderen.
De eerste verbetering bij Lieven de Stad is nu inmiddels aangebracht: de verhuurder gaat extra medewerkers inzetten om de samenwerking met bewonerscommissie De Sfinx te verbeteren.
Met Lieven de Key is naar aanleiding van een vergelijkbaar rapport drie jaar geleden een speciale werkwijzer ontwikkeld, die dit najaar geïmplementeerd wordt. Bij de toetsing vooraf zijn ook weer veel bewonerscommissies betrokken.
De boodschap van Arcade is: “Als huurder krijgt u meer voor elkaar dan u denkt, zolang u de krachten maar bundelt. Een verhuurder die maar niet thuis geeft, is zo tóch in beweging te krijgen. In de doorgedraaide huursector staat de prijs-kwaliteitverhouding van veel woningen sterk onder druk. Als verhuurders dan per se elk jaar de huur willen verhogen, dan moet er ook wel eens boter bij de vis.”
Samen met twee andere dames vormde Wil Zondag uit Amsterdam-Noord jarenlang ‘Bewonerscommissie De Witte Balkons.’ Anderen moeten nu het stokje overnemen. Wil Zondag vertelt hoe huurders en kopers de afgelopen jaren samen werkten aan een fijn complex.
Aan elkaar wennen
‘In het begin moesten huurders en kopers aan elkaar wennen. Samenwerking was niet vanzelfsprekend. Toen er in 2002 werd gerenoveerd kwam er al snel een Vereniging van Eigenaren (VvE). Lieven de Key zette de appartementen in de verkoop en de eerste kopers arriveerden. Sommige huurders kochten hun appartement. Het ging dus niet altijd om nieuwe bewoners. In het begin werd het merendeel nog verhuurd. Inmiddels is het merendeel verkocht.’
Hetzelfde belang
‘Mede dankzij de toenmalige nieuwe voorzitter van het bestuur van de VvE werd besloten dat ik als afgevaardigde van de bewonerscommissie bij de bestuursvergaderingen van de VvE aanwezig zou zijn. Hier werd aanvankelijk onderscheid gemaakt tussen huurders en kopers. Maar al snel werd er alleen nog maar gesproken over “bewoners”. Wij hebben immers hetzelfde belang. Iedereen wil in een goed complex wonen. Daarom moeten we samenwerken en open staan voor elkaar.’
Gehoord worden
‘Ik ging elke 6 weken naar de bestuursvergaderingen van de VvE, die werden op roulatiebasis gehouden bij één van ons thuis. Daarnaast bezocht ik twee keer per jaar de Algemene Ledenvergadering, uiteraard zonder stemrecht. De desbetreffende contactpersoon van Lieven de Key was ook bij VvE vergaderingen aanwezig. Het was belangrijk dat de stem van de huurders gehoord zou worden tijdens VvE vergaderingen. Daarom vergaderden we voorafgaand aan de VvE vergaderingen, met onze contactpersoon van Lieven de Key. We bespraken wat de corporatie namens de huurders in ons complex kon inbrengen. Als bewonerscommissie ben je een spreekbuis voor alle huurders in het complex.’
Nieuwsbrief voor huurders
‘Van de VvE vergaderingen werden notulen gemaakt. Op basis van de notulen maakte ik een nieuwsbrief waarin tevens de voor huurders relevante onderwerpen stonden. Denk bijvoorbeeld aan de energietransitie, onderhoud en rookmelders. Als de nieuwsbrief klaar was, ging het concept naar de contactpersoon van Lieven de Key, die, na de brief gelezen te hebben, voor verzending naar de huurders zorgde. Woonden er in het pand ook huurders van Lieven de Stad, dan ontvingen die uiteraard ook een nieuwsbrief.’
Samen voor bewoners zorgen
‘Samen met het VvE bestuur zorgt de bewonerscommissie voor de bewoners, ieder op zijn eigen vlak. En dus moet er onderling een goed contact zijn.’
Welkomstbrief voor nieuwe bewoners
‘Er is een welkomstbrief voor nieuwe bewoners. Dat zijn in ons complex meestal kopers. De welkomstbrief wordt persoonlijk uitgereikt door een lid van het bestuur van de VvE. Komen er in een complex nog wel nieuwe huurders, dan wordt de welkomstbrief aan een nieuwe huurder uitgereikt door een lid van de bewonerscommissie. Dit is daarmee tevens een mooi moment om kennis te maken en de bewoner te wijzen op de huisregels. Ook voor de nieuwe bewoner is het fijn, men weet bij wie men bijvoorbeeld met vragen moet zijn.’
Altijd alert blijven en doorvragen
‘Wat ik nog kwijt wil is dat je als lid van de bewonerscommissie altijd alert moet zijn en moet doorvragen. Leg je oor te luisteren tijdens vergaderingen met de VvE. Sommige onderwerpen lijken een zaak van kopers maar als je doorvraagt blijken ze ook op huurders betrekking te hebben. Ga daar dan achteraan. Ons onderzoekswerk heeft bijvoorbeeld in het verleden geld opgeleverd voor de huurders. Dat was erg fijn.’
Na de zoveelste liftstoring hebben huurders van een complex op IJburg, er begin 2021 schoon genoeg van. En helemaal omdat kopers in hetzelfde complex een eigen lift hebben die het wél doet en waar huurders geen gebruik van mogen maken. Mounira, Anissa en Rafayla besluiten in actie te komen en richten ‘Bewonerscommissie Blok 52’ op. Rafayla vertelt hoe alles in zijn werk is gegaan om de ‘horrorlift’ te laten repareren.
Handtekeningen verzamelen
‘Op 2 februari 2021 was er een enorme sneeuwstorm. Onze liften kampten met de zoveelste storing en stonden wekenlang stil. Na anderhalve week ging Anissa langs de deuren om handtekeningen te verzamelen. Ze belde ook bij mij aan. We besloten samen actie te gaan voeren. Mounira sloot zich ook bij ons aan.’
Gebrekenbrief opstellen
‘We besloten een gebrekenbrief op te stellen. Daarin eisten we dat de liften gemaakt werden en dat ook andere gebreken werden aangepakt. We hebben bij het opstellen van de gebrekenbrief veel aan Stichting !Woon gehad. !Woon geeft informatie en advies over huren, kopen, energie, organisatie en participatie. Ik werk zelf bij !Woon als bewonersconsulent. Op 20 februari 2021 stuurden we de gebrekenbrief naar Lieven de Key. Het is belangrijk om schriftelijk te communiceren met je verhuurder. Dan sta je sterker als je er samen niet uitkomt.’
Media benaderen
‘Het duurde lang voordat Lieven de Key serieus op onze gebrekenbrief reageerde en met ons in gesprek ging. Al snel werd de oorzaak bij de sneeuwstorm gelegd. Die zou waterschade hebben aangericht en daarom waren de liften kapot, werd er gezegd. Er moesten onderdelen worden besteld en daarna zouden de liften gerepareerd worden. Alhoewel de liften inderdaad gerepareerd werden, waren goedwerkende liften van korte duur. Er was wekelijks een liftstoring. Bewoners die in een rolstoel zaten konden hun huis niet uit. Ook voor mensen met kinderwagens was het een groot probleem. We waren het zat dat er storingen waren. Daarom besloten we de media te benaderen. AT5 plaatste op 12 maart een stuk op hun website.’
Een bewonerscommissie oprichten
‘Na het artikel van AT5 verandert de houding van Lieven de Key. Opeens wilde de corporatie wél serieus praten over oplossingen. Om bewoners te informeren na onze overleggen met Lieven de Key, maakten we een bewoners-app aan. We riepen bewoners op om samen een bewonerscommissie op te richten. Er kwamen helaas weinig reacties. We hebben wel het mandaat van de bewoners om hen te vertegenwoordigen. Als commissie hebben we een aparte groeps-app. Daarin overleggen we regelmatig. Het is belangrijk dat ook andere huurders gebreken melden. Sommige bewoners doen dat en zetten ons bij een mail aan Lieven de Key in de cc. Hoe meer er gemeld wordt, hoe sterker we staan.’
Naar de rechter
‘Terug naar de overleggen met Lieven de Key die helaas weinig opbrengen. Want hoewel we met Lieven de Key in gesprek zijn, gaan de liftstoringen in de eerste helft van 2021 gewoon door. In maart 2021 zakt de lift diverse keren naar beneden. In mei 2021 stort de lift met een kind van de vijfde naar de eerste etage. In diezelfde maand zit een volwassen bewoner met een kind urenlang vast in de lift. De brandweer bevrijdt uiteindelijk de bewoners. Een maand later moet de brandweer opnieuw in actie komen. Nu zit een jongen van tien jaar vast in de lift. Voor ons zijn deze situaties reden genoeg om naar de rechter te stappen. De gesprekken met Lieven de Key leveren te weinig op.’
Emil Blauw Fonds
‘We hebben geld nodig om naar de rechter te kunnen en een advocaat te krijgen. Gelukkig beschikt !Woon over een budget om huurders bij te staan in een juridische procedure. Hiervoor is er het Emil Blauw Fonds. De gemeente levert hier een financiële bijdrage aan. We doen een beroep op het fonds. In juli eisen we met een dagvaarding dat Lieven de Key de liften herstelt. Op 9 augustus is er een rechtszaak. Op 18 augustus eist de rechter dat Lieven de Key de liften binnen 30 dagen herstelt.’
Echte onderhoud start pas in december
‘Na de rechtszaak duurt het lang voordat de corporatie aan de slag gaat. Ook omdat de corporatie naar eigen zeggen nog in overleg moet met de Vereniging van Eigenaren (VvE). In het complex hebben kopers een eigen lift waar huurders geen gebruik van kunnen maken. Dat maakt het extra pijnlijk dat de liften voor huurders maar niet aangepakt worden. Lieven de Key besluit een ander bedrijf te zoeken die de liften moet herstellen. Dat bedrijf is niet gemakkelijk te vinden. Pas in november gaat er een firma aan de slag. Het echte onderhoud start half december.’
Naar de huurcommissie
‘Omdat je bij de rechter geen huurkorting kunt afdwingen, stappen we in de zomer van 2021 met vier bewoners naar de huurcommissie. Deze commissie bemiddelt bij conflicten tussen huurders en verhuurders. We willen vanwege de onderhoudsproblemen huurkorting afdwingen. Volgens de zogenaamde Overlegwet die het contact tussen huurders en verhuurders regelt, moet de corporatie onderhoudsklachten binnen zes weken na melding verhelpen. Uiteindelijk beslist de commissie dat wij huurkorting krijgen. Die korting begint in de periode dat de gebrekenbrief is gestuurd en is dus met terugwerkende kracht.’
Steun van Arcade
‘Arie Lenoir is onze contactpersoon bij het Arcadebestuur. Arcade financierde een liftexpert waardoor er een onafhankelijk bouwrapport kon komen. We zijn erg blij met de steun van Arcade. Het bouwrapport hebben we naar de rechtbank gestuurd. Het rapport helpt ons om sterker te staan in het hoger beroep dat Lieven de Key heeft aangetekend. Ik hoop dat alle onderhoudsproblemen worden aangepakt. Dan kunnen we straks weer fijn en veilig wonen.’
Op 1 mei werd de Richter Roegholtprijs uitgereikt aan BC Bickerseiland, binnen Arcade een zeer actieve en gezellige bewonerscommissie.
Deze prijs is in 2005 ingesteld door het afdelingsbestuur van PvdA Amsterdam voor ‘personen of organisaties die een belangrijke bijdrage leveren aan de sociale samenhang van de stad Amsterdam’. Met het geldbedrag van € 500,- gaan de winnaars hun burendag opleuken.
Hartelijke felicitaties van het Arcadebestuur!
Door storm Eunice waaide op 18 februari jl. van twee blokken op Riekerhaven het dak eraf. Voor de huurders – een mix van studenten en statushouders – was de maat vol. Ze gingen in huurstaking. Het dakmetaal had hen bijna geraakt. ‘We ervaren een fundamenteel gevoel van onveiligheid.’
We spreken Nina en Bambi, twee betrokken bewoners, over hun actie. ‘Zonder een huurstaking is er weinig druk om zaken aan te pakken,’ stellen ze. ‘Vanwege de wooncrisis nemen mensen met weinig genoegen. We hebben de indruk dat Lieven de Key dit weet en daardoor weinig druk voelt om problemen echt op te lossen. Huurders die ontevreden zijn over hun woonsituatie kunnen toch nergens anders heen. Een huurstaking is hét instrument om wél actie af te dwingen. Daarmee raken we Lieven de Key direct in de portemonnee,’ aldus Bambi en Nina. Ze hopen door de huurstaking op een gelijkwaardige manier in gesprek te gaan met elkaar en zo de problemen op te lossen.
Wat hopen jullie met de huurstaking te bereiken?
Nina: ‘Ten eerste willen we dat alle mankementen worden hersteld. Ook het achterstallig onderhoud. We willen ten tweede dat de veiligheid in en rondom het complex wordt aangepakt. Zo moet een onafhankelijke instantie de dakconstructie beoordelen. Er moet een onafhankelijk bouwrapport komen. Ook moet de Lieven de Key beter op noodsituaties zoals brand en lekkages reageren en de straatintimidatie aanpakken.’
Bambi: ‘Straatintimidatie pak je níet aan door meer politie en camerabewaking in te zetten. Wél door mensen te informeren over ongewenst gedrag. Zo is het niet oké om iemand na te roepen. Verder moeten hulpverleners in gesprek met slachtoffers van straatintimidatie.’
Jullie willen verder dat Lieven de Key het zelfbeheer anders organiseert, begrepen we?
Nina: ’Inderdaad. Lieven de Key moet meer verantwoordelijkheid nemen. De corporatie heeft zich te veel op afstand geplaatst. Sommige bewoners doen het zelfbeheer van het Startblok en krijgen daarvoor huurkorting. Het zelfbeheer is een aanspreekpunt voor bewoners. Grote onderhoudsproblemen kan het zelfbeheer echter niet oplossen. Daarom worden die al jaren doorgegeven aan Lieven de Key. Die lost de problemen echter niet op. Dat leidt tot veel woede en frustratie bij de bewoners die dat afreageren op het zelfbeheer.’
Er was ongetwijfeld veel woede en paniek toen een deel van het dak eraf gevlogen was.
Nina: ‘Inderdaad. Het Parool suggereerde dat Lieven de Key erg behulpzaam was. Ik heb de krant boze mails gestuurd waarin ik dit corrigeerde. De evacuatie kwam op onze schouders terecht. Sommige bewoners moesten door de storm elders onderdak vinden. Lieven de Key had een nummer geopend maar toen ik dat belde konden ze niets doen. Ook zaterdag konden we niet naar huis. Er stroomde overal water doorheen en de elektriciteit was afgesloten. Dit keer was er wél een hotel geregeld. Ik denk dat het geholpen heeft dat ik Helmie Bijleveld, bestuursvoorzitter van Arcade, die zaterdag belde. Zij heeft wellicht druk uitgeoefend.’
Bambi: ‘Er is veel opgebouwde woede en frustratie over de wijze waarop er de afgelopen jaren met onderhoudsproblemen is omgegaan. Mail blijft vaak onbeantwoord en kapotte keukenkastjes worden niet gerepareerd. Er wordt niet verteld waarom reparatieverzoeken langer op zich laten wachten. Toen een deel van het dak eraf vloog kwamen die woede en frustratie er allemaal uit. Er was onvrede over de communicatie. Zo was het onduidelijk of mensen in hun woning konden blijven. Als Lieven de Key beter gaat communiceren, zal er vanuit de huurders ook meer begrip komen.’
Toen iedereen naar huis kon was er natuurlijk weinig vertrouwen in de veiligheid van het complex. Welke organisaties namen jullie in de arm voor de huurstaking?
Nina: ‘Dat waren onder andere de ASVA Studentenunie en de Bond Precaire Woonvormen (BPW). De BPW is een beweging die met (flex)huurders voor recht op wonen en de stad strijdt. We hebben verder bewonersbijeenkomsten georganiseerd en een groepsapp aangemaakt. Daarnaast schreven we persberichten en delen we alles op Instagram. De Democratische Socialisten stelden vragen in de gemeenteraad. We zijn ook andere partijen gaan benaderen. We hebben bijvoorbeeld contact met BIJ1 die waarschijnlijk ook vragen in de gemeenteraad gaat stellen. Ook hebben we contact met een huurrechtadvocaat en stichting !WOON. Zij vertellen wat er bij een huurstaking komt kijken. Het is goed om een advocaat in te schakelen en juridische bijstand te regelen.’
Hoe betrekken jullie alle bewoners bij jullie actie?
Nina: ‘We zijn heel fanatiek op elke deur een flyer gaan plakken. Ook hebben we banners opgehangen. Tientallen huurders zijn nu in huurstaking gegaan. Huurders die dat niet hebben gedaan, ondersteunen ons met flyeren of tekenen petities.’
Bambi: ‘Elke bewonersvergadering kondigen we via zo veel mogelijk kanalen aan. Via mail, Instagram en de groepsapp nodigen we iedereen uit om mee te praten. De meeste vergaderingen vinden in onze gemeenschappelijke ruimte plaats. Door de drukte lukt het niet altijd om op een positieve manier actie te voeren. Laatst hebben we hier tijdens een borrel wel de tijd voor genomen. Toen hebben we samen protestbordjes gemaakt.’
Hoe verloopt het overleg met Lieven de Key?
Nina: ‘Het valt op dat er mooie beloftes maar geen harde toezeggingen worden gedaan. Of er wordt beweerd dat het dak gemaakt is terwijl er nog veel achterstallig onderhoud is dat óók aangepakt moet worden. Daarom hebben we voor het kantoor van Lieven de Key gedemonstreerd. Tegelijkertijd vond op ons complex een overleg met de corporatie plaats. We willen transparant zijn en delen alles op Instagram.’
Bambi: ‘Tijdens een overleg vertelde Lieven de Key dat ze contact heeft opgenomen met de gemeente. Huurders met een bijstandsuitkering worden gedwongen hun huurstaking te beëindigen. Doen ze dat niet dan wordt hun uitkering gekort. Bewoners die hun huurstaking voortzetten, kunnen zo in de problemen komen. Ze houden te weinig geld over om hun huur opzij te zetten en die te betalen als ze de huurstaking beëindigen. Lieven de Key brengt hiermee zichzelf dus ook in de problemen. We willen politieke partijen en de media inschakelen om te zorgen dat deze praktijk stopt. Huurders met een bijstandsuitkering korten als zij in huurstaking gaan, is niet oké.’
Jullie vinden dus dat er voor Lieven de Key nog werk aan de winkel is.
Bambi: ‘Inderdaad. We hebben een fijne community en bewoners zorgen goed voor elkaar. Ik vraag me echter wel af of zaken waar wij elkaar als bewoners mee helpen, niet de verantwoordelijkheid van de corporatie zijn. Dat wij bijvoorbeeld slaapplekken moesten regelen voor bewoners, klopt natuurlijk niet helemaal. En voor het avondeten van getroffen bewoners had ook gewoon gezorgd moeten worden toen er uiteindelijk toch een hotel geregeld was. Niet iedereen kan een afhaalmaaltijd betalen. Een aantal bewoners van ons complex hebben toen voor de getroffen bewoners gekookt terwijl dit uiteindelijk niet hun taak is natuurlijk.’
Dus Lieven de Key is niet altijd transparant als ze met jullie communiceren?
Nina: ‘Dat klopt. Er is veel wantrouwen bij bewoners en door openheid van zaken te geven zou dat weggenomen kunnen worden. Na de storm zou uit de veiligheidscontrole zijn gebleken dat we op een gegeven moment weer naar huis konden. Lieven de Key wil deze documentatie echter niet delen. Dat voedt het wantrouwen.’
Bambi: ‘Zoals bekend willen we dat de straatintimidatie wordt aangepakt. We hoorden onlangs dat Lieven de Key hierover in gesprek was met de gemeente. Als dit eerder was gecommuniceerd was er meer begrip geweest. Maar zolang we niets horen voelen we ons nogal vergeten.’
Op de communicatie van Lieven de Key is dus wel wat aan te merken. Hebben jullie het gevoel dat jullie huurstaking inmiddels wel wat oplevert?
Nina: ‘Deels. In één van de gangen was een stuk vloer aan het wegrotten. We vroegen hier meer dan een jaar aandacht voor. Nadat we in huurstaking zijn gegaan is de vloer aangepakt. In die zin heeft onze staking wat opgeleverd. Tegelijk zijn we er nog lang niet natuurlijk.’
Bambi: ‘Het feit dat we dankzij die huurstaking überhaupt in gesprek zijn vind ik best wel winst, ook al worden er weinig toezeggingen gedaan. We kunnen nu direct met medewerkers van Lieven de Key spreken. Voorheen ging dat via het zelfbeheer.’
Arcade staat vierkant achter jullie huurstaking. Hoe verloopt de samenwerking?
Nina: ‘Harrie Houtbeckers en Helmie Bijleveld zijn bij overleggen aanwezig geweest en adviseerden om contact met de huurcommissie te zoeken. De huurcommissie doet aan voorlichting, onderzoek en bemiddeling bij conflicten tussen huurder en verhuurder. Arcade heeft onze situatie ook in hun eigen overleg met de bestuurders aangekaart. Ze vindt dat Lieven de Key niet tegen de media moet zeggen dat ze het onderhoud onder controle heeft. In het overleg met de huurders is immers erkend dat er verbeteringen mogelijk zijn. Ik hoop dat die verbeteringen er komen en dat het straks weer prettig wonen is.’
Bambi: ‘Ik ben superblij met de steun van Arcade. Arcade is er bij het komende gesprek ook weer bij en functioneert als een soort mediator. Dit is prettig omdat de spanning tussen Lieven de Key en de huurders hier best op kan lopen. Ik heb het idee dat Arcade serieuzer wordt genomen dan de huurders hier op het complex. Nu maar hopen dat we samen voor verbetering kunnen zorgen.’
Nieuw-West is een ruim opgezet, vredig stadsdeel, met mooie brede straten en veel oud groen. En juist daarom laten projectontwikkelaars, huisjesmelkers en zelfs de gemeente er hun oog op vallen: hier valt geld te verdienen aan rijkere huurders. Maar dan moeten de huidige huurders wel eerst weg. Dat pikken de huidige huurders dus niet.
Overloopbeleid
In de jaren zeventig waren er plannen voor grootschalige sloop en nieuwbouw voor de oude stadswijken rond het centrum. Het gevolg was dat veel bewoners na afloop niet konden terugkeren. Daarvoor hadden de stadsplanners het zogenaamde ‘overloopbeleid’ bedacht. Nieuwbouwwijken verrezen in Purmerend, Hoorn, Lelystad, Almere en nog een paar plaatsen. Voor de bewoners kwam dit over als een vorm van deportatie. Bovendien zouden oude, goed functionerende sociale structuren afgebroken, kapot gemaakt worden.
Hevig verzet
Het verzet was hevig. Dit heeft uiteindelijk geleid tot de stadsvernieuwing van de jaren ’80. Leidraad hierbij is geweest het rapport ‘Bouwen voor de Buurt’, met aandacht voor meer kleinschalige projecten die voor bewoners overzichtelijker zijn. Meer nadruk op renovatie waar het kan. Minder sloop en afgestemd op de nieuwbouw, zodat woningen korter dichtgetimmerd staan. Meer overleg met bewoners. Kortom echt bouwen voor de buurt. Maar ook en vooral het vastleggen van het recht op terugkeer.
Het moet te behappen zijn voor bewoners
Dit heeft destijds positief uitgewerkt. Sociale structuren zijn grotendeels in stand gebleven. Uiteraard niet star, want dat is een utopie. Een stad verandert tenslotte voortdurend. Maar het moet altijd te behappen blijven voor de bewoners.
Een nieuw ‘masterplan’
Nu zijn er (opnieuw) plannen voor vernieuwing van Nieuw-West. Een ‘masterplan’ van de gemeente, het stadsdeel en de corporaties is onlangs afgerond. In dit plan is sprake van redelijk veel sloop en nieuwbouw. Omdat er daarbij te veel duurdere en jongerenwoningen worden teruggebouwd kan niet iedereen terugkeren.
Onzekere toekomst
Voor de huidige bewoners voelt dit als een onzekere toekomst en een vorm van verdringing, gentrificatie: ‘Jullie moeten eruit en rijken komen erin’. Ook nu weer dreigen sociale structuren kapot te gaan. Het verzet tegen dit beleid is op dit moment groeiende. Zo hebben bewoners van de Piet Mondriaanstraat en de Johan Grievestraat op 15 oktober 2021 een protestmars gehouden tegen de plannen van Lieven De Key. Daar heeft de algemeen directeur, Karin Verdooren, toegezegd opnieuw in gesprek te willen gaan. Dit heeft geleid tot nieuwe onderhandelingen met als resultaat een akkoord met de bewoners.
Aanbieden woonmanifest
Op 20 januari 2022 werd dit vervolgd met het aanbieden van het Woonmanifest van de actiegroep ‘Nieuw-West in verzet’ in gebouw Ru Paré, als reactie op en bijdrage aan het masterplan.
Verdringing door gentrificatie
Op 12 maart 2022 werd weer een demonstratie gehouden. Deze was pal voor de gemeenteraadsverkiezingen. Daarmee hoopte de actiegroep de politiek wakker te schudden.
Parallellen met de jaren ’70-’80 dringen zich op. Overloop is vergelijkbaar met verdringing en gentrificatie. Sociale structuren dreigen kapot te gaan.
Recht op terugkeer
Er zou ook nu een ander, meer op mensen gericht beleid nodig zijn, zoals destijds met ‘Bouwen voor de Buurt’. Kleinschalige plannen en projecten opgesteld samen met en voor de huidige bewoners. Maar vooral zal het recht op terugkeer gewaarborgd moeten blijven en een hoge prioriteit moeten krijgen. De makke van masterplannen is dat door de grootschaligheid de bewoners worden vergeten of over het hoofd worden gezien.
Kijk voor meer informatie op www.nieuwwestinverzet.org of ga naar de Facebookpagina ‘Nieuw-West in verzet’. Hier is ook het Woonmanifest terug te vinden.
Op 15 februari 2000 ontvingen Nienke en Jasper uit Amsterdam-Oost een brief van hun woningcorporaties. Hun tuindorp met ruim 700 woningen, zou gesloopt worden. Actiegroep ‘Jeruzalem Blijft’ werd opgericht om het tij te keren.
In de volksmond wordt tuindorp Frankendael vanwege de witte betonnen muren en platte daken, ook wel ‘Jeruzalem’ genoemd. De wijk werd kort na de Tweede Wereldoorlog gebouwd om de woningnood te bestrijden. Nadat bewoners te horen kregen dat de wijk gesloopt zou worden, volgde tien jaar strijd voor behoud. En met succes, want uiteindelijk bleef twee derde van de wijk staan. Vanwege de bijzondere architectuur en stedenbouw werd een groot deel van ‘Jeruzalem’ in 2010 tevens Rijksmonument. In 2017 werden de woningen flink opgeknapt.
De woningen in tuindorp ‘Jeruzalem’ zijn van twee corporaties: Rochdale en De Key. Jasper huurt bij Rochdale. Nienke bij De Key. Jasper is voorzitter van zijn bewonerscommissie. Nienke is de secretaris/correspondent in haar bewonerscommissie.
In dit interview gaan Jasper en Nienke uitgebreid op hun strijd voor de wijk in.
Waarom was (en is!) deze wijk zo bijzonder om voor het behoud ervan te strijden?
Nienke: ‘Ik kwam in actie omdat een wijk met 100 procent sociale huurwoningen, in één klap dreigde te verdwijnen. Ook voor mensen met een smalle beurs moeten er woningen zijn. Je huis is daarnaast ook je thuis. Ik móest wel in actie komen. Ik noemde het daarom vaak ‘verplicht vrijwilligerswerk.’ Daarnaast is er de mooie architectuur met de hofjes. De huizen zijn in 1950 gebouwd en de indeling werkt nog steeds. De woonkamer zit op het zuidwesten waardoor je veel zon hebt. Gebruiksruimtes zoals keuken en badkamer bevinden zich op het noordoosten.’
Jasper: ‘Ik sluit me bij Nienke aan. Wat ik verder bijzonder vind aan onze wijk, is het feit dat het hier zo groen en ruim opgezet is. Daarnaast is er sociale cohesie. Bewoners kennen elkaar en gaan prettig met elkaar om. Dat merkte ik in de tijd dat ik in ‘Jeruzalem Blijft’ zat en dat is nu, jaren later, nog steeds het geval. De sociale cohesie en het groene, ruime karakter van deze wijk, maakt mijn huis ook echt mijn thuis.’
Nienke: ‘Ik herken dat zeker. Bovendien zou de wijk nooit op dezelfde manier worden teruggebouwd. Laagbouw is nu ongebruikelijk, zeker voor sociale huur. We wisten dus dat we echt in actie moesten komen om dit te behouden.’
De wijk is dus speciaal. Wat voor mensen wonen hier zoal?
Jasper: ‘Het is erg gemêleerd. Er wonen allerlei mensen. Bewoners met een rugzakje maar ook mensen die wat meer geluk hebben gehad in het leven. De diversiteit zorgt voor een goed sociaal-maatschappelijk evenwicht.’
Nienke: ‘Evenwicht is inderdaad belangrijk. Je hebt ook mensen nodig die voor anderen kunnen zorgen. Een gepensioneerde bewoner bijvoorbeeld die haar buurvrouw Nederlandse les kan geven. Ik ben bang dat als er in een wijk geen mensen meer wonen die naar anderen omzien, het evenwicht verdwijnt. Daarom zijn langdurige huurcontracten belangrijk. Het duurt een tijdje voor je ergens aardt. Je kunt je na langere tijd pas echt aan een wijk verbinden.’
Mensen met verschillende achtergronden die in harmonie met elkaar leven. Klinkt inderdaad als een goed evenwicht. Waarom wilden de corporaties dan toch gaan slopen?
Jasper: ‘De huizen zouden te klein zijn en niet meer voldoen aan de eisen van deze tijd. Er zouden klachten van bewoners zijn over de staat van de woningen. Ik kreeg het gevoel dat ze naar argumenten zochten om de boel plat te gooien. Er was een bepaalde vooringenomenheid. Ze trokken de conclusie dat er veel aan de woningen mankeerde terwijl er niet onderzocht was of bewoners het wel eens waren met sloop. Ik vond het heel vervelend dat het op deze manier ging.’
Nienke: ‘Ik had en héb nog steeds een prima huis met een eigen keuken en twee slaapkamers. Helemaal niet te klein en met een perfecte indeling. De corporaties schreven dat de funderingen slecht waren. Een tweede onderzoek illustreerde echter dat die in orde waren. Blijkbaar hangt het er vanaf hoe een onderzoek wordt uitgevoerd. Dat bewijzen ook de bewonersonderzoeken. Daarin mocht niet worden gevraagd of bewoners voor of tegen sloop waren. Dat beïnvloedt natuurlijk de uitkomst.’
Jullie vonden de argumenten van de corporaties niet overtuigend begrijp ik.
Nienke: ‘Inderdaad. In de brief stond verder dat er een fantastisch ‘Jeruzalem’ zou komen. Voor veel mensen zouden die woningen echter niet te betalen zijn. Er zou, zo bleek later, slechts 35 procent sociale huur terugkomen. Dát werd er alleen niet bij gezegd. Er zijn weken geweest dat ik naar huis fietste vanuit het werk en de angst me om het hart sloeg. Ik had geen idee waar ik naar toe moest. Je bent bang een stadsnomade te worden die van sloopwijk naar sloopwijk gaat omdat alleen daar de huizen te betalen zijn.’
Jasper: ‘Ik kreeg dezelfde brief van Rochdale. Hoe dat nieuwe ‘Jeruzalem’ eruit zou zien, was onduidelijk. Het was wél duidelijk dat mijn huis gesloopt zou worden. Ik was daar heel bedroefd over. Het idee dat je de gesprekken met bewoners en de saamhorigheid allemaal zou gaan verliezen, vond ik verschrikkelijk. Deze parel van Amsterdam mocht niet verloren gaan.’
Het was op een gegeven moment dus tijd voor actie. Waar zijn jullie mee begonnen?
Nienke: ‘Ik zong in een koor en op de dag van de brief vertelde ik de koorleden over het slechte nieuws. Iemand kende Anke die ook in mijn wijk woonde. Ik ben naar haar toegelopen en we zijn in actie gekomen. We hebben stickers met ‘Wij wijken niet voor rijken!’ verspreid. De bewonerscommissie van De Key vond dat activistisch. Toch vroegen ze al snel of wij samen met hen konden optrekken. Ook zij waren namelijk tegen sloop.
Binnen een paar weken na de ‘sloopbrief’ maakten we gele pamfletten. Die deden we in alle brievenbussen. Mensen hingen de pamfletten voor hun raam. We hadden verschillende teksten. Er was onder andere een pamflet met ‘Wij wonen prachtig!’. Tijdens het verspreiden van de pamfletten, kwamen we de vrouw van John tegen. Zij zei dat John zich wilde aansluiten. Hij is toen aangehaakt en we hebben samen de actiegroep ‘Jeruzalem Blijft’ opgericht.’
Het was natuurlijk belangrijk om de politiek mee te krijgen. Hoe pakten jullie dit aan?
Nienke: ‘We richtten ons op de politici in ons stadsdeel. Deden brieven in hun postvakjes. Daarnaast spraken we met alle partijen. Arie en Fer van de SP brachten ons verhaal voor het voetlicht tijdens vergaderingen. Politici van Meerbelangen adviseerden ons op een positieve manier actie te voeren. Daar hebben we veel aan gehad.
Anke schreef een kerstverhaal waarin Jozef en Maria met hun kindje geen huis in ‘Jeruzalem’ konden vinden. Het stuk sloeg aan bij politici. Verder bezochten we in 2001 de nieuwjaarsreceptie van ons stadsdeel. We namen geen drankjes maar liepen rond met sandwichborden waarop stond ‘Wij borrelen niet, wij koken.’ We hebben verder talloze keren ingesproken bij stadsdeelvergaderingen. Als burger kan je inspreken als je je mening over een onderwerp wil geven. Je moet dit wel aanvragen.’
Jasper: ‘Ik sloot me in 2002 bij de actiegroep aan. Ik vond dat ons onrecht werd aangedaan en zette graag een stap naar voren. Als actiegroep hielden we de ontwikkelingen bij de corporaties scherp in de gaten. Daar stemden we de acties op af. In onze nieuwsbrieven informeerden we bewoners en gaven we onze visie op de ontwikkelingen.’
Er waren misschien ook bewoners die wel voor sloop waren omdat ze graag een ander huis wilden. Hoe gingen jullie hier mee om?
Jasper: ‘Het overgrote deel droeg de wijk een warm hart toe en was tegen sloop. Voorstanders van sloop vertelden we dat een nieuwe woning ook meer huur zou betekenen. Mensen dachten dat het om een paar tientjes ging, maar een paar honderd euro was realistischer. We vertelden bewoners dat ze niet zomaar moesten geloven wat hen werd voorgehouden door de corporaties en de gemeente. Het was soms moeilijk om bewoners te overtuigen. De corporaties en de gemeente deden namelijk erg hun best om bewoners in hun mooie verhalen te laten geloven.’
Het contact tussen de bewoners enerzijds en de corporaties en de gemeente anderzijds verliep vast niet altijd vlekkeloos. Kunnen jullie hier iets meer over vertellen?
Nienke: ‘Er waren zogenaamde Brede Maatschappelijke Overleggen (BMO’s). Deze avonden werden georganiseerd door het stadsdeel en de corporaties. Wij waren daar als actiegroep ook altijd bij, net als de overige bewoners. Tijdens bewonersavonden botsten bewoners vaak met de corporaties. Er moest een procesmanagementbureau aan te pas komen om het contact te verbeteren. Het bleven echter pittige avonden met een hele reeks aan toekomstplannen en participatietrajecten. Sloop bleef al die jaren als een donkere wolk boven de wijk hangen.’
Jasper: ‘De bewoners van ‘Jeruzalem’ werden als te kritisch bestempeld. Wij werden als actiegroep niet als een volwaardige gesprekspartner gezien. We hadden geen plek aan tafel omdat we geen officieel overlegorgaan waren. Het lukte ons uiteindelijk om gehoord te worden omdat we de groep die tegen sloop was, vertegenwoordigden. Wij maakten bezwaar tegen de vragen die in onderzoeken werden gesteld. Het stadsdeel vroeg bewoners bijvoorbeeld of ze een grotere keuken wilden hebben maar vermeldde daarbij niet dat sloop dan noodzakelijk was.’
‘Jeruzalem’ heeft in 2010 een monumentenstatus gekregen. Jullie speelden daar een actieve rol bij. In hoeverre hebben monumentenorganisaties jullie geholpen in de strijd?
Nienke: ‘De monumentenorganisaties steunden ons omdat ze de bijzondere waarde van ‘Jeruzalem’ zagen. We hebben al in 2000 contact met hen gelegd. De Rijksdienst voor de Monumentenzorg kwam al snel langs in onze wijk. Onze conclusie was dat een monumentenstatus ons zou kunnen beschermen tegen sloop. We stuurden toenmalig minister Plasterk, van Binnenlandse Zaken, in 2008 een brief. De minister bezocht in 2010 onze wijk om de monumentenstatus te verlenen. We deden trouwens ook nog mee met de campagne ‘Nieuw leven voor oude gebouwen’. We eindigden op een mooie vierde plek.’
Zijn er nog andere organisaties waar jullie hulp van hebben gehad?
Nienke: ‘We hebben al snel bij het Amsterdams Steunpunt Wonen (ASW) aangeklopt. Bert werd onze adviseur en bleef dat jarenlang. Hij bleef dit ook nog doen tijdens het onderhoud van onze woningen. Tegenwoordig is het ASW bekend onder de naam !WOON. Deze organisatie helpt met alle vragen over huren en wonen in de regio Amsterdam. Van de schrijvende pers en AT5 hebben we ook steun gehad. Ze gaven aandacht aan onze strijd.’
Was actievoeren in jullie tijd anders dan nu?
Nienke: ‘Actievoeren was vooral veel stukken lezen en brieven schrijven. We hadden ook mailcontact met organisaties maar het échte werk was toch op papier. Onze strijd werd vaak vermeld in de huis-aan-huis-bladen, zoals ‘De Echo’ en het ‘Amsterdams Stadsblad.’ Een geweldig medium dat bij iedereen op de mat viel. Daardoor raakte de actie voor behoud van ons tuindorp snel bekend. En natuurlijk was het de tijd van de échte lokale politiek, de politici wisten precies over welke huizen het ging omdat ze de wijk kenden. We hebben geluk gehad dat we in de media en politiek echt inhoudelijke aandacht konden vragen én kregen voor ons mooie Watergraafsmeerse tuindorp.
De laatste 10 jaar was actievoeren gelukkig niet meer nodig. Nu zou het waarschijnlijk heel anders gaan. Met online petities en mooie vlogs over de wijk. Belangrijk blijft natuurlijk dat je zoveel mogelijk mensen bereikt. Zodat je samen sterk staat. Met onze posters en pamfletten die we huis-aan-huis rondbrachten wisten we zeker dat we iedereen informeerden. Bovendien was er tijdens het rondbrengen vaak een gesprekje met de buren. Hoe je ook actievoert, het blijft belangrijk om het gezicht en de verhalen van alle huurders te laten zien. Zeker als het gaat om de strijd voor behoud van sociale huurwoningen.’
Waar zijn jullie trots op?
Jasper: ‘Ik ben er trots op dat we onze missie hebben kunnen volbrengen. We hebben hier toch 10 jaar voor moeten strijden en hebben dit weten vol te houden.’
Nienke: ‘Inderdaad en als wij er niet waren geweest, zou de hele wijk plat zijn gegaan. We hebben het tij kunnen keren en een groot deel van de wijk kunnen behouden.’
Hoe is het de bewoners vergaan na de ‘redding’?
Nienke: ‘Na de redding van de wijk was er aan de ene kant rust, duidelijkheid. Als huurder weet je na jaren onzekerheid eindelijk waar je aan toe bent. Ook rust omdat voor veel mensen hun thuis was gered en de sociale huur was behouden. Dat was absoluut de strijd waard.
Maar, een derde deel van de wijk is niet gered. Dus er was, en is, ook verdriet. Al die bewoners die de wijk uit zijn gedreven omdat hun huurhuis plat moest. En ja, waarom? Ik zou het niet kunnen zeggen. (In ieder geval niet om de drogredenen die de corporaties ons voorhielden.) In dat deel van de wijk staat nu een hoge flat voor huurders en laagbouw hofjes voor ‘rijken’. Precies wat wij vanaf dag één hadden voorvoeld. Als ik door die straten loop denk ik altijd met weemoed aan onze medestrijders die met hart en ziel vochten maar niet mochten blijven. Hun plek in de wijk is ingenomen door nieuwe buren met dure auto’s en elektrische bakfietsen. Natuurlijk hebben zij nu een thuis, een gouden plekje, in ons dorp gevonden. Maar toch voelt het onrechtvaardig.’
Wat willen jullie bewoners nog meegeven?
Jasper: ‘Volharding is belangrijk. Negeer mensen die zeggen dat je het toch niet redt. Vind daarnaast een goede, onpartijdige adviseur. Dat helpt. Je bent met een tactisch spel bezig waarbij je met allerlei partijen te maken hebt. Daarbij snijd je je gemakkelijk in de vingers. Kijk daarom goed welke partij je kan steunen en laat je niet zomaar een adviseur in de maag splitsen.’
Nienke: ‘Een adviseur zorgt er ook voor dat je realistisch blijft. En dat was in ons geval dat je er rekening mee houdt dat er toch gesloopt zou kunnen worden. Verder is het belangrijk om altijd op je eigen argumenten te vertrouwen en gedreven te zijn.’
Jasper: ‘Het moet wel echt een roeping zijn inderdaad, alleen dan houd je het vol.’
Meta de Vries en Harrie Houtbeckers van bewonerscommissie Entrepot West I en II sprongen voor restaurant Sham Oost op de bres. Het etablissement moest dicht op last van burgemeester Halsema vanwege een aantal schietincidenten. De Key wilde daarop de huurovereenkomst ontbinden. Dankzij een bewonersactie mag Sham Oost nu in ieder geval tot het hoger beroep open blijven.
Sham Oost is gelegen op de Borneosteiger in Zeeburg. In maart 2020 wordt het restaurant, toen net geopend, opgeschrikt door drie beschietingen. Ook wordt de ingang met een hamer bewerkt. De gemeente sluit de zaak voor acht maanden. De veiligheid van omwonenden en voorbijgangers zou in het geding zijn.
Vanwege de voorvallen wil De Key, eigenaar van het pand, de huurovereenkomst ontbinden. De rechter geeft De Key in de zomer van 2021 gelijk. Half juli wordt bekend dat Sham dicht moet en de eigenaar het pand binnen twee weken moet verlaten. Na de uitspraak spant het restaurant een kort geding aan om de aanstaande ontruiming te voorkomen.
Een kort geding is een spoedprocedure waarbij de rechter om een snelle (voorlopige) beslissing wordt gevraagd. De rechter geeft in een spoedprocedure nooit een definitief oordeel.
Het kort geding op 28 juli pakt goed uit. Sham mag in afwachting van het hoger beroep open blijven. Tijdens het hoger beroep wordt bepaald of de zaak definitief open mag blijven. Bewoners komen voor Sham in actie. Harrie en Meta vertellen er meer over.
Wat is er zo bijzonder aan dit restaurant dat bewoners ervoor op de bres springen?
‘Aanvankelijk waren bewoners sceptisch over het zoveelste restaurant dat zich hier vestigde. Er waren weinig geslaagde ondernemers aan vooraf gegaan, op de eerste ondernemer, Jaap Hannis, na. We merkten echter al snel dat Sham echt zijn best deed. Nadat de zaak op bevel van de gemeente maanden dicht was geweest, hebben we er voor het eerst wat afgehaald. Het eten was prima. We zagen medewerkers die er wat van probeerden te maken. Het is ook leuk dat het restaurant een prettig terras heeft en een gemixte klantenkring. Er komen buurtbewoners maar ook veel mensen van buiten de wijk, met name Syriërs.’
Het restaurant liep dus prima. Hoe ontdekten jullie dat er iets speelde?
‘De eigenaar belde ons als BC op 15 juli van dit jaar. Zijn zaak moest ontruimd worden. Het Parool schreef er een stuk over. Hij vroeg of wij in actie konden komen en stuurde ons stukken toe.
We mailden bewoners om te polsen of zij Sham een warm hart toedroegen. Daarnaast zetten we het een en ander op onze Facebook-pagina.
Bewoners bleken het eten en de sfeer bij Sham erg te waarderen. Hierdoor worden het sociale leven en de sociale veiligheidsgevoelens van buurtbewoners versterkt. Enkele bewoners geven wel aan dat Sham geen feestlocatie moet worden en het afval goed moet afvoeren. Sham heeft hier direct wat mee gedaan.’
Bewoners wilden dus dat Sham bleef. Hoe kwamen jullie in actie?
‘We stuurden op 19 juli een mail naar Lidy van der Schaft, directeur Wonen van De Key. Daarnaast belden we haar. Op 22 juli hoorden we dat De Key niet met onze bewonerscommissie in gesprek wilde. Eduard Bolderheij, manager wijkteams Oost, mailde dat De Key de ontruiming doorzette. De veiligheid van bewoners zou in het geding zijn. Daarnaast leende deze casus over commercieel vastgoed zich niet voor een overleg met omwonenden en/of een bewonerscommissie.’
De Key wilde niet in gesprek. Wat hebben jullie vervolgens gedaan?
‘We kondigden bij De Key aan dat we een actie zouden opzetten met huurders en kopers. We mobiliseerden een indrukwekkend aantal bewoners uit de omringende complexen. Die mensen stuurden allemaal een brief naar De Key. We mailden bewoners maar gebruikten ook app-groepen en onze Facebook-pagina om de actie onder de aandacht te brengen.
Een bewoner had een standaard tekst opgesteld. Bewoners konden de brief aanpassen en vervolgens ondertekenen. We wilden graag in de cc worden gezet. Hierdoor bleven we op de hoogte. Het was opvallend dat De Key aanvankelijk uitgebreid reageerde op elke bewoner maar vervolgens standaard-reacties ging geven. Blijkbaar was dat gezien het grote aantal reacties noodzakelijk.’
De Key kreeg dus veel reacties binnen. Wat was jullie rol tijdens het kort geding op 28 juli?
‘Op verzoek van Sham deed Harrie tijdens het kort geding ons verhaal. Dat maakte indruk. Harrie vertelde dat Sham goed is voor het sociale veiligheidsgevoel en de sfeer in de buurt. De Key stelde daarentegen dat er bij Sham sprake was van ondermijnend gedrag en criminele contacten. De gemeente en de politie zijn echter door de advocaten van Sham gedwongen om alle beschuldigingen van criminaliteit en ondermijning uit de politierapporten te halen. Wat betekent dat het pleidooi van de advocaten van De Key nergens op sloeg. Het blijft erg vreemd dat De Key zich beroept op bedreigingen van de sociale veiligheid van bewoners, maar diezelfde bewoners op geen enkel moment gevraagd heeft hoe zij dat beleven. Typisch, zullen we maar zeggen.
Uiteindelijk pakte het kort geding goed uit. Op 11 augustus bleek dat Sham in ieder geval tot het hoger beroep open mag blijven. De eigenaar heeft ons uitgebreid bedankt.’
Jullie boekten een voorlopig succes. Waar zijn jullie trots op?
‘Dat we binnen een korte tijd veel voor elkaar hebben gekregen. Dan blijkt maar weer dat we ons als buurt met elkaar verbonden voelen. Hopelijk leidt alles ook tot een gunstige uitspraak in het hoger beroep.’
Wat willen jullie huurders nog meegeven?
‘Denk nooit dat grote partijen om bewoners heen kunnen. Kom in actie en denk nooit dat het toch niet lukt. Bundel de krachten en laat je niet overbluffen door de verhuurder. Blijf positief en geloof in je eigen verhaal. Dat wat bewoners te vertellen hebben klopt gewoon heel vaak. Vertrouw daarop.’
Arcade heeft al eerder geschreven over de wekelijkse acties van NIET TE KOOP, een groep actieve huurders die zich blijft verzetten tegen de verkoop van sociale huurwoningen. Op zaterdag 2 oktober is het Bickerseiland het toneel van de actie. Dit keer gaat het niet alleen over de verkoop van sociale huurwoningen. Er is meer aan de hand op dit historisch deel van Amsterdam.
Bijvoorbeeld: een leeggekomen seniorenwoning gaat verhuurd worden aan een jongere met een vijfjarig huurcontract. Terwijl een 91-jarige buurtbewoner graag van zijn bovenwoning naar beneden wil. Waarom kan de ‘Van-Hoog-Naar-Laag-regeling’ niet van toepassing zijn? Ook staat er op dit moment een woning te huur in de vrije sector voor maar liefst 1500 euro in de maand. Voor veel mensen staat dit gelijk aan bijna hun maandinkomen! Waarom geen middenhuur waar veel vraag naar is?
Maar om de droevenis compleet te maken wordt er een heel woonblok overgeheveld naar Lieven de Stad, de commerciële dochter-BV van De Key. Dit betekent dat ook deze huren worden opgeschroefd tot ver boven de betaalbaarheid van de meeste Amsterdammers.
De BC is zeer ontstemd door dit beleid van De Key op hun eiland. Dit beleid maakt de wooncrisis alleen maar groter. Daar zou een sociale verhuurder toch niet aan mee moeten doen? Daarom heeft de BC een oproep op het Bickerseiland verspreid om op 2 oktober hiertegen te demonstreren.
Demonstratie start om twee uur bij de te koop staande woning in de Grote Bickersstraat 297. Het is lekker druk. Naast de gebruikelijke kern van actiegroep NIET TE KOOP zijn er veel eilandbewoners. Ook is er muziek met een accordeon, klarinet en saxofoon. De sfeer is uitstekend. De ramen van de woning worden zoals elke week volgeplakt met affiches. Ook buurtbewoners geven duidelijk aan dat het huidige beleid van De Key niet deugt. Het maakt de sociale cohesie en het buurtgevoel kapot. Als voorbeeld wordt genoemd de zwemsteiger, waar bij mooi weer het Engels en Russisch overheersen. Maar bij buurtactiviteiten ziet men deze bewoners nooit. Ook expats die hier maar kort wonen verstoren de sociale cohesie.
Daarna volgt een rondje over het eiland met de muziek voorop. Eerst naar de Bickersgracht. Daar wordt even stil gestaan bij de kinderboerderij ‘De Dierencapel’. Verderop bij de seniorenwoning die verhuurd gaat worden aan een jongere met een vijfjarig huurcontract worden weer toespraken gehouden en leuzen gescandeerd. Vervolgens gaat de stoet naar het begin van de Bickersgracht. Daar staat de woning te huur voor 1500 euro. Hoewel, een paar buurtbewoners melden dat dit inmiddels 2000 euro zou zijn.
Daarna steken we het eiland over naar de kant van het Westerdok. Hier staat het woonblok van architect Paul de Ley, dat overgeheveld wordt naar de commerciële tak van De Key. Hiermee omzeilt De Key de beperking om te kunnen liberaliseren zoals vastgelegd in de Prestatieafspraken. Hier eindigt de demonstratie.
Eind jaren zestig zijn er op het Bickerseiland woningen gesloopt om er kantoren te bouwen. De rest van het eiland zou moeten volgen. Echter de toenmalige bewoners komen in verzet. Dit heeft geleid tot de oprichting van Lieven de Key, een idealistische woningcorporatie die de sociale huurwoningen op het Bickerseiland (en de rest van de stad) wil redden van de ondergang.
Onlangs heeft De Key aangekondigd om de naam te veranderen in Lieven de Key. Komt daarmee het oude idealisme weer terug? Leiden deze protesten van de actievoerende buurtbewoners tot een omslag, een keerpunt bij De Key? Gaat De Key nu voorrang geven aan de wensen van de huurders en een meer huurdersvriendelijk beleid voeren? Gaat ze haar huidige verdienmodel aanpassen en daarmee bijdragen aan het oplossen van de wooncrisis?
Overigens gaan de wekelijkse acties van NIET TE KOOP gewoon door. Onlangs heeft de Tweede Kamer een motie aangenomen om 500 miljoen van de verhuurdersheffing af te halen voor nieuwbouw en verduurzaming. Daarom vervalt de noodzaak om woningen te verkopen voor groot deel. Of zelfs helemaal.
Meedemonstreren? Zie www.niettekoop.org.
Artikel in Het Parool Bewoners willen niet dat Bickerseiland wordt als de grachtengordel, ‘alleen voor rijken’
Eén overkoepelende bewonerscommissie die álle complexen op het Bickerseiland vertegenwoordigt. Zo kunnen huurders meer invloed uitoefenen op verhuurders en de belangen van bewoners beter behartigen. Saskia Koppelaar en haar commissieleden hebben het bijna voor elkaar. Mede dankzij een enquête, die een waardevol hulpmiddel voor bewonerscommissies is gebleken. Lees hier hoe ze de enquête hebben aangepakt.
Saskia woont al 32 jaar op het Bickerseiland. Twaalf jaar in een woongroep en twintig jaar in haar huidige woning. Ze is maatschappelijk werkster en oprichtster van Stichting De Nederlandse Portretprijs. Daarnaast is Saskia ook voorzitter van de bewonerscommissie en lid van het Arcadebestuur. Iedereen kent elkaar op het Bickerseiland. Het is echt een dorpje. Er is veel sociale cohesie.
De bewonerscommissie van Saskia wil er voor álle huurders zijn. Niet alleen voor die van het eigen complex. Daarom is via een bewonersbrief om mandaat gevraagd. Ook heeft de commissie een bewonersenquête verspreid. Dit leverde veel op. Saskia vertelt er in dit interview meer over.
Jullie zijn begonnen met een bewonersbrief, wat is daar uitgekomen?
Saskia: ‘We hebben bij alle huurders op het eiland een brief in de bus gedaan. Arcade heeft een vergoeding voor de kopieën gegeven. In de bewonersbrief hebben we uitgelegd wie we zijn, wat ons bezighoudt én waarom we mandaat nodig hadden. We wilden de belangen van huurders beter voor het voetlicht brengen bij de verhuurder.
We hebben nu 163 mandaten. Bewoners moesten daarvoor hun naam en adres aan ons doorgeven. Er zijn vier kleine complexen die niet gereageerd hebben. Daar gaan we nog achteraan. Aangezien de meerderheid van de bewoners ons nu al steunt, zit het met onze vertegenwoordiging wel goed.
We kondigden aan dat we een enquête zouden verspreiden. Een aantal bewoners gaf aan dat ze de enquête graag per mail wilden ontvangen. Tien bewoners wilden de enquête op papier ontvangen.’
Hoe hebben jullie de enquête vormgegeven?
Saskia: ‘We hebben het als bewonerscommissie echt samen gedaan. Sommigen maakten de vragen, een ander nam het logo voor haar rekening. We hebben Microsoft Forms gebruikt. Daarmee kan je gemakkelijk een uitdraai van de antwoorden krijgen. We hebben de antwoorden in een Excel-bestand gezet. Dat hebben we weer naar de bewoners gestuurd.
Het is belangrijk om open vragen te stellen. Bewoners hebben dan de ruimte om hun eigen visie te geven. Vragen moeten niet te sturend zijn. Je moet je als commissie echt neutraal opstellen.
Bewoners willen betrokken worden maar hoeven niet altijd in een bewonerscommissie. Daarom hebben we in onze enquête ook gevraagd of er interesse is in bepaalde activiteiten.’
Hebben jullie hulp ingeroepen?
Saskia: ‘We wisten al wat er speelde onder bewoners en hadden ook geen technische ondersteuning nodig. Arcadebestuurslid Harrie Houtbeckers stuurden we onze bewonersenquête. Harrie ondersteunt bewonerscommissies bij het opstellen van hun complexplan. We hebben aangegeven dat een bewonersenquête hierbij kan helpen.
Met Arcadevoorzitter Helmie Bijleveld en De Key hebben we al vroeg gesproken over de invulling van ons mandaat, waar we wel en niet verantwoordelijk voor zijn als we het eiland vertegenwoordigen. We willen dat de verhuurders ons op de hoogte houden van renovaties of groot onderhoud. We kunnen dan inspringen als er (communicatie)problemen zijn. De Key deed dat nooit omdat wij niet bekend stonden als de bewonerscommissie van het hele eiland. Nu worden we alleen bij renovaties of groot onderhoud betrokken wanneer de bewoners aan de bel trekken. Ze vragen ons dan om ondersteuning als bijvoorbeeld de communicatie niet goed loopt.
De Key moet ons nog definitief toestemming geven om alle complexen op het eiland te vertegenwoordigen. Daar doen ze moeilijk over. We brachten De Key al vroeg op de hoogte. Toch blijven ze vragen stellen en drempels opwerpen. Ze wilden de namen en adressen zien van bewoners die ons een mandaat hebben gegeven. We mogen die gegevens vanwege de AVG-wet (Algemene verordening gegevensbescherming) niet aan de verhuurder doorgeven. Daarom hebben we alleen de anonieme mandaten van de complexen doorgegeven.’
Wat kwam er uit de enquête naar voren?
Saskia: ‘We hebben 70 ingevulde enquêteformulieren ontvangen. Voordat corona uitbrak werden onze bewonersbijeenkomsten overigens ook goed bezocht. Het was altijd bomvol. Zo’n avond leverde waardevolle informatie op.
De enquête leverde veel op. Bewoners maken zich net als wij zorgen over de verkoop van sociale huurwoningen hier op het eiland, over leefbaarheid en over sociale cohesie. Ook de Van Hoog naar Laag-verhuisregeling (en ook Van Groot naar Beter) is een hot item op ons eiland. Veel oudere buurtbewoners willen in de buurt blijven wonen maar de benedenwoningen gaan naar jongeren. Duurzaamheid bleek ook een belangrijk thema. We benaderden bewoners die in de enquête aangaven dit belangrijk te vinden. Er hebben zeven bewoners aangegeven dat ze geïnteresseerd in een werkgroep. Deze is nog niet opgestart.’
Wat gaan jullie doen met deze resultaten?
Saskia: ‘We willen een complexplan voor het hele eiland gaan maken. Daarvoor hebben we de input van bewoners nodig. We moeten weten wat zij belangrijk vinden. Het is prettig dat de enquête wat dat betreft een eenduidig beeld laat zien.’
Hoe zien jullie de toekomst?
Saskia: ‘Die zien we de positief tegemoet. De bewonerscommissies op het Realeneiland en het Prinseneiland willen zich graag bij ons aansluiten. Daarvoor hebben ze wel het mandaat van de bewoners nodig. Hier zijn ze op dit moment mee bezig.
De samenwerking met De Key en Lieven de Stad moet nog groeien. We hopen dat de communicatie beter wordt. Uiteindelijk hopen we beter te volgen waar de verhuurder mee bezig is en het beleid te kunnen beïnvloeden.’
Ook een enquête voor bewonersonderzoek uitvoeren? Voor bewonerscommissies geeft Arcade hiervoor ondersteuning. Er is een vergoeding beschikbaar en er komt een format van Arcade. Voor meer informatie neem contact op met Arcade.