Arcade-voorzitter Helmie Bijleveld weet het zeker. Huurders hebben een belangrijk jaar voor de boeg. ‘We moeten heel stevig kenbaar maken wat wij als huurders nodig hebben, vooral als straks een nieuwe regering en volgend jaar een nieuwe gemeenteraad aan de slag gaan.’
Het lijkt wel of je er een fulltimebaan bij hebt. Hoe combineer je dit met je werk?
‘Ik werk parttime als beleidsadviseur voor de gemeente Amstelveen. Hierdoor heb ik een volle werkdag beschikbaar voor Arcade. Maar eerlijk is eerlijk, doorgaans besteed ik ook op reguliere werkdagen in de avond zo’n twee à drie uur extra aan Arcade. Dan gaat het bijvoorbeeld om een overleg met De Key of Lieven de Stad, een bespreking met het Arcadebestuur of het beantwoorden van mail. Het scheelt dat ik niet fulltime voor de gemeente werk.’
Wat wilde je bereiken toen je begon bij Arcade?
‘Toen ik als kandidaat meeliep zag ik een hardwerkend bestuur dat zich in belangrijke onderwerpen inhoudelijk verdiepte. Qua organisatiestructuur was het echter rommelig en de leden van Arcade hadden geen goed beeld waar het bestuur zich mee bezig hield. Als voorzitter heb ik lijn in de werkwijze van het bestuur gebracht. Er is nu bijvoorbeeld een werkplan. En om overzicht te houden werken we met een termijnkalender. De communicatie naar de leden en bewonerscommissies is sterk verbeterd. Ik wilde ook de archivering van Arcade verbeteren. Stel dat wij opstappen, dan moet het voor het nieuwe bestuur duidelijk zijn waar we mee bezig zijn geweest. Goede documentatie helpt daarbij.’
Wat zijn de leuke en minder leuke kanten van je werk?
‘Ik vind het leuk om samen met andere huurders dingen te ontwikkelen. Video’s van bewonerscommissies bijvoorbeeld. Tijdens een bestuursvergadering ontstond het idee van de klantervaring van Arcade, als tegenhanger van de klantbeleving van De Key. Een aantal actieve bewonerscommissies is toen gevraagd om een welkomstboodschap op te nemen voor Karin Verdooren. Die heb ik toen aan elkaar gemonteerd en van muziek voorzien. Die compilatie van video’s leidde ertoe dat De Key-directeur Karin Verdooren bij bewonerscommissies langsging.
Wat ik moeilijk vind is dat het veel tijd kost om het juiste verhaal van Arcade op tafel te leggen. Arcade doet stevige dingen, zoals rechtszaken voeren tot en met een hoger beroep in de Raad van State aan toe, en we ontmoeten wel mensen die dat ingewikkeld vinden. Bij hen moeten we vaak duidelijk vertellen waarom we bepaalde stappen nemen en wat de overwegingen zijn.
We worden soms ook als ‘lastig’ gezien maar dat komt óók omdat huurders in een lastige positie worden gedwongen. We moeten als Arcade ongelooflijk veel moeite doen om gehoord te worden. Bijvoorbeeld wanneer De Key zich ontwikkelt tot een woningcorporatie die geen plek meer biedt voor huurders boven de 32 jaar. Voor de meeste sociale huurders (ouder dan 32) betekent dit dat ze niet meer bij de missie van De Key horen. Erger: dat ze eigenlijk een blok aan hun been zijn. Wij als Arcade komen voor deze huurders op. De Key vindt dat we daarmee wat uit te leggen hebben. Het voordeel daardoor is wel dat we ons extra goed voorbereiden en inhoudelijk verdiepen in alles wat over huren en wonen gaat.
Ik maak me zorgen over huurdersvertegenwoordiging, en daarmee ook over de positie van Arcade. Dat komt ook door flexhuren. Wonen is een complex onderwerp. Wij zijn als huurdersvereniging afhankelijk van huurders. Ons bestuur bestaat ook uit huurders. Maar als huurders met een tijdelijk contract al na vijf jaar moeten vertrekken uit hun woning, en dus uit onze vereniging, komt onze continuïteit als belangenbehartiger in het geding. Dat is een slechte zaak.’
‘Tijdelijke huurcontracten bedreigen niet alleen de woonzekerheid maar ook de huurdersvertegenwoordiging’
Hoe heb je (als huurder en voorzitter van Arcade) de afgelopen bestuursperiode ervaren?
‘We hebben samen met de leden heel wat zaken opgepakt. Voor leden die dat willen is meer ruimte gecreëerd om een actieve bijdrage aan de vereniging te leveren. We hebben ervoor gezorgd dat bewonerscommissies via bewonersbrieven en een enquête hun mandaat kunnen regelen. Verder hebben we door goede samenwerking tussen leden, bewonerscommissies en het bestuur een aantal sociale huurwoningen van de verkoop gered.We hebben samen met huurders onderzoek gedaan naar serviceverlening en communicatie van De Key, dat liet zien hoe er helaas veel misgaat in het contact tussen De Key en bewonerscommissies. Schrijnende gevallen nemen we als het even kan mee naar een overleg met De Key of Lieven de Stad. Het is fijn als problemen door bemiddeling van Arcade snel opgelost worden en dat naast bewonerscommissies ook individuele huurders ons weten te vinden. Tegelijk hoop je dat dit minder nodig is omdat De Key of Lieven de Stad gewoon beter haar werk gaat doen.’
Wat is het belang van een slagvaardig en goed bestuur dat tegelijk de verbinding zoekt met De Key?
‘Dat is heel belangrijk. Het gaat vooral om de wijze waaróp je een overleg voert. In mijn beleving kun je heel stevig aan belangenbehartiging doen zonder daarbij je stem te verheffen. Normaal taalgebruik en respect voor elkaar zijn van belang. De uitdaging is om met elkaar in gesprek te blijven maar wel met een eigen inbreng en visie te komen. Ook daarin trekken we als bestuur met elkaar op. Iedereen heeft een rol. We praten allemaal mee. Het is belangrijk dat we als bestuur op een manier communiceren die aansluit op de belevingswereld van de leden van Arcade. De leden van Arcade zijn redelijke mensen. We willen dan ook op een redelijke manier dingen voor elkaar krijgen. Met een toon die daarbij past.’
Hoe verloopt de samenwerking met De Key en Lieven de Stad?
‘Je moet een respectvolle samenwerking organiseren waarin je invloed kan uitoefenen. Ik heb het idee dat we hard voor die respectvolle samenwerking hebben moeten werken, maar dat die er nu wel is. Er is nu wederzijds respect. Zeker ook dankzij de constructieve en open houding van de nieuwe directeur Karin Verdooren. Vanuit dat wederzijdse respect kan de samenwerking groeien.
Het contact met de Raad van Commissarissen (RvC) en de Geschillencommissie van De Key, is nu ook beter geregeld dan een paar jaar geleden. De RvC controleert of het bestuur van De Key haar werk goed doet, conform de statuten en reglementen van de organisatie. De Geschillencommissie houdt zich met de onafhankelijke beoordeling van klachten bezig. Die klachten kunnen van huurders komen, maar dat hoeft niet. Als de organen van De Key goed hun werk doen, dan helpt dat Arcade.’
‘Mensen willen in goede en betaalbare woningen blijven wonen en dat gunnen we zittende én toekomstige huurders’
Arcade zit in een ingewikkelde positie door de wooncrisis enerzijds en de veranderde politieke realiteit anderzijds. Denk aan het deels afschaffen van de verhuurderheffing (de hoge extra belasting die woningcorporaties uit de sociale sector aan het Rijk moeten betalen). Verder is er de trage formatie en komen er gemeenteraadsverkiezingen aan. Hoe moet de vereniging zich hierin gaan manoeuvreren?
‘Door de prioriteiten van de vereniging helder te hebben en dáár op in te zetten. Mensen willen in goede en betaalbare woningen blijven wonen en dat gunnen we zittende én toekomstige huurders. Het gaat hier ook om de bestendiging van huurrecht. We moeten generaties dus niet tegen elkaar uitspelen. Iedereen heeft recht op woonzekerheid en dus een langdurig huurcontract met een betaalbare huur. Arcade wil ook aandacht voor woningen voor ouderen, woongroepen en kunstenaars.
Met onze prioriteiten in het achterhoofd bereiden wij de onderhandelingen over de prestatieafspraken voor. Woningcorporaties, gemeenten en huurdersorganisaties overleggen met elkaar over prestatieafspraken, die in Amsterdam samenwerkingsafspraken heten. Dit zijn afspraken die het woningbeleid voor de komende vier jaar bepalen.
De uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen is daarvoor ook bepalend. Die uitslag bepaalt wie de stad gaan besturen en dat kan de onderhandelingen makkelijker of moeilijker maken. Omdat het aantal sociale huurwoningen nog niet op peil is zullen we De Key bewegen tot een verkoopstop en de bouw van nieuwe woningen. Er zijn veel meer sociale huurwoningen nodig.
Dat wonen een verdienmodel geworden is, dat moet eruit om de wooncrisis echt aan te pakken. Dat geldt trouwens ook voor zorg en onderwijs. Belangrijke zaken die we allemaal nodig hebben, daar moet je geen geld aan willen verdienen.’
‘Dat wonen een verdienmodel geworden is, dat moet eruit om de wooncrisis echt aan te pakken’
Waar wil je nog mee aan de slag?
‘Dat zijn allereerst de statuten van Arcade. Die zijn aan vernieuwing toe. Statuten zijn de basis voor een organisatie. Hierin staan interne regels en afspraken. Arcade heeft geen huishoudelijk reglement, dat zou er ook moeten komen. Dat is een verzameling regels en richtlijnen die een aanvulling zijn op de statuten. Deze nieuwe statuten zou ik samen met de leden in een werkgroep willen voorbereiden voor de ledenvergadering die daarover kan besluiten.
Een grote uitdaging zijn de prestatieafspraken en hoe we daar de huurders meer bij kunnen betrekken dan vorige keer. We weten nu hoe dat ongeveer verloopt en hebben meer tijd om dat voor te bereiden en de Arcadeleden hierbij te betrekken. Als we bijvoorbeeld door middel van werkgroepen een aantal thema’s inhoudelijk vaker bespreken, dan zijn we beter voorbereid. We staan dan in de onderhandeling met de gemeente en de corporaties sterker.
Het is belangrijk om naar de leden te luisteren en hen te informeren. Als wij huurders goed geïnformeerd zijn, komen we beter voor onze belangen op. Door met elkaar te praten en meer leden te betrekken, krijgen meer mensen de ruimte om kennis op te doen. Uiteindelijk hoop ik dat er dan meer mensen opstaan die de organisatie kunnen dragen.’
Waarom is het belangrijk dat nieuwe mensen zich bij Arcade aansluiten?
‘Het ledenaantal doet er toe. Met meer leden worden we serieuzer genomen. Meer leden betekent ook meer kennis. Elke huurder is namelijk een ervaringsdeskundige. Je weet wat er misgaat in jouw omgeving en die informatie is waardevol voor de vereniging. Daarnaast word je als lid door Arcade op de hoogte gehouden. En het belangrijkste: ook bewonerscommissies doen er toe. Richt, als het even kan, met je buren een bewonerscommissie op. Dan blijf je op een directe manier goed geïnformeerd over wat De Key en Lieven de Stad van plan zijn.’
Meta de Vries en Harrie Houtbeckers van bewonerscommissie Entrepot West I en II sprongen voor restaurant Sham Oost op de bres. Het etablissement moest dicht op last van burgemeester Halsema vanwege een aantal schietincidenten. De Key wilde daarop de huurovereenkomst ontbinden. Dankzij een bewonersactie mag Sham Oost nu in ieder geval tot het hoger beroep open blijven.
Sham Oost is gelegen op de Borneosteiger in Zeeburg. In maart 2020 wordt het restaurant, toen net geopend, opgeschrikt door drie beschietingen. Ook wordt de ingang met een hamer bewerkt. De gemeente sluit de zaak voor acht maanden. De veiligheid van omwonenden en voorbijgangers zou in het geding zijn.
Vanwege de voorvallen wil De Key, eigenaar van het pand, de huurovereenkomst ontbinden. De rechter geeft De Key in de zomer van 2021 gelijk. Half juli wordt bekend dat Sham dicht moet en de eigenaar het pand binnen twee weken moet verlaten. Na de uitspraak spant het restaurant een kort geding aan om de aanstaande ontruiming te voorkomen.
Een kort geding is een spoedprocedure waarbij de rechter om een snelle (voorlopige) beslissing wordt gevraagd. De rechter geeft in een spoedprocedure nooit een definitief oordeel.
Het kort geding op 28 juli pakt goed uit. Sham mag in afwachting van het hoger beroep open blijven. Tijdens het hoger beroep wordt bepaald of de zaak definitief open mag blijven. Bewoners komen voor Sham in actie. Harrie en Meta vertellen er meer over.
Wat is er zo bijzonder aan dit restaurant dat bewoners ervoor op de bres springen?
‘Aanvankelijk waren bewoners sceptisch over het zoveelste restaurant dat zich hier vestigde. Er waren weinig geslaagde ondernemers aan vooraf gegaan, op de eerste ondernemer, Jaap Hannis, na. We merkten echter al snel dat Sham echt zijn best deed. Nadat de zaak op bevel van de gemeente maanden dicht was geweest, hebben we er voor het eerst wat afgehaald. Het eten was prima. We zagen medewerkers die er wat van probeerden te maken. Het is ook leuk dat het restaurant een prettig terras heeft en een gemixte klantenkring. Er komen buurtbewoners maar ook veel mensen van buiten de wijk, met name Syriërs.’
Het restaurant liep dus prima. Hoe ontdekten jullie dat er iets speelde?
‘De eigenaar belde ons als BC op 15 juli van dit jaar. Zijn zaak moest ontruimd worden. Het Parool schreef er een stuk over. Hij vroeg of wij in actie konden komen en stuurde ons stukken toe.
We mailden bewoners om te polsen of zij Sham een warm hart toedroegen. Daarnaast zetten we het een en ander op onze Facebook-pagina.
Bewoners bleken het eten en de sfeer bij Sham erg te waarderen. Hierdoor worden het sociale leven en de sociale veiligheidsgevoelens van buurtbewoners versterkt. Enkele bewoners geven wel aan dat Sham geen feestlocatie moet worden en het afval goed moet afvoeren. Sham heeft hier direct wat mee gedaan.’
Bewoners wilden dus dat Sham bleef. Hoe kwamen jullie in actie?
‘We stuurden op 19 juli een mail naar Lidy van der Schaft, directeur Wonen van De Key. Daarnaast belden we haar. Op 22 juli hoorden we dat De Key niet met onze bewonerscommissie in gesprek wilde. Eduard Bolderheij, manager wijkteams Oost, mailde dat De Key de ontruiming doorzette. De veiligheid van bewoners zou in het geding zijn. Daarnaast leende deze casus over commercieel vastgoed zich niet voor een overleg met omwonenden en/of een bewonerscommissie.’
De Key wilde niet in gesprek. Wat hebben jullie vervolgens gedaan?
‘We kondigden bij De Key aan dat we een actie zouden opzetten met huurders en kopers. We mobiliseerden een indrukwekkend aantal bewoners uit de omringende complexen. Die mensen stuurden allemaal een brief naar De Key. We mailden bewoners maar gebruikten ook app-groepen en onze Facebook-pagina om de actie onder de aandacht te brengen.
Een bewoner had een standaard tekst opgesteld. Bewoners konden de brief aanpassen en vervolgens ondertekenen. We wilden graag in de cc worden gezet. Hierdoor bleven we op de hoogte. Het was opvallend dat De Key aanvankelijk uitgebreid reageerde op elke bewoner maar vervolgens standaard-reacties ging geven. Blijkbaar was dat gezien het grote aantal reacties noodzakelijk.’
De Key kreeg dus veel reacties binnen. Wat was jullie rol tijdens het kort geding op 28 juli?
‘Op verzoek van Sham deed Harrie tijdens het kort geding ons verhaal. Dat maakte indruk. Harrie vertelde dat Sham goed is voor het sociale veiligheidsgevoel en de sfeer in de buurt. De Key stelde daarentegen dat er bij Sham sprake was van ondermijnend gedrag en criminele contacten. De gemeente en de politie zijn echter door de advocaten van Sham gedwongen om alle beschuldigingen van criminaliteit en ondermijning uit de politierapporten te halen. Wat betekent dat het pleidooi van de advocaten van De Key nergens op sloeg. Het blijft erg vreemd dat De Key zich beroept op bedreigingen van de sociale veiligheid van bewoners, maar diezelfde bewoners op geen enkel moment gevraagd heeft hoe zij dat beleven. Typisch, zullen we maar zeggen.
Uiteindelijk pakte het kort geding goed uit. Op 11 augustus bleek dat Sham in ieder geval tot het hoger beroep open mag blijven. De eigenaar heeft ons uitgebreid bedankt.’
Jullie boekten een voorlopig succes. Waar zijn jullie trots op?
‘Dat we binnen een korte tijd veel voor elkaar hebben gekregen. Dan blijkt maar weer dat we ons als buurt met elkaar verbonden voelen. Hopelijk leidt alles ook tot een gunstige uitspraak in het hoger beroep.’
Wat willen jullie huurders nog meegeven?
‘Denk nooit dat grote partijen om bewoners heen kunnen. Kom in actie en denk nooit dat het toch niet lukt. Bundel de krachten en laat je niet overbluffen door de verhuurder. Blijf positief en geloof in je eigen verhaal. Dat wat bewoners te vertellen hebben klopt gewoon heel vaak. Vertrouw daarop.’
Het Woonprotest, de grootste manifestatie tegen woningnood na de Tweede Wereldoorlog, werd gehouden in Amsterdam op zondag 12 september. De volgende demonstratie (Woonopstand) volgt op 17 oktober in Rotterdam. Ook in andere grote steden willen mensen de straat op, bijvoorbeeld in Den Haag (Woonverzet op 13 november) en in Utrecht (datum nog onbekend). Waarom is dit belangrijk?
De afgelopen jaren is de volkshuisvesting uitgehold. Huurders zijn in de knel komen te zitten. Alle maatregelen die opeenvolgende kabinetten hebben genomen, de laatste twaalf jaar onder leiding van VVD-er Mark Rutte, zijn bedoeld om het eigenwoningbezit te stimuleren. Dit heeft geleid tot een enorme prijsopdrijving van woningen, ook huurwoningen.
Daarnaast heeft het kabinet met VVD en D66 bewust gestreefd naar een verkleining van de sociale huursector. Corporaties moeten de verhuurdersheffing ophoesten (een extra miljardenbelasting op maatschappelijk vastgoed) en zijn gedwongen om sociale huurwoningen verkopen.
Ook is het puntenstelsel voor huurwoningen aangepast door het kabinet van VVD en D66. Hierdoor zijn de huurprijzen steeds meer omhoog getrokken. Zo zijn veel sociale huurwoningen door de huurgrens van € 752,- gegaan en in de dure vrije sector beland (de commerciële huurmarkt). Ook heeft de regering grote buitenlandse beleggers binnengehaald met een sterke stijging van de huren als gevolg.
Tijdelijke huurcontracten
Door de invoering van tijdelijke huurcontracten is de woononzekerheid toegenomen. Ook worden huurders met een flexcontract uit hun huis gezet zodat er een nieuwe huurder in kan, voor een hogere huur.
De rechtse partijen zijn hier verantwoordelijk voor. Alle genomen maatregelen zijn in het voordeel van hun (rijke) achterban. Vastgoedbezit is een lucratief verdienmodel geworden.
Met als gevolg dat de sociale huurder volkomen in de knel zit. Jongeren en ouderen, gezinnen en alleenstaanden, mensen met en zonder werk, mensen met een kleine en zelfs iets grotere portemonnee: niemand is meer in staat om een betaalbaar huis te vinden.
Er zijn lokaal in buurten al veel protesten en acties geweest. Nu hebben een aantal initiatiefnemers landelijke protestacties georganiseerd. Want honderdduizenden Nederlanders zijn het zat om zó veel te moeten betalen voor zó weinig.
Manifestatie in het Westerpark
De locatie van het Woonprotest is het Westerpark. Al een half uur voor de aanvang (14 uur) stromen de eerst demonstranten toe. Uiteindelijk staan er volgens schattingen zo’n 15.000 mensen. Mogelijk zelfs meer. Veel jongeren. Velen met geïmproviseerde leuzen op borden of stukken karton.
Een hele rits sprekers passeert de revue. Allemaal om hun actie tegen de wooncrisis te belichten. Mooie woorden en slogans worden met groot enthousiasme onthaald en meegeroepen. Ook de organisatie zelf heeft een tweetal leuzen erin gegooid: ‘Mensen boven markt’ en ‘Fuck de woningmarkt, wonen is een recht’. Vanuit het publiek komen eigen leuzen, zoals ‘Amsterdam, niet te koop’ en ‘VVD, weg ermee’. Deze laatste leus vergeet dat ook coalitiepartijen D66 en CDA volop hebben meegedaan aan het ontstaan van de wooncrisis.
Alle sprekers zijn het erover eens: beleggers, het grote geld, jubeltonnen en hypotheekvoordelen hebben het verziekt. Gentrificatie (het slopen of verbouwen van goedkope huurwoningen om ze daarna te verkopen of verhuren aan rijke mensen) heeft complete volkswijken doen verdwijnen.
Een aantal actiepunten die door de organisatie en de sprekers aan de orde worden gesteld:
- afschaffen van de verhuurdersheffing,
- regulering van de huren in de vrije sector,
- onteigenen van huisjesmelkers,
- weren van op geld beluste beleggers,
- terug naar een ministerie van Volkshuisvesting,
- het verbod op kraken afschaffen,
- stop sloop voor dure nieuwbouw,
- en jaag geen mensen hun huis uit,
- vluchtelingen en arbeidsmigranten zijn niet de schuld van de wooncrisis, het beleid is de schuld.
De manifestatie eindigt om 16 uur met een citaat uit de grondwet waarin staat dat de regering moet zorgen voor goede huisvesting: WONEN IS EEN RECHT!
Na afloop van de manifestatie in het Westerpark lopen de deelnemers naar de Dam. Het is een enorme stoet. Vanuit het publiek komen veel positieve reacties. Want elke Amsterdammer heeft op hun manier wel last van de wooncrisis.
De WOZ-waarde van een sociale huurwoning, dus wat het huis of appartement waard is volgens het Kadaster, bepaalt mede de hoogte van de huurprijs omdat het meeweegt in de puntentelling. De WOZ-waarde wordt bepaald door de desbetreffende huurwoning te vergelijken met de gemiddelde verkoopprijs van vergelijkbare woningen.
Dit is eigenlijk een vreemde en oneigenlijke vergelijking. Een sociale huurwoning valt onder het gereguleerde segment en daar geldt geen marktwerking. Daarentegen vallen koopwoningen wel onder de marktwerking en zijn de koopprijzen speculatief en vaak hoger dan de feitelijke waarde van het vastgoed.
De WOZ-waarde komt dus eigenlijk neer op het vergelijken van appels met peren. Zo’n oneigenlijke vergelijking kan toch nooit een wettelijk voorschrift of regelgeving zijn? Zouden sociale huurwoningen niet een stabiele en vaste WOZ-waarde moeten hebben, met een jaarlijkse indexering en onafhankelijk van de koopwoningenmarkt?
Zijn er onder de huurders een of meer juristen die dit samen met Arcade willen uitzoeken? Mail naar info@hvarcade.nl.
Grote krantenkop in Tubantia (uit Enschede): ‘Moeder overleden, kinderen op straat gezet. Maar ook in Amsterdam komt dit voor. Ook in het netwerk van de ombudshuurder dreigt na het overlijden van de hoofdhuurder de partner de huur opgezegd te worden. Heel triest zeker gezien de omstandigheden. Is dit te voorkomen? De ombudshuurder zet voor u de zaken op een rij.
Indien een samenwonend stel is getrouwd of een samenlevingscontract (geregistreerd partnerschap) heeft afgesloten is er geen vuiltje aan de lucht. Dan gaat het huurcontract automatisch over op de achtergebleven huisgenoot, ook al heeft dit altijd op naam gestaan van de overledene. Bij ongeregistreerd samenwonen heeft de achtergebleven huisgenoot geen enkel recht en zal dus op straat komen te staan, ook al hebben zij heel lang samengewoond. Slechts goodwill van de verhuurder kan dan helpen.
Verzoek om bijschrijven op het huurcontract
Om zo’n zeer vervelende en nare situatie te voorkomen kan bij de verhuurder een verzoek ingediend worden om als medehuurder op het huurcontract bijgeschreven te worden. Een voorwaarde is wel dat men al enige jaren een duurzaam gemeenschappelijk huishouden heeft. En ook dat de beoogde medehuurder genoeg verdient om de huur eventueel alleen op te kunnen brengen. Verder moet het medehuurderschap niet bedoeld zijn om de ander ‘even snel’ hoofdbewoner te kunnen maken na vertrek of overlijden van de oorspronkelijke huurder. Een afwijzingsgrond kan bijvoorbeeld zijn dat de woning niet passend (te groot) is voor de achtergebleven huisgenoot alleen.
Indien de verhuurder het medehuurderschap afwijst kan men naar de kantonrechter stappen. Een kantonrechter zal altijd de individuele situatie wegen, beoordelen en beslissen om het medehuurderschap alsnog toe te staan of niet. Uit de praktijk is bekend dat rechters nogal terughoudend zijn met toewijzen, maar er zijn ook positieve gevallen bekend.
Ouders met inwonende kinderen
Ouder(s) met inwonende kinderen vallen in principe niet onder onder een duurzaam gemeenschappelijk huishouden. De rechter ziet de relatie tussen kinderen en ouders niet als ‘duurzaam samenwonen’ maar als ‘aflopend samenwonen’ omdat de kinderen het huis zullen verlaten om op zichzelf te wonen. Heel soms, als het kind ouder is dan 32-40 jaar (verhuurders hanteren verschillende leeftijden) en nog steeds thuis woont, als hij of zij nooit aanstalten heeft gemaakt om weg te gaan én een gelijkwaardige financiële bijdrage levert aan het huishouden, kan de kantonrechter in sommige gevallen positief beslissen.
Meerderjarige kinderen onder de 35 jaar die achterblijven in een sociale huurwoning nadat de hoofdhuurder (hun moeder of vader) is overleden, kunnen niet automatisch het huurcontract overnemen. In de regel moeten zij na zes of uiterlijk twaalf maanden, afhankelijk van de verhuurder, de woning verlaten. Dit is een prangend probleem.
Mantelzorgers
Voor een goede mantelzorg kan het belangrijk zijn dat de verzorger in de woning komt wonen. Hier gelden dezelfde voorwaarden als bij gewoon medehuurderschap. Hoewel dit bij terminale patiënten een probleem kan opleveren. Daarom is het verstandig om snel en tijdig de aanvraag in te dienen, voordat een dergelijke situatie zich voordoet.
De praktijk wijst uit dat corporaties hier verschillend mee omgaan. De een staat het makkelijker toe dan de ander. Soms kan urgentie de doorslag geven, met name bij de kantonrechter, bijvoorbeeld als inwonen medisch gezien noodzakelijk is. De aanvrager laat bovendien zelf een woning achter in Amsterdam of elders, eventueel met huisbewaarderschap. Zo’n urgentieverklaring kan worden afgegeven door B&W. De voorwaarden hiervoor zijn te vinden op de website van !WOON: www.wooninfo.nl.
Coulance
Soms biedt de corporatie uit coulance een andere woning aan de huisgenoot aan wanneer de hoofdhuurder overlijdt. Er wordt dan gekeken of een woning ‘passend’ is. Wanneer de huisgenoot alleen achterblijft in een eengezinswoning wordt bijvoorbeeld een kleiner appartement aangeboden. Bij jongeren wordt vaker een jongerenwoning aangeboden.
In noodsituaties, zoals dreigende uitzetting, kan publiciteit soms helpen. Zo mogen de kinderen in Enschede na de ophef in de pers langer in de woning blijven tot er een goed en passend alternatief is gevonden. Want de huidige woning is een gezinswoning en dus niet passend, maar zij komen niet op straat te staan.
Artikel bij de NOS:
Het Huurders Netwerk Amsterdam (HNA) zoekt nog twee leden voor het bestuur.
Het HNA bestuur faciliteert en ondersteunt een netwerk van meer dan dertig lokale organisaties die opkomen voor betere bescherming, lagere huurprijzen en betere woonvoorwaarden van iedereen die in Amsterdam afhankelijk is van gehuurde woonruimte. Meer informatie vindt u op de website van het HNA.
Janine Nanninga, Joske Siemons en Aleida Verheus zitten in de Geschillencommissie van De Key. De commissie heeft een duidelijke missie: de huurder en De Key dienen door heel grondig en objectief naar elke klacht te kijken.
Soms meldt een huurder een klacht bij De Key maar lukt het niet om een oplossing te vinden. De huurder kan in zo’n geval een klacht indienen bij de Geschillencommissie. Deze commissie kent vijf onafhankelijke leden die niet in dienst zijn van De Key. De leden beoordelen de klacht en het standpunt van De Key en adviseren het bestuur van De Key over de afwikkeling van de klacht.
Janine Nanninga is voorzitter van de Geschillencommissie. Harry Wolring en Philippine van der Schuyt zijn, net als Joske Siemons en Aleida Verheus, algemeen commissielid.
Naast hun werk bij de Geschillencommissie, hebben ze ook andere functies. Nanninga is lid van de Raad van Toezicht bij diverse onderwijsinstellingen. De Raad van Toezicht controleert het bestuur/de directie van een organisatie. Nanninga was verder bestuurder bij een juridische dienstverlener en is mediator. Siemons is juriste en was advocaat. Ze werkte ook bij de Nationale Ombudsman: een instelling die klachten van burgers over de overheid behandelt. Verheus is senior adviseur-warmtetransitie. Daarnaast is ze lid van de Commissie van Toezicht bij een onderwijsinstelling om hier de externe toets op de kwaliteit van afstudeerwerken te doen. Schuyt is planoloog en werkt als projectleider in de ruimtelijke ordening, Wolring doet de administratie van meerdere bedrijven.
In dit interview gaan Janine Nanninga, Joske Siemons en Aleida Verheus wat uitgebreider in op hun werk voor de Geschillencommissie.
Wat is uw missie?
‘De onafhankelijke beoordeling van klachten. Dit doe je door zorgvuldig onderzoek te doen. Daarnaast maken we duidelijk wat klagers van de Geschillencommissie kunnen verwachten.
We houden De Key ook scherp. Er kwam ooit een klacht binnen over een gekapte boom. Wij adviseerden toen om de communicatie met huurders te verbeteren. Als huurders eerder waren geïnformeerd, hadden ze waarschijnlijk begrepen dat de boom weg moest en hadden ze bezwaar tegen de kapvergunning kunnen maken bij de gemeente.
Wij hebben één keer per jaar een gesprek met de directie van De Key. Dan vragen ze naar verbeterpunten zodat er minder klachten binnenkomen. Wij adviseerden bijvoorbeeld om de klachtprocedure op de website duidelijker te maken. ’
Hoe is de Geschillencommissie samengesteld?
‘Twee leden zitten er op voordracht van Arcade, twee op voordracht van De Key. Samen kiezen zij de voorzitter. Er is geen taakverdeling; iedereen is van alle markten thuis. Elk lid heeft stemrecht. Leden kunnen maximaal drie termijnen van vier jaar zitting hebben in de commissie. Twaalf jaar is dus het maximum.’
Kunt u uitleggen wat een geschil precies is?
‘Er is sprake van een geschil wanneer een klager het niet eens is met een gedraging van De Key. De Key voert een handeling dan niet uit zoals de klager dat wil. Soms vindt een huurder dat De Key een reparatie niet goed uitvoert en ook niet goed herstelt. Dan gaan wij naar het geschil kijken. Geschillen kunnen ook over bejegening gaan. Dan gaat het over de manier waarop De Key met huurders omgaat. Als De Key bijvoorbeeld niet reageert op klachten van huurders, kan dat ook een reden zijn om naar de Geschillencommissie te stappen.’
Wanneer neemt u een klacht in behandeling en wat is dan de vervolgstap?
‘De Key moet de mogelijkheid krijgen om het probleem op te lossen. Lukt dat niet, dan staat in het geschillenreglement onder welke voorwaarden de Geschillencommissie de klacht in behandeling neemt. Als een huurder een klacht heeft over het beleid van De Key, kunnen wij daar niets mee. Er kan wel worden geklaagd over de manier waarop De Key het eigen beleid uitvoert.
Als wij met een klacht aan de slag gaan, komt er in principe een zitting op het kantoor van De Key. We kunnen natuurlijk ergens anders een zaaltje huren, maar daar moet voor betaald worden. Dat benadrukken we als we met de huurder in gesprek gaan.’
Wie zijn er tijdens de zitting van de Geschillencommissie aanwezig?
‘De huurder, De Key en drie leden van de commissie. De commissie bestaat dan uit de voorzitter, een lid op voordracht van Arcade en een lid op voordracht van De Key.
Je merkt dat als De Key en de huurder elkaar tijdens de zitting treffen, ze meer met elkaar gaan praten. Ze blijven dan niet langer in hun loopgraven zitten.
De Key maakt het werk van de Geschillencommissie mogelijk. Daarom hebben we een secretaris. Zij is in dienst van De Key maar ze heeft geen stemrecht. De secretaris is er om ons maar óók de huurder te ondersteunen. Ze bereidt belangrijke stukken voor. De secretaris hielp onlangs een huurder die moeite had met digitale communicatie. Ze zijn toen samen gaan oefenen zodat er tijdens de zitting geen problemen zouden ontstaan.’
Hoe komt u tot een definitieve beslissing?
‘Door de zaak vanuit verschillende invalshoeken te bekijken. Gelukkig vullen we elkaar goed aan. We discussiëren veel. Uiteindelijk bepaalt de meerderheid wat het advies wordt. Ons advies is een paar weken na de zitting bekend.
We moeten goed uitleggen waarom we iets adviseren, of we nu de huurder gelijk geven of De Key. We proberen tijdens een zitting partijen er samen uit te laten komen. Soms lukt het. Er moet dan wel iemand van De Key aanwezig zijn die voldoende mandaat heeft om afspraken te maken.
Er bestaat ook een spoedprocedure. We hadden een keer een hoogzwangere vrouw die dringend op een uitspraak zat te wachten. Binnen anderhalve week was er een zitting. Anderhalve week na de zitting lag er een uitspraak.’
Is het advies dat u geeft bindend?
‘Neen, maar wel zwaarwegend. Volgens het nieuwe reglement dat sinds 15 juli 2021 geldt, mag De Key er wel van afwijken. De Key moet dat echter kunnen uitleggen. Er moeten zwaarwegende redenen zijn. Als de huurder het niet eens is met de beslissing, kan hij naar de Huurcommissie of de rechter stappen.’
Wat is het verschil tussen de Geschillencommissie en de Huurcommissie?
‘In tegenstelling tot de Huurcommissie is de procedure bij de Geschillencommissie gratis. De Key kan van de adviezen van de Geschillencommissie afwijken. De uitspraken van de Huurcommissie zijn bindend.
De Huurcommissie heeft meer bevoegdheden. De Huurcommissie kan bijvoorbeeld huurkorting afdwingen bij ernstig achterstallig onderhoud. Ook gaat de Huurcommissie over huurprijsverhogingen en servicekosten. De Huurcommissie speelt ook een rol bij eventuele huurverlaging.
Er zijn een aantal wettelijke waarborgen voor huurders. Na een uitspraak van de Geschillencommissie kan een huurder naar de Huurcommissie of de rechter.’
Met welke organisaties werkt u veel samen?
‘We mogen extern advies inwinnen als we dat nodig achten. Van een jurist bijvoorbeeld, of een technisch bureau dat bij een casus kan adviseren.
We hebben in elk geval jaarlijks contact met Arcade en met de directie van De Key. We houden een register bij dat we ieder jaar naar De Key en Arcade sturen. In het register staan alle klachten die zijn ingediend en behandeld door de Geschillencommissie. We sturen De Key en Arcade ook altijd een jaarverslag toe.’
Wat vindt u van de instrumenten die huurders hebben om een geschil met de verhuurder (en ook de gemeente) aan te kaarten? In het licht van medezeggenschap – maar ook het toeslagenschandaal – hoe zou u invulling geven aan de mogelijkheden voor huurders (en burgers) om invloed uit te oefenen op hun woonsituatie?
‘Een huurder kan veel aan zijn huidige woonsituatie doen. Hij kan naar een manager van De Key stappen en zo proberen invloed uit te oefenen. Daarnaast is er contact met Arcade mogelijk en op veel plekken ook met de lokale bewonerscommissie. Verder zijn er de Geschillencommissie, de Huurcommissie of de rechter. Wet – en regelgeving maakt veel mogelijk. Er zijn genoeg middelen om een probleem op te lossen. Je krijgt natuurlijk niet altijd je zin. De uitdaging voor De Key is om dicht bij de klant te blijven. Het gaat vaak over meerdere lagen. Een vast aanspreekpunt is beter voor de communicatie.’
Arcade heeft al eerder geschreven over de wekelijkse acties van NIET TE KOOP, een groep actieve huurders die zich blijft verzetten tegen de verkoop van sociale huurwoningen. Op zaterdag 2 oktober is het Bickerseiland het toneel van de actie. Dit keer gaat het niet alleen over de verkoop van sociale huurwoningen. Er is meer aan de hand op dit historisch deel van Amsterdam.
Bijvoorbeeld: een leeggekomen seniorenwoning gaat verhuurd worden aan een jongere met een vijfjarig huurcontract. Terwijl een 91-jarige buurtbewoner graag van zijn bovenwoning naar beneden wil. Waarom kan de ‘Van-Hoog-Naar-Laag-regeling’ niet van toepassing zijn? Ook staat er op dit moment een woning te huur in de vrije sector voor maar liefst 1500 euro in de maand. Voor veel mensen staat dit gelijk aan bijna hun maandinkomen! Waarom geen middenhuur waar veel vraag naar is?
Maar om de droevenis compleet te maken wordt er een heel woonblok overgeheveld naar Lieven de Stad, de commerciële dochter-BV van De Key. Dit betekent dat ook deze huren worden opgeschroefd tot ver boven de betaalbaarheid van de meeste Amsterdammers.
De BC is zeer ontstemd door dit beleid van De Key op hun eiland. Dit beleid maakt de wooncrisis alleen maar groter. Daar zou een sociale verhuurder toch niet aan mee moeten doen? Daarom heeft de BC een oproep op het Bickerseiland verspreid om op 2 oktober hiertegen te demonstreren.
Demonstratie start om twee uur bij de te koop staande woning in de Grote Bickersstraat 297. Het is lekker druk. Naast de gebruikelijke kern van actiegroep NIET TE KOOP zijn er veel eilandbewoners. Ook is er muziek met een accordeon, klarinet en saxofoon. De sfeer is uitstekend. De ramen van de woning worden zoals elke week volgeplakt met affiches. Ook buurtbewoners geven duidelijk aan dat het huidige beleid van De Key niet deugt. Het maakt de sociale cohesie en het buurtgevoel kapot. Als voorbeeld wordt genoemd de zwemsteiger, waar bij mooi weer het Engels en Russisch overheersen. Maar bij buurtactiviteiten ziet men deze bewoners nooit. Ook expats die hier maar kort wonen verstoren de sociale cohesie.
Daarna volgt een rondje over het eiland met de muziek voorop. Eerst naar de Bickersgracht. Daar wordt even stil gestaan bij de kinderboerderij ‘De Dierencapel’. Verderop bij de seniorenwoning die verhuurd gaat worden aan een jongere met een vijfjarig huurcontract worden weer toespraken gehouden en leuzen gescandeerd. Vervolgens gaat de stoet naar het begin van de Bickersgracht. Daar staat de woning te huur voor 1500 euro. Hoewel, een paar buurtbewoners melden dat dit inmiddels 2000 euro zou zijn.
Daarna steken we het eiland over naar de kant van het Westerdok. Hier staat het woonblok van architect Paul de Ley, dat overgeheveld wordt naar de commerciële tak van De Key. Hiermee omzeilt De Key de beperking om te kunnen liberaliseren zoals vastgelegd in de Prestatieafspraken. Hier eindigt de demonstratie.
Eind jaren zestig zijn er op het Bickerseiland woningen gesloopt om er kantoren te bouwen. De rest van het eiland zou moeten volgen. Echter de toenmalige bewoners komen in verzet. Dit heeft geleid tot de oprichting van Lieven de Key, een idealistische woningcorporatie die de sociale huurwoningen op het Bickerseiland (en de rest van de stad) wil redden van de ondergang.
Onlangs heeft De Key aangekondigd om de naam te veranderen in Lieven de Key. Komt daarmee het oude idealisme weer terug? Leiden deze protesten van de actievoerende buurtbewoners tot een omslag, een keerpunt bij De Key? Gaat De Key nu voorrang geven aan de wensen van de huurders en een meer huurdersvriendelijk beleid voeren? Gaat ze haar huidige verdienmodel aanpassen en daarmee bijdragen aan het oplossen van de wooncrisis?
Overigens gaan de wekelijkse acties van NIET TE KOOP gewoon door. Onlangs heeft de Tweede Kamer een motie aangenomen om 500 miljoen van de verhuurdersheffing af te halen voor nieuwbouw en verduurzaming. Daarom vervalt de noodzaak om woningen te verkopen voor groot deel. Of zelfs helemaal.
Meedemonstreren? Zie www.niettekoop.org.
Artikel in Het Parool Bewoners willen niet dat Bickerseiland wordt als de grachtengordel, ‘alleen voor rijken’
Een aantal bewonerscommissies hebben in april 2021 een videoboodschap opgenomen om de nieuwe directeur Karin Verdooren kennis te laten maken met de huurders van De Key. Zo ook de bewonerscommissie Zomerdijkstraat.
De gemeente Diemen gaat in september huurders opleiden tot energiecoach. Energiecoaches zijn deskundige vrijwilligers die medehuurders met behulp van een vragenlijst in een één op één gesprek informeren over energiebesparing. Misschien is dat iets voor u.
Op zoek naar vrijwilligers
De gemeente is nog op zoek naar huurders die zich willen laten opleiden tot energiecoach. U krijgt dan deze maand september een (gratis) training aangeboden van drie dagen (op woensdag 15, 22 en 29 september van 10.00 uur tot 15.00 uur).
Om energiecoach te worden, hoeft u geen technische achtergrond te hebben of veel te weten van energie(besparing). Het is met name belangrijk dat u het leuk vindt om wat u geleerd heeft door te geven aan andere huurders en dat u samen met de bewoner op zoek wil gaan naar de besparingsmogelijkheden die passen bij de bewoner.
Iets voor u?
Huurt u een woning in Diemen en is dit iets voor u? Geef u dan op als energiecoach bij Imke Tegels via het aanmeldformulier op de website van de gemeente Diemen. Heeft u nog vragen dan kunt u haar bellen op dinsdag tot en met donderdag op 06-17544989.