Arcade heeft 19 november 2021 het verzoek van De Key tot het uitbrengen van een advies voor het plan zonnepanelen ontvangen. Daar heeft Arcade advies over uitgebracht. Hierbij een samenvatting van dat advies.

Bij het formuleren van het advies is een presentatiesessie behulpzaam geweest. Ook zijn er vragen beantwoord en is het jaarplan 2022 van Lieven de Key met Arcade gedeeld. Hierdoor is Arcade wel iets anders naar de aanvraag en de kern van de aanvraag gaan kijken.

Uit de adviesaanvraag

In het advies is daarom een uiteenzetting opgenomen om te toetsen of Arcade de adviesaanvraag goed heeft begrepen.

1. Zonmotor subsidie: Deze subsidie lijkt de reden reden dat Lieven de Key vaart maakt met zonnepanelenbeleid. Dat betekent dat de realisatie voor de zomervakantie 2022 gestart moet zijn. In die subsidieregeling duurzame Amsterdamse energie staat verder ondermeer dat uitstel, uiteraard verantwoord, mogelijk is.

2. Voorkeursscenario CVZ: De voorkeur van Lieven de Key lijkt uit te gaan naar het inzetten van de subsidie op CVZ-zonnepanelen. Dat gaat sneller en hierbij hoeft niet gewacht te worden op dak-onderhoud. Zoals wij begrijpen is dat omdat er niet zoveel panelen nodig zijn voor CVZ-installaties en dat die dan ook makkelijker verplaatst kunnen worden, mocht dak-onderhoud noodzakelijk zijn.

3. Individuele panelen: Hierbij gaat Lieven de Key er van uit dat er maximaal 4 á 5 panelen mogelijk zijn per huishouden. Minder dan 4 panelen is niet rendabel, voor meer dan 5 zijn de daken van de woningen waarschijnlijk te klein. Bijna alle daken zijn te klein om voor elke huurder 4 of 5 zonnepanelen te plaatsen. Lieven de Key stelt een inschrijvingsregeling voor vanuit het principe “wie het eerst komt die het eerst maalt”, met minimaal 4 en hooguit 5 zonnepanelen.

4. Combinatie CVZ-panelen en individuele panelen: Volgens de adviesaanvraag zou het niet mogelijk/wenselijk zijn om in 1 complex CVZ-panelen en individuele panelen te combineren. De reden hierachter is voor ons nog niet volledig duidelijk. In het gesprek heeft Arcade aangegeven dat het juist wenselijk is dat wel te combineren waar mogelijk. Lieven De Key wilde hier nog wel naar kijken als mogelijkheid. Graag wil Arcade duidelijkheid over de mogelijkheid om CVZ-panelen en individuele zonnepanelen te combineren.

5. Adviesrecht versus instemmingsrecht: Lieven de Key is van mening dat op dit gehele traject het adviesrecht van toepassing is en niet het instemmingsrecht. Arcade is van mening dat het hier draait om instemmingsrecht. Voor Arcade m.b.t. veranderingen in het algemene servicekostenbeleid, voor de bewonerscommissies met veranderingen in het complexgewijze servicekostenbeleid en met beleid ten aanzien van (alternatieve)energieopwekking en levering.  Graag hoort Arcade de motivatie van Lieven de Key waarom zij denken dat het adviesrecht hier van toepassing is en niet het instemmingsrecht.

6. Jaarplan 2022: In het jaarplan voor 2022 staat het aantal van 960 woningen genoemd:

“Op alle nieuwbouw plaatsen we zonnepanelen. Om op 3 MW uit te komen, betekent dit dat er in de bestaande bouw circa 1,6 MW aan zonnepanelen geplaatst moet worden in de periode tot 2026. Dat zijn ca 4.800 panelen (960 woningen met ieder 5 panelen). De planning voor 2022 op complexniveau volgt uit het inmiddels vastgestelde zonnepanelenbeleid. Financieel zijn naar verwachting voldoende middelen gereserveerd de komende jaren tot 2026 om deze doelstelling te realiseren. In 2022 is dat circa € 1,5 miljoen en daarna structureel € 0,5 miljoen per jaar.”(bladzijde 17 van het jaarplan 2022 van Lieven de Key).

Lieven de Key lijkt dus voor te sorteren op zo’n 320 woningen per jaar tot 2026. De redenering is een rekensom hoeveel panelen en daken nodig zijn om 1,6 MW aan zonnepanelen te plaatsen. De doelen en voorwaarden in de subsidieregeling zonmotor spreken daarentegen over het streven naar een maximale inzet van alternatieve energiebronnen, waaronder zonnepanelen. Lieven de Key lijkt te redeneren vanuit een afgesproken minimum. Arcade pleit voor het uitgaan van maximale doelen: overal waar het kan zonnepanelen plaatsen.

Arcade neemt verder aan dat de zin in bovengenoemd citaat: “het inmiddels vastgestelde zonnepanelenbeleid”, een vergissing is.

Principes en alternatieve voorstellen

Vooropgesteld is Arcade blij dat Lieven de Key beleid op zonnepanelen formuleert. Arcade en haar bewonerscommissies vragen hier al jaren om. Het beleid wat De Key nu voorstelt botst echter wel met een aantal principes van Arcade. Hieronder hebben wij onze principes en alternatieve voorstellen voor u op een rijtje gezet.

1. Maximaliseer de inspanningen samen met huurders. Dat betekent dat wij er groot voorstander van zijn op alle daken waar het mogelijk is, het maximum aantal zonnepanelen te plaatsen.
2. Alle huurders in een complex moeten van de plaatsing van de zonnepanelen op hun dak kunnen profiteren en breng in een complex geen scheiding aan tussen huurders die wel van zonnepanelen profiteren en huurders die dat niet doen. Intekening op basis van “wie het eerst komt, het eerst maalt” zal extra ongelijkheid creëren tussen huurders: huurders met meer geld, meer toegang tot de Nederlandse taal en tot de digitale wereld zullen zich bewuster en sneller inschrijven. Andere huurders zullen buiten de boot vallen.
3. CVZ-panelen als start voor het energiegebruik van de algemene voorzieningen in een complex: liften, ledverlichting bergingen, galerijen etc.
4. Combinatie CVZ- en individuele zonnepanelen moet mogelijk zijn  voor individueel gebruik en/of verlaging energierekening door afdracht aan netwerk te plaatsen.
5. Doe recht aan initiatieven van bewonerscommissies die al jaren vragen om zonnepanelen. Dus gebruik hen om mensen te enthousiasmeren en kijk of hun complex als 1 van de eerste in aanmerking kan komen.
6. Voorkeur voor afdracht opgewekte energie aan netwerk energieleveranciers en dit te vertalen naar de rekeningen van alle huurders. Hoe dit uitgewerkt moet worden zou onderwerp van discussie moeten zijn. Bijkomende voordelen zijn velerlei:
   1. er hoeven geen leidingen doorgetrokken te worden naar de individuele woningen, wat scheelt in materiaal(kosten en afval).
   2. Geen inschrijvingsprocedures meer
   3. Geen klachten over willekeur en andere procesklachten
   4. Toekomstige huurders delen ook in de pret, dus stel niemand achter/zonder bij voorbaat niemand uit.
7. Stel beleid op voor circulariteit en afvalverwerking
8. De prijs van 2 euro per paneel per maand voor individuele huurders lijkt Arcade redelijk. In ons tegenvoorstel gaan we uit van een maximale hoeveelheid zonnepanelen op een dak en van een verdeling van de opbrengsten onder alle huurders. Dit betekent dat de prijs van 2 euro per maand per geplaatst paneel (behalve die voor de CVZ-meter) verdeeld zou moeten worden over alle huurders. Een andere oplossing zou kunnen zijn om af te spreken hoeveel procent van de opbrengst door Lieven de Key mag worden ingehouden voor installatie en onderhoud en vervanging.
9. Koppeling aan andere initiatieven rond energiebeleid zoals:
   1. De fixbrigade (combinatie energiecoaches en tegelijkertijd toepassen van kleine maatregelen voor isolatie). De subsidievoorwaarden van zonmotor vragen ook om zonnepanelenbeleid te koppelen aan initiatieven om mensen aan het werk te helpen.
   2. Koppeling aan de voorlichting over, plus het mogelijk maken van, overstap op elektrisch koken. Dit staat ook in het jaarplan 2022 van Lieven de Key (pagina 18). Arcade vindt dat de doelen voor overstap op elektrisch koken in het jaarplan 2022 te beperkt zijn. Deze moeten opgeschroefd worden. Geef meer bekendheid daaraan, o.a. maar niet alleen door koppeling aan dit zonnepanelenbeleid.
   3. Bekijk ook altijd de mogelijkheid tot vergroening cq waterproof maken van de daken in combinatie met de plaatsing van zonnepanelen.

Conclusie 

Arcade concludeert hierop het volgende:

1. Alle huurders dienen zoveel mogelijk profijt van het nieuwe zonnepanelenbeleid van Lieven de Key te hebben.
2. Lieven de Key dient te streven naar een maximalisering van de plaatsing van zonnepanelen per dak/complex. De huidige doelen zijn te beperkt.
3. Arcade onderschrijft de strategie van CVZ-panelen: eerst en snel, mits, en alleen mits het mogelijk blijft dat ook op die CVZ-daken waar dat kan meer (individuele) panelen geplaatst kunnen worden.
4. Een overweging zou kunnen zijn om het advies te splitsen. Mits voldaan kan worden aan conclusie punt 3: eerst een advies wat betreft CVZ-panelen, om de zonmotor subsidie van de gemeente Amsterdam niet mis te lopen. Na akkoord hierover uitgebreid samenwerken om een maximaal beleid voor zonnepanelen voor individuele huurders te ontwikkelen.
5. Arcade vindt dat Lieven de Key het zonnepanelenbeleid moet koppelen aan doelen op het gebied van de circulariteit van de zonnepanelen. Ook moet het creëren van een afvalberg van niet te hergebruiken zonnepanelen voorkomen worden. Het advies is om dit op te nemen in het algemene energietransitie-beleid dat binnenkort aan Arcade voorgelegd gaat worden.

• 211119 Adviesaanvraag plan zonnepanelen Lieven de Key
• 211119 Plan zonnepanelen Lieven de Key
• 211223 Vragen Arcade n.a.v. adviesaanvraag zonnepanelen
• 220113 Beantwoorden vragen Arcade inzake zonnepanelen bij LDK
• 220207 Advies Arcade zonnepanelenbeleid Lieven de Key
• 220221 Reactie Lieven de Key op advies van Arcade inzake het Beleid zonnepanelen Lieven de Key

De gemeente Diemen gaat in september huurders opleiden tot energiecoach. Energiecoaches zijn deskundige vrijwilligers die medehuurders met behulp van een vragenlijst in een één op één gesprek informeren over energiebesparing. Misschien is dat iets voor u.

Op zoek naar vrijwilligers

De gemeente is nog op zoek naar huurders die zich willen laten opleiden tot energiecoach. U krijgt dan deze maand september een (gratis) training aangeboden van drie dagen (op woensdag 15, 22 en 29 september van 10.00 uur tot 15.00 uur).
Om energiecoach te worden, hoeft u geen technische achtergrond te hebben of veel te weten van energie(besparing). Het is met name belangrijk dat u het leuk vindt om wat u geleerd heeft door te geven aan andere huurders en dat u samen met de bewoner op zoek wil gaan naar de besparingsmogelijkheden die passen bij de bewoner.

Iets voor u?

Huurt u een woning in Diemen en is dit iets voor u? Geef u dan op als energiecoach bij Imke Tegels via het aanmeldformulier op de website van de gemeente Diemen. Heeft u nog vragen dan kunt u haar bellen op dinsdag tot en met donderdag op 06-17544989.

Een huurder krijgt een brief van De Key: ‘Wij komen uw geiser en gaskachel verwijderen en vervangen door een ketel en CV.’ Huurder heeft geen zin in gebreek, buizen en radiatoren, bovendien is daar geen ruimte voor. Wat nu? De huurder vertelt.

Toch maar eens op onderzoek gaan naar alternatieven. Tenslotte moeten we toe naar gasvrij en die ketels draaien ook op gas. En bij fouten bij het installeren en bij onvoldoende onderhoud is er nog steeds gevaar voor koolmonoxide. Volgt een periode van contact opnemen met diverse firma’s , adviesorganisaties plus bezoeken aan voorlichtingsbijeenkomsten. Langzamerhand groeit daar een goed beeld uit. Hierbij gaat het om drie fasen: wassen, koken en verwarmen. In die volgorde heb ik het ook aangepakt.

De stappen

Voor warm water bestaan er de zogenoemde doorstroomapparaten. Voor een gewone woning is een capaciteit van 15 kWatt genoeg. Wel is driefasen krachtstroom nodig. Dit betekent een verbouwing van de meterkast. Naast de gebruikelijke groepen moet een extra groep komen met krachtstroom plus een speciaal stopcontact voor het doorstroomapparaat. Dit is de eerste stap. Daarna, de tweede stap, moet de netbeheerder de stroomtoevoer verzwaren. Dan pas kan het doorstroomapparaat zelf geïnstalleerd worden.

Koken op inductie is de tweede fase. Hiervoor heb ik een extra groep krachtstroom en stopcontact voor krachtstroom laten aanleggen. Maar voor twee ‘pitten’, meer gebruik ik niet, blijkt dit niet nodig. Zeer waarschijnlijk wel voor een fornuis.

Voor de derde en laatste fase, verwarming, zijn infraroodpanelen het meest geschikt. Deze worden aan het plafond bevestigd. Indien mogelijk wordt voor de elektra gebruikgemaakt van de aanwezige leidingen boven het plafond, zodat er geen ‘lelijke’ bedradingen door de kamer lopen. De capaciteit van de panelen zijn 700-900 Watt. Per groep van 16 Ampere en 220 Volt komt het maximum uit op zo’n 3500 Watt. Elke woning heeft normaal gesproken minimaal twee groepen. Dat moet voldoende zijn voor 3-4 panelen. Uiteraard afhankelijk van de overige apparatuur en hoe de groepen over de woning verdeeld zijn.

Het verdient aanbeveling om alles door één firma te laten aanleggen. En eerst een totaalplan op te stellen. Zeker bij grotere woningen waarbij meer infraroodpanelen nodig zijn. Zodat indien nodig een extra groep in de meterkast aangelegd kan worden.

Mag dit allemaal?

Dit valt positief te beantwoorden: ja, het mag. De Key heeft zelf te kennen gegeven dat zij voor het koken op inductie een aparte groep en stopcontact wil aanleggen. Helaas moet je warm water en verwarming zelf laten aanleggen en het ook zelf betalen. Maar de kosten vallen uiteindelijk mee. Bovendien is er dan geen sprake van een huurverhoging. Het gemak en comfort is prima in orde. Met name het doorstroomapparaat, dat is compact, functioneert als een gewone geiser en de temperatuur is tot op de graad nauwkeurig te regelen. Koken op inductie is even wennen maar bevalt al snel goed. Het is zelfs goedkoper dan op gas. Maar ook het vastrecht voor gas wordt uitgespaard. Al met al zal het voordeel opleveren. De infraroodpanelen zijn pas half april aangelegd. Dus daarover zijn nog geen conclusies te trekken.

Ter herinnering, Arcade heeft 3,5 jaar geleden in de laatste gedrukte versie van de nieuwsbrief al opgeroepen om de verketeling te stoppen en over te schakelen op aardgasvrije mogelijkheden. Ook heeft De Key in een memo van enige jaren terug aangegeven dat zij richting aardgasvrij willen gaan. Een paar korte citaten hieruit: ‘Dat betekent energie van groene bronnen en aardgasvrij.’ En: ‘…noodzaak om aardgas te vervangen door duurzame alternatieven.’

Echter de praktijk blijkt weerbarstiger. Naar aanleiding van de verstuurde bewonersbrieven over het verwijderen van de geisers en gaskachels heeft onze bewonerscommissie gevraagd waarom De Key geen alternatieven aanbiedt. Het antwoord is teleurstellend. Geen woord over gasvrije alternatieven, alleen ketels en CV’s en daarmee uit. Daarop stuurt de bewonerscommissie opnieuw een brief waarin zij veel nadrukkelijker aandringt op het aanbieden van gasvrije alternatieven. Nu 14 maanden later is deze brief nog steeds niet beantwoord. Niet bepaald klantvriendelijk.

Tot slot, ik heb nu een CO-meter in de aanbieding.

Noot: Het staat huurders vrij om zelf te investeren in duurzaamheidsmaatregelen. Breng dergelijke installaties niet zelf aan, maar laat dit vakmensen doen.  En houdt er rekening mee dat bij het verlaten van de woning dit wel tot kosten kan leiden omdat een volgende huurder niet verplicht is deze installaties over te nemen.
Arcade pleit er bij De Key wel voor om individuele initiatieven op het gebied van duurzaamheid mogelijk te maken.

Het zal u niet ontgaan zijn dat er de afgelopen maanden veel te doen is geweest over warmtelevering aan woningen. Met alle perikelen bij het Afval Energie Bedrijf (AEB) en met warmtebedrijf Rotterdam is het de vraag of deze bedrijven zich wel aan hun contractuele verplichtingen voor warmtelevering aan woningen kunnen voldoen zonder de vele honderden miljoenen die de overheid moet bijpassen. Staan dadelijk Amsterdammers met een aansluiting op het warmtenet letterlijk in de kou?

In dit artikel gaan we kort in op de vorderingen van Amsterdam Aardgasvrij en op warmtelevering bij huurders van De Key. Over warmtelevering bij woningen doen veel verhalen de rondte. De één is dik tevreden en de ander heeft continu kommer en kwel met lekkages en storingen. Arcade inventariseert hoe de huurders van De Key warmtelevering ervaren. Wij willen graag weten of u content bent, niet te veel betaalt of regelmatig klachten ondervindt. Via info@hvarcade.nl worden de e-mails doorgestuurd aan de werkgroep energietransitie.

Amsterdam Aardgasvrij

De 20 ontwikkelwijken die de gemeente Amsterdam heeft aangewezen om als eerste aardgasvrij te maken in 2030 zijn bekend. In deze gebieden heeft De Key en Lieven de Stad woningbezit. Arcade gaat de bewonerscommissies en de bewoners in deze complexen actief benaderen om hen bij te staan.

Halverwege 2020 wordt de warmtevisie van de gemeente Amsterdam verwacht en dan weten we hoe de gemeente de stad in 2040 aardgasvrij wil maken. “We maken de stad aardgasvrij tegen de laagste kosten.”, zo verklaarde Wybo Jurgens van de gemeente Amsterdam op het Bewonerscafé van Huurgenoot. Daar zit nog wel een adder onder het gras. Want legt de gemeente de grens bij Amsterdam aardgasvrij of bij Amsterdam klimaatneutraal? De stad wil in 2050 klimaatneutraal zijn en dat is een hoger ambitieniveau. Dan kunnen de kosten er heel anders uitzien. Daar bovenop komt ook nog dat de keuze van de energietechniek tegen de laagste kosten heel anders kan zijn. Wordt het warmtelevering, elektriciteitslevering of groen gas? Arcade zal de Key en de gemeente via de Federatie van Amsterdamse Huurderskoepels (FAH) hier stevig over blijven bevragen.

Warmtelevering bij woningen

Huishoudens met warmtelevering krijgen via het warmtedistributienet van de stad warm water van 70°C tot 90°C aangeleverd. Het hete water komt binnen via het warmte-afleverapparaat (zie foto). Via een warmtewisselaar wordt het water voor de radiatoren verwarmd en apart het water voor het warm tapwater.

Via een warmtemeter wordt bepaald hoeveel warmte door het huishouden is afgenomen. Warmtemeters zijn er in vele soorten en maten. Toch is het raadzaam om als huurder goed duidelijk te hebben hoe de warmtemeter werkt, want daarmee kan je geld besparen. Sommige oudere meters registreren ook warmte als de zon erop schijnt. Gelukkig meten de moderne warmtemeters op basis van temperatuur en waterstroming en dat is nauwkeuriger en eerlijker.

Op de energierekening worden het elektriciteitsverbruik en het warmteverbruik in rekening gebracht. Het warmteverbruik wordt uitgedrukt in afgenomen GigaJoules (GJ). Dit is een maateenheid voor energie. Daarnaast wordt ook vastrecht in rekening gebracht voor het gebruik en onderhoud van het warmte-afleverapparaat. Deze vastrechtkosten zijn vaak hoger dan de vastrechtkosten bij een gasaansluiting en zijn te vergelijken met de aanschaf en onderhoud van een HR-ketel, dat doorgaans door de verhuurder wordt betaald. Het is dan ook redelijk dat huurders geen vastrechtkosten voor de warmtelevering hoeven te betalen. Een ander mogelijke vorm van afrekenen is de verdeelsleutel methodiek. Daarbij worden de totale energielasten van verbruik en onderhoud jaarlijks verdeeld over het aantal huurders in het complex. Je hebt als huurder dan geen directe invloed op het besparen van energie en de daaruit voortvloeiende kostenbesparing. De bewonerscommissie in het complex heeft wel mogelijkheden.

Tips om geld te besparen

Om de kosten voor elektriciteit te verlagen kan je kiezen voor een hot-fill wasmachine of afwasmachine. Voor het gebruik van warm water tappen deze machines dit af bij het warmte-afleverapparaat. De aanschafkosten voor dergelijke machines zijn hoger omdat de vraag op de markt gering is. De machines hoeven geen elektriciteit te gebruiken om het water op te warmen, dat 80% op het elektriciteitsverbruik scheelt van het apparaat. Verder zijn de wasprogramma’s korter en heb je geen last van de verkalking van het verwarmingselement, dat vaak de boosdoener is bij niet werkende was- en afwasmachines.

Vanaf 2017 denkt Arcade mee in het platform Energietransitie van De Key. Dat doen we vanuit het perspectief van de bewoners en de bewoners-commissies. Op 10 april 2019 is een presentatie aan het platform gegeven over de voorgenomen beleidsuitgangspunten ten aanzien van het onderdeel zonnepanelen. Kort daarop meldde De Key dat zij zich ging beraden op het gehele beleid gerelateerd aan de energietransitie in relatie tot de financiële (on)mogelijkheden. Het overleg van het platform werd tot nader order opgeschort. Het bleef daarop lange tijd stil. Omdat bewonerscommissies en huurders staan te popelen om aan de slag te gaan met de energietransitie en zonnepanelen heeft Arcade de vrijheid genomen om De Key ongevraagd over zonnepanelen te adviseren.

Waarom beleid voor zonnepanelen nodig is

Arcade pleit er al lange tijd jaar voor dat De Key beleid maakt over zonnepanelen. Met zonnepanelen zijn makkelijk meters te maken en er kan snel resultaat behaald worden. Daarnaast leidt het plaatsen van zonnepanelen bijna onmiddellijk tot lastenverlichting voor zowel huurders als voor De Key.

Alvast starten met zonnepanelen is steeds afgewezen. Dat komt omdat het standpunt van De Key is dat zonnepanelen onderdeel moeten zijn van het algemene energietransitiebeleid waarin alleen “no-regret” maatregelen opgenomen worden. Bij herhaling heeft Arcade aangegeven dat de angst voor regretmaatregelen zou kunnen leiden tot geen beleid, uitstel en achterlopen op andere corporaties die wel stappen durven te zetten. Dit is inmiddels de realiteit. Er zijn in Amsterdam en heel Nederland talloze initiatieven met zonnepanelen en De Key loopt hopeloos achter.

Arcade staat hierin niet alleen. “Zon op je pan” heeft in een raadsadres aan de gemeenteraad en wethouders (juni 2019) aangegeven dat meerdere corporaties erg achter lopen, waarbij De Key de achteraan aansluit. Volgens “Zon op je pan” zijn huurders door dit falend beleid inmiddels 200 miljoen euro aan lagere woonlasten misgelopen. Arcade ondersteunt de oproep van “Zon op je pan” van harte: maak vaart en kom eindelijk tot beleid.

De Key investeert selectief in zonnepanelen

De Key geeft aan op geen enkele wijze zelf te willen investeren in zonnepanelen. Dit uitgangspunt wordt selectief ingezet. De Key investeert namelijk wel in zonnepanelen bij nieuwbouw voor starters, maar niet in zonnepanelen voor haar huidige bezit. Terwijl die huurders de grootste behoefte hebben aan verlaging van hun woonlasten. Bovendien kan dit ook voordelen opleveren in de exploitatiekosten van de complexen. De opgewekte energie kan ingezet worden voor licht, deurdrangers, bellen, liften, pompen etc.

Zonnepanelen en VVE’s

Het wordt gemengde VVE-s, waarin de Key meestal een meerderheidsbelang heeft, onmogelijk gemaakt te investeren in zonnepanelen. Dit uitganspunt van De Key belemmert elk initiatief van VVE-s. Arcade vind dat VVE-s nadrukkelijk de kans moeten krijgen om te investeren: maar wel alleen in samen werking met huurders/BC-s opdat de gezamenlijke belangen van kopers en huurders tot zijn recht komen.

De doelen en stedelijke beloften

De Key onttrekt zich aan de doelen van Nationale en Stedelijke Amsterdamse beloften om mee te werken aan het realiseren van zonne-energie en het terugdringen van CO2. Deze heeft De Key wel ondertekent. Hiermee geeft De Key het slechte voorbeeld aan haar huurders. Als gevraagd wordt zelf bij te dragen aan het bereiken van de doelen van het klimaatakkoord. Arcade vindt dat De Key verantwoordelijkheid moet tonen en samen moet werken met gemeenten en organisaties die de mogelijkheden van huurders vergroten: bv Zon op Nederland, Eco-stroom.

Geef ruimte voor initiatief

Arcade pleit al tijden voor het mogelijk maken van de postcode roos voor zonnepanelen. Zoals Zon op Nederland. Dat werkt kleinschalig, geven bewoners de kans een eigen zonne-coöperatie op te richten en zelf te beheren. Zon op Nederland hoeft er zelf niet aan te verdienen. Zon op Zeeburg was daar het eerste en meteen ook laatste voorbeeld van 2 jaar geleden, ondanks toezeggingen van De Key om meer projecten van Zon op Nederland/Zon op Zeeburg mogelijk te maken. Arcade vindt dat het voor BC-s mogelijk moet zijn om vormen zoals Zon op Zeeburg te realiseren en eventuele kostenverlaging voor de huurders zelf te organiseren

Maak het toepasbaar en flexibel

De complexen van De Key lopen behoorlijk uiteen als het gaat om dak, isolatie en staat van onderhoud. Een zonnepanelen-project dat overal toepasbaar moet zijn betekent waarschijnlijk dat het maar op enkele plekken toepasbaar is en op veel plekken niets gerealiseerd kan worden. Arcade vindt dat beleid recht moet doen aan de verscheidenheid van de situaties en de verscheidenheid in wensen en plannen van bewoners.

Maak initiatieven mogelijk en creëer kansen

Tijdens de kritische bespreking van het Plan van aanpak van de energietransitie in november 2018 heeft Arcade als resultaat van 1 jaar meedenken dan ook een pleidooi gehouden voor vaart, flexibiliteit, participatie, betrokkenheid en inspraak van bewoners en BC-s rond zonnepanelen en energietransitie. Dus maak initiatieven mogelijk en creëer kansen voor huurders.

Er bestaat nog steeds de mogelijkheid dat bewoners zelf via bv een postcoderoos investeren in minder woonlasten en betere energie. Een dergelijk beleid hoeft de Key niets te kosten. Integendeel: het kan De Key iets opleveren. Kennis, kunde, energiebesparing en maatschappelijk een beter imago.

Arcade heeft aangeboden meer te denken hoe dit beleid met minimale inspanning voor De Key gerealiseerd kan worden. Dat doen we graag samen met bewonerscommissies. Zij staan te springen om initiatieven.

• Ongevraagd advies Arcade op plannen voor zonnepanelen bij de Key 25-08-2019

 

Zo begint de vrolijke liedtekst van het Nederlands popbandje de Skik. En met recht kunnen we zeggen: “Dank je wel voor de zon!”. Deze levert per jaar ruim 3.000 keer zoveel energie als het jaarlijkse wereldwijde energieverbruik. In potentie is er meer dan genoeg zonne-energie beschikbaar. Zelfs bij de verwachte verdubbeling van het wereldwijde energieverbruik in 2050 door de sterke economische groei van ontwikkelingslanden.

Zonnecellen nog niet efficiënt genoeg

De lastige opgave is om de zonne-energie om te zetten in een voor ons bruikbare vorm van energie. Dit kan met zonnepanelen. In vergelijking met het verbranden van fossiele brandstoffen dat veel vervuiling teweegbrengt [Link], zijn zonnepanelen een duurzame vorm van energievoorziening. Ze veroorzaken geen luchtvervuiling en weinig CO2 uitstoot.

De huidige generatie zonnepanelen hebben slechts een rendement van 15 à 20 procent. Het grootste deel van het zonlicht benutten we dus niet. Het huidige wereldrecord is een rendement van 46 procent. Dat gaat met gestapelde zonnecellen en geconcentreerd licht, en wordt slechts toegepast in de ruimtevaart. De verwachting is dat een rendement tot 70 procent mogelijk zou zijn.

Naast voordelen, ook nadelen aan zonnepanelen

Desalniettemin hebben zonnepanelen ook een nadeel. De productie levert milieunadelen op. Ze vergen namelijk bijzondere mineralen, zoals nikkel, kobalt en zilver. Door de grote toename in productie van zonnepanelen wereldwijd, is ook het aantal exploitatievergunningen voor mijnbouw in beschermde natuurgebieden in ontwikkelingslanden toegenomen. Alle vormen van mijnbouw hebben een negatieve uitwerking op het milieu. Hierdoor ontstaat verdroging, bodemverontreinigingen en vervuiling van het oppervlaktewater. Via deze link kunt u hierover meer lezen. “Onze groene energie verwoest elders de natuur”. 

Aantal zonnepanelen neemt toe

De kosten voor de installatie van zonnepalen is de afgelopen jaren gedaald. Mede hierom is momenteel het plaatsen van zonnepanelen populair. Volgens MilieuCentraal is de investering in de panelen in 7 jaar terugverdiend door besparing op energiekosten. Bovendien vinden veel mensen het leuk om eigen stroom op te wekken.

De toename van geïnstalleerde zonnepanelen in Amsterdam, Diemen en Zandvoort is te beschouwen in onderstaande grafiek. Op de linkeras zijn de waarden voor Amsterdam en op de rechter as zijn de waarden voor Diemen en Zandvoort af te lezen. Dit is uitgedrukt in kiloWattpiek (kWp). Dit geeft aan hoeveel elektriciteit een zonnepaneel kan opwekken in de meeste gunstigste situatie. In Nederland worden deze ideale omstandigheden voor 85 procent behaald. Dus een set van 10 zonnepanelen van 3 kWp levert 2,55 kWh op als de zon gedurende één uur de panelen heeft beschenen. Met gemiddeld 1500 zon-uren per jaar in Nederland kan deze set ongeveer 3.800 kWh per jaar opleveren. Ter vergelijking: een gemiddeld huishouden gebruikt zo’n 3.000 kWh per jaar. In 2018 was het totaal geïnstalleerd vermogen aan zonne-energie in Amsterdam, Diemen en Zandvoort ongeveer 55.500 kWp. Hiermee kan per jaar voor circa 23.500 huishoudens stroom worden opgewekt; zo’n 5 % van het totaal aan huishoudens in de drie gemeenten.

Zonnepanelen voor huurders

Huurders van een sociale corporatie kunnen ook gebruik maken van zonnepanelen. Bij woningcorporatie Ymere en de Alliantie is het mogelijk om zonnepanelen te huren. De stroomopbrengst wordt dan verrekend met de energierekening. Dat levert huurders per jaar ongeveer € 100,- op. Helaas, biedt De Key deze dienst niet aan en Arcade verwacht dat deze dienst voorlopig niet zal worden aangeboden. Als ze een dienst gaat aanbieden zal De Key dit uitbesteden via een energiecoöperatie, die dan verantwoordelijk is voor het installeren en onderhouden van de zonnepanelen. Zelf wil De Key niet willen investeren in zonnepanelen. Een energiecoöperatie is juridisch gezien een coöperatieve vereniging zonder winstoogmerk. Energiegebruikers kunnen er lid van zijn en zodoende stemrecht hebben bij de besluitvorming van de energiecoöperatie. 

Zonnepanelen voor huurders van De Key

Waar andere Amsterdamse woningcorporaties de ambitie uitspreken om vele duizenden zonnepanelen te plaatsen voor hun huurders, doet De Key dit nadrukkelijk niet. De duurzaamheidsambitie van De Key is zeer teleurstellend.

Als alternatief kunnen huurders van De Key zich aansluiten bij Amsterdamse Energiecoöperaties, zoals Ecostroom of zonnepanelen huren via hun eigen energiebedrijf. Deze zonnepanelen hoeven dan niet te worden geïnstalleerd op het dak van uw huurwoning. Wilt u toch iets voor het klimaat doen zonder zonnepanelen, dan kunt u bij uw energiebedrijf groene of duurzame stroom afnemen.

Arcade Werkgroep Energietransitie

Als individu is het een lastige opgave om allerlei voordelen en nadelen tegen elkaar af te wegen. Daarom staat Arcade er voor om De Key aan te sporen een beleid te voeren dat op verschillende manieren duurzaam is. Hierbij behoort duurzame nieuwbouw, bestaande panden onderhouden om deze zo goed mogelijk te isoleren, en kritisch met de energietransitie omgaan. Hiervoor hebben wij hulp en adviezen van onafhankelijke experts nodig. Jammer genoeg hebben we nog een moeilijk pad te begaan, gezien De Key op het moment niet welwillend is om in een energietransitie te investeren. Desalniettemin blijven wij actief. Wilt u hierover meedenken en -leren? Meld u zich dan aan bij de Werkgroep Energietransitie van Arcade door een e-mail te sturen naar info@hvarcade.nl. 

In de hijgende verkiezingsstrijd van de afgelopen periode buitelden politieke partijen over elkaar met wat zij allemaal vinden van de doorrekening van het klimaatakkoord door het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en het Centraal Planbureau (CPB). Nu het stof van de verkiezingsretoriek is neergedaald, kunnen we eens rustig bekijken wat er hiermee aan de hand is.

Hoe zit het met de plannen van het Rijk en de Gemeente Amsterdam?

Voor de energietransitie kiezen zij voor de ‘wijkgerichte aanpak’ (zie afbeelding). Het is de bedoeling dat in 2030 1,5 van de 7,7 miljoen woningen in Nederland aardgasvrij zijn. Omdat met woningcorporaties grote stappen kunnen worden gemaakt, ziet het Rijk hen als startmotor om ervaring op te doen.

Amsterdam heeft in Zuid-Oost, Nieuw-West en Noord ontwikkelbuurten aangewezen, die als eerste in aanmerking komen. Staat uw complex niet in deze ontwikkelbuurten, dan bent u voorlopig niet aan zet, tenzij u graag zelf actie wilt ondernemen bij bijvoorbeeld groot onderhoud van uw complex.

Voorts is Amsterdam bezig om een warmtevisie en een routekaart op te stellen, dat in 2021 moet zijn afgerond. Ook Zandvoort en Diemen zijn bezig met het opstellen van een routekaart. Kortweg houdt dit in dat de gemeente in samenspraak met haar inwoners opschrijft hoe de stad aardgasvrij is te verwarmen en wanneer welke wijken aan de beurt zijn.

Daarbij zet de gemeente hoog in op warmtelevering met een warmtenet, omdat het een energetisch zeer rendabele manier is om woningen te verwarmen met laagwaardige warmte. Dat kan met restwarmte, geothermie of aquathermie, etc.

Waar kosten te hoog zijn om een warmtenet aan te leggen, wordt ingezet op warmtepompen of groen gas. Groen gas kan via het bestaande gasnet worden gedistribueerd, maar niet voordat oude gietijzeren gasleidingen zijn vervangen, want die zijn niet geschikt voor waterstof. Deze oude gasleidingen worden al veelal vervangen, omdat het risico voor gaslekkages daarbij te groot is en er niet langer kan worden gewacht totdat de planvorming voor de energietransitie is afgerond.

Om dit alles te bekostigen, komen er verschillende financieringsmaatregelen. Zo wordt de energiebelasting verhoogd vanuit het oogpunt dat ‘de vervuiler betaalt’. Er komt een ‘Warmtefonds’ om isolatie van woningen te financieren. De regeling Energie Investeringsaftrek voor bedrijven wordt uitgebreid en voor het energiezuinig maken van gebouwen is het mogelijk om een niet-persoonsgebonden lening op het gebouw af te sluiten.

Wat betekent duurzaamheid voor uw bewonerscommissie?

Voor uw bewonerscommissie betekent duurzaamheid de oprechte zorg voor uw buren en uw directe omgeving. Dat kan zijn zorg om goed de belangen van uw buren in uw complex te vertegenwoordigen, uw buren te informeren over de mogelijkheden om de energierekening te verlagen, portiektuintjes aan te leggen, zwerfafval op te ruimen, eenzaamheid te bestrijden enzovoort. Hier bent u aan zet.

Kleine maatregelen

Zoals we al hebben vermeld in ons vorige bericht, geeft De Key aan dat zij onvoldoende financiële ruimte heeft om voortvarend met de energietransitie aan de slag te gaan. Ondanks dat zij op dit gebied momenteel niets ondernemen, kunt u wel een zet plaatsen. U kunt bijvoorbeeld uw buren informeren hoe zij aan de hand van relatief kleine maatregelen zo een € 200,- à € 300,- per jaar op de energierekening kunnen besparen. Voorbeelden van zulke maatregelen zijn het plaatsen tochtstrippen en radiatorfolie, het waterzijdig inregelen van radiatoren en het gebruik van LED-verlichting.

Wilt u hierover meer weten? Kom dan bijvoorbeeld op 24 april van 20.00 uur tot 22.00 uur naar de bijeenkomst Lees je energierekening in De Jungle, Tweede van Swindenstraat 26, 1093 VS Amsterdam en neem uw energierekening mee.

U kunt ook veel informatie opdoen tijdens het Energieontbijt op 11 april van 8.30 uur tot 10.30 uur of het Energiespreekuur van 11.00 uur tot 12.30 uur in 02025, Gaasterlandstraat 5, 1079 RH Amsterdam.

Meld u zich voor deze bijeenkomsten vooraf aan, door de links te volgen.

!WOON en de Woonbond (alleen voor leden) kunnen u ook verder helpen.

Ook zou u met uw bewonerscommissie een klussenteam kunnen samenstellen – er zijn altijd wel een paar handige mannen en vrouwen in de buurt – die de besparingsmaatregelen gaan toepassen bij uw buren. Aanvullend kunt u bijvoorbeeld een wedstrijd organiseren voor uw buren om energie te besparen in de woning. De winnende buurman of buurvrouw van uw bewonerscommissie krijgt een eervolle vermelding in de nieuwsbrief.

De Werkgroep Energietransitie van Arcade

Dit is een derde bijdrage over energietransitie in de nieuwsbrief. Weet u niet goed welke zet u kunt plaatsen? De Werkgroep Energietransitie van Arcade staat open voor al uw energievragen. Stel uw vragen via info@hvarcade.nl en u krijgt binnen 5 werkdagen antwoord op uw vraag.

Bewoners, bewonerscommissies en Arcade beginnen ongeduldig te worden: waar blijven de concrete plannen van de Key?

Wie de blogs en tweets van Leon Bobbe, de directeur van De Key, volgt kan het wel raden: Volgens Bobbe verkeert De Key opnieuw in zwaar financieel weer; de belastingen stijgen (met name de vennootschapsbelasting en verhuurderheffing), de bouwkosten stijgen dramatisch, en de huren stijgen lang zo hard niet mee. De energietransitie vergt grote investeringen van sociale corporaties, die de Key niet heeft, volgens Bobbe.

De overheid wil de corporaties hier niet in ondersteunen, dus blijven er vraagtekens over. (Zie ook dit artikel van de woonbond “Verduurzamen huursector kan als de politieke wil er is“)

Dit betekent dat De Key de plannen voor een ambitieuze energietransitie weer in de ijskast aan het zetten is (zie hier een samenvatting van het Plan van Aanpak Energietransitie van De Key). Herbezinning vindt plaats op kleine ingrepen die een beetje energetisch soelaas kunnen bieden. Welke dat worden, is nog niet duidelijk.

Arcade heeft te horen gekregen dat nu opnieuw alles bekeken wordt, dat er waarschijnlijk eind maart, begin april een aparte nota zonnepanelen zal komen, en dat eind april bekend zal worden welke plannen de komende tijd echt op de rit gezet zullen worden. Zodra wij meer weten, hoort u meer van ons.

De Werkgroep Energietransitie van Arcade volgt dit proces nauwlettend, kan altijd nieuwe leden gebruiken en wij zijn nu vooral bezig onszelf wat deskundiger te maken rond de thema’s energietransitie in corporatieland en de stad Amsterdam. Heeft u interesse on hieraan mee te doen? Stuur dan een e-mail naar info@hvarcade.nl met als onderwerk ‘Werkgroep Energietransitie’.

Maar allereerst gaan we natuurlijk met veel energie meelopen met de Klimaatmars 10 maart op de dam in Amsterdam. Het moet daar zo warm worden van alle mensen dat de gloed ervan tot in Den Haag voelbaar wordt.

Globaal, nationaal, stedelijk

De aarde warmt steeds meer op ten gevolge van CO₂ in de atmosfeer door met name industriële veeteelt, ontbossing en het gebruik van fossiele brandstoffen. Het ontwerp voor een nationaal klimaatakkoord ligt klaar om in 2020 in werking te treden. Nederland wil in 2030 de uitstoot van CO₂ met ten minste 49 procent verminderd hebben. Amsterdam wil voor 2050 een aardgasloze stad zijn.

Dat betekent dat voor het jaar 2050 alle Amsterdamse huizen van het aardgas af moeten. De overheid rekent erop dat woningcorporaties het voortouw nemen. De zeven Amsterdamse woningcorporaties hebben een hoofdrol en komen als eerste op het toneel van de energietransitie. Als zij samen de klus klaren, zijn in Amsterdam 60% van alle Amsterdamse huurwoningen van het gas af. De Key hoort daarbij.

Wat is energietransitie van woningen?

Simpel gezegd: woningen moeten eerst goed geïsoleerd worden, voordat er een alternatieve energiebron voor gas kan worden toegepast, waarna de woning van het gas wordt afgekoppeld.

Van het isoleren van bestaande flatwoningen zijn nog niet veel voorbeelden. Alternatieve energiebronnen zijn er legio; uiteenlopend van zonne-energie, wind, stadsverwarming tot warmte gebruik van riool, grachten of diepere aard/grondwaterlagen via warmtepompen.

Wat doet De Key aan energietransitie?

Op dit moment wordt alle nieuwbouw gasloos en energieneutraal opgeleverd, met zonnepanelen standaard op het dak. Voor haar al bestaand woningbezit heeft het Platform Energietransitie van De Key een Plan van Aanpak (PvA) geschreven. Dat PvA is een soort startnotitie en verkenning van de richting die De Key uit wil. Het is geschreven op basis van de portefeuillestrategie van haar woningbezit, de routekaart van Aedes (branche-organisatie van de woningcorporaties) en de visie die De Key tot nu toe heeft om de energietransitie toe te passen op haar huurwoningen. Hierbij een samenvatting van het stuk.

Bijdrage en standpunt Arcade

Arcade is uitgenodigd door De Key om deel te nemen aan het Platform Energietransitie van De Key. Namens Arcade nemen twee bestuursleden van Arcade (Harrie Houtbeckers en Bob Soer) hieraan deel. Bij het platform zitten namens De Key de verantwoordelijk procesmanager voor Energietransitie en de medewerker Communicatie, verantwoordelijk voor het betrekken van medewerkers van De Key en huurders. Zij geven richting aan het beleid van De Key op gebied van energietransitie en doen voorstellen aan de directie hierover.

Arcade heeft momenteel de rol van actieve kritisch toehoorder. Het PvA bevat op dit moment nog geen concrete voorstellen. Zodra deze er wel komen; als eerste over zonnepanelen, ongeveer eind maart dit jaar, zal Arcade officieel een advies uitbrengen.

Arcade ziet het als een grote uitdaging om bewoners(commissies) op een volwaardige manier te (laten) betrekken, vanaf het moment dat de plannen per complex worden uitgedacht.

Veel van die concrete plannen zullen neerkomen op een soort van renovatie/groot-onderhoud. Arcade heeft in haar feedback op het PvA benadrukt dat bij renovatie de Amsterdamse Kaderafspraken uitgangspunt dienen te zijn voor het betrekken van Arcade en bewoners(commissies) bij de plannen van De Key. Gezien veel ervaringen tot nu toe tussen De Key en bewonerscommissies (BC-s), heeft Arcade haar bezorgdheid uitgesproken dat bewonersparticipatie teveel achteraf en als communicatiesmeermiddel zal worden ingezet. De Key heeft verzekerd dat deze zorgen onterecht zijn.

Volgens Arcade, de twee grote dilemma’s in het PvA energietransitie van De Key

1. De Key heeft globaal de kosten berekend en die bedragen maar liefst 1 miljard tot 2050. Om dat op te hoesten wil De Key zoveel mogelijk gaan verkopen. Arcade wil juist de uitverkoop van sociale huurwoningen zoveel mogelijk beperken en eigenlijk stoppen. Er zijn er immers al te weinig. In plaats van verkoop ziet Arcade meer in een afschaffing van de verhuurdersheffing en dat de overheid voor financiële steun voor de energietransitie zorgt.
2. Hoe oude woningen en grote eenheden met veel appartementen met name in de binnenring daadwerkelijk energieneutraal te krijgen? Zullen die investeringskosten wel tegen de besparing door minder energieverbruik opwegen? Zoals het PvA stelt: wanneer is sloop en nieuwbouw rendabeler dan grootse verbouwingen die niet opleveren wat je ervan mag verwachten? Arcade waarschuwt dat juist de bewoners van oude en minst energiezuinige complexen niet de dupe van deze plannen mogen worden.

Basisvisie Arcade

Energietransitie is noodzakelijk, huurders mogen daar niet de dupe van worden, en totale woonlasten ná de energietransitie mogen niet hoger worden. De Woonbond stelt zelfs dat de woonlasten door de energietransitie omlaag kunnen.

Waar mogelijk moeten huurders en BC-s met eigen voorstellen kunnen komen.

Waar mogelijk moeten als eerste zonnepanelen geplaatst worden: op de grotere complex-daken het liefst volgens de formule van de postcoderoos.

Werk samen in en met de gemeente en met andere corporaties.

Arcade-werkgroep Energietransitie

Sinds eind november 2018 draait de werkgroep energietransitie van Arcade.

De komende jaren zal deze werkgroep hard nodig zijn voor de ondersteuning van BC-s en de uitwerking van de visie van Arcade op onderdelen van de energietransitie. De werkgroep neemt deel aan excursies, verzorgt zelfs al wat voorlichting aan medewerkers van De Key over onze behoeftes en rechten bij de energietransitie en bewonersparticipatie daarbinnen. Feedback op het PvA van De Key is het eerste resultaat van deze werkgroep. Zonder actieve leden vanuit BC-s kan de werkgroep niet goed functioneren. Meld je aan om aan deze werkgroep deel te nemen door een e-mail te sturen naar info@hvarcade.nl met als onderwerp “Aanmelding werkgroep Energietransitie”.

Cursus/scholingsbeleid

November-december 2018 is door Arcade met hulp van de Woonbond een cursus georganiseerd voor BC-s over de overlegwet, rechten van BC-s, groot onderhoud en de energietransitie. Totaal hebben bijna 30 mensen daar enthousiast aan deelgenomen.

Voor de toekomst willen we zeker doorgaan met cursussen en scholing. In de volgende nieuwsbrief volgt hier meer info over.